En Yaygın Otoimmün Hastalıklar

Otoimmün hastalıklar, bağışıklık sistemimizin vücudumuzdaki bazı doku ve yapılara yanlışlıkla saldırması şeklinde oluşan rahatsızlıklardır. Bu yazımızda, bugüne dek bilinen 50'den fazla otoimmün hastalığın en sık görülenlerini bir araya getirdik.

tarafından incelendi ve onaylandı. biyoteknoloji uzmanı Alejandro Duarte.

Tarafından yazılmıştır Equipo Editorial

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Otoimmün hastalıklar, bağışıklık sistemimizin vücudumuzdaki çeşitli dokulara ve sistemlere saldırmasıyla ortaya çıkmaktadır. Organizmamız bu doku ve sistemleri kendi parçası olarak tanımaz ve sanki dışarıdan gelen yabancı bir maddeymiş gibi bunları yok eder.

Bağışıklık sistemi farklı organlar ve hücrelerden oluşur. Temel görevi vücudumuzu enfeksiyonlara, belirli hastalıklara ve yabancı maddelere karşı korumaktır.

Bağışıklık sisteminin vücudumuzdaki bazı yapılara neden saldırdığı detaylı olarak bilinmemektedir. Kimi durumlarda bunun belirli bir takım mikroorganizmalara maruz kalması sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bunlara örnek olarak virüsler, bakteriler ya da genetik olarak yatkınlığı bulunan kişilerde görülen çeşitli çevresel faktörler gösterilebilir.

Günümüzde 50’den fazla otoimmün hastalığın bulunduğu bilinmektedir. Her hastalık birbirinden farklı özelliklere sahip olsa da, hepsinin ortak yanı bağışıklık sisteminin yetersiz ve güçsüz olmasıdır. Buna ek olarak, pek çok otoimmün hastalığında görülen ortak semptomlar arasında yorgunluk, baş dönmesi, kişinin kendini hasta hisetmesi ve çok ciddi derecelerde olmayan ateş bulunmaktadır.

Şimdi en sık rastlanan otoimmün hastalıkları detaylı olarak inceleyelim.

• Romatoid artrit (eklem iltihabı)
• Sistemik lupus eritematozus (SLE)
• Tip I diyabet
• Multiple skleroz (MS) (çoklu sertleşim)

Ancak bu hastalıkların detaylarına girmeden önce, otoimmün hastalıkların nasıl önlenebileceği konusunda kısa bir ön bilgi verelim.

Otoimmün Hastalıklar Nasıl Önlenebilir?

Otoimmün hastalıklar söz konusu olduğunda, hastalığa neden olan etkenler ya da bu hastalıktan korunma yöntemleri hakkında bir yargıya varmak oldukça zordur. Çünkü bu tür hastalıklara yol açan gerçek nedenler tam olarak belirlenebilmiş değildir.

Ancak bu hastalıkların büyük bir bölümünün genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerden kaynaklandığı bilinmektedir. Bu nedenle, otoimmün hastalıklarla ilgili dikkat edilmesi gereken belli başlı konular ve korunma yöntemlerine ilişkin birtakım öneriler sunabiliriz.

Bu önlemlerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Çocukluk dönemi enfeksiyonları: Erken çocukluk yıllarında geçirilen çeşitli hastalıkların otoimmün hastalıklardan korunma konusunda önemli bir rol oynadığı belirlenmiştir. Elbette bilinçli bir biçimde bir hastalığa yakalanmak için özel bir çaba sarf edilmemelidir. Ancak bununla birlikte aşırı derecede hijyenik olmanın da bağışıklık sisteminin gelişimesi açısından olumsuz etkilerinin bulunduğu bir gerçektir.
• Yemek yeme düzeni: Hastalığın önlenmesi ve tedavisinde sağlıklı beslenme alışkanlıkları son derece önemlidir. Bu sayede vücut, sağlık açısından en ideal haline kavuşacaktır.
• Fiziksel egzersiz: Düzenli beslenme gibi daha iyi ve hazır bir vücut her türlü hastalıkla başa çıkma konusunda çok daha avantajlıdır. Buna otoimmün hastalıklar da dahildir.
• Ek gıdalar: Lactobacillus gibi probiyotikler koruyucu birer faktördür. Dermatit (cilt iltihabı) problemi bulunan hamile kadınlar ve yeni doğan bebekleri tarafından tüketildiğinde çocuklarda hastalık görülme olasılığının azaldığı görülmüştür.
• Sağlıksız alışkanlıklar: Alkol, sigara ya da diğer maddelerin tüketiminden uzak durmak ve aynı şekilde düzensiz yaşam ve abur cubur beslenme alışkanlıklarına veda etmek, yeterli derecede sağlıklı bir bünyeye sahip olmamıza yardımcı olacaktır. Pek çok kez bu tür sağlıksız alışkanlıklar otoimmün hastalıkların tetikleyicisi olabilir.

En Çok Görülen Otoimmün Hastalıklar

Romatoid Artrit (Eklem İltihabı)

Romatoid artrit, kronik ve dejeneratif bir hastalıktır. Eklemlerin sinovyal sıvı salgılayan membranlarının ve bunların çevresindeki dokuların enflamasyonuna yol açar. Çoğunlukla kadınlarda görülen bir rahatsızlık türüdür.

Bazı vakalarda romatoid artritin kalp, böbrek ve akciğerler gibi çeşitli organlara ve sistemlere zarar verdiği de görülmektedir. Bu nedenle aynı zamanda sistemik bir rahatsızlık olduğunun altını çizmek gerekir.

Sistemik Lupus Eritematozus (SLE)

Adından da anlaşılacağı gibi bir otoimmün hastalık olmasının yanında aynı zamanda sistemik bir rahatsızlıktır. Yani cilt, eklemler, böbrekler, kalp vb. pek çok organı etkileyebilecek özelliğe sahiptir. Bu kronik rahatsızlık genellikle kadınlarda görülür ve büyük çoğunlukla genç yaşlardan itibaren ortaya çıkar.

Bununla birlikte, lupus hastalığı çeken hastaların hemen hemen yarısında özellikle cilt ve eklem problemlerinin bulunduğu görülmektedir. Bu bağlamda hastalık daha çok burun ve yanaklarda kelebek kanatları şeklinde kızarıklık (eritem) görülmesine yol açar.

Tip I Diyabet

Tip I diyabet, otoimmün bir hastalık olmasının yanı sıra aynı zamanda metabolik bir rahatsızlıktır. Tip I diyabet bulunan bir hastanın pankreasındaki beta hücrelerinin selektif bir şekilde tahrip olmaları söz konusudur.

Beta hücreleri insülin sentezinden sorumludur. Beta hücrelerinin ölümü, doğal olarak bu hormonun eksik kalmasına yol açar. Her yaşta rastlanabilen bu sorun genellikle çocuklarda, ergenlik çağındaki gençlerde ve genç yetişkinlerde ortaya çıkmaktadır.

Multiple Skleroz (MS) (Çoklu Sertleşim)

Merkezi sinir sisteminde iki farklı bölüm bulunmaktadır: beyin ve omurilik. Merkezi sinir sisteminde bulunan sinir liflerini saran ve bu sistemi koruyan maddeye miyelin adı verilir. Miyelin, sinirler arasındaki elektrik sinyallerinin iletimini sağlar.

MS, miyelin maddesinin pek çok bölgede kaybolmasına neden olur. Bunun sonucu olarak da, sinirlerin elektrik sinyali iletimi yeteneğine zarar verir. Bağışıklık sistemi nöronlara farklı bölgelerde saldırabilir ve bölgesine göre farklı semptomların ortaya çıkmasına neden olabilir.