Diyabeti Olan İnsanlar Neden Ağız Kuruluğu Yaşar?
Diyabeti olan insanlar, ister tip 1 ister tip 2 olsun, genellikle ağız kuruluğu veya kserostomi sorunu yaşarlar. Sorun şu ki bu yalnızca bir his değildir; ağız düzeyinde ciddi sonuçlar doğurabilir.
Kserostomi, çürük, enfeksiyon ve periodontal hastalık riskinin artmasıyla ilişkilidir. Farklı araştırmalar, diyabetli kişilerin %70’inden fazlasının ağız kuruluğu yaşadığını doğrular. Bu nedenle, bu yazıda neden ağız kuruluğu yaşandığından ve bu sorunun nasıl çözüleceğinden bahsedeceğiz.
Diyabetin belirtileri nelerdir?
Şeker hastalığı, glikoz metabolizmasını etkileyen bir hastalıktır. İki ana formu vardır: Tip 1 ve tip 2. Tip 1 diyabet durumunda pankreas, insülin salgılayamamaktadır.
Öte yandan tip 2’de vücudun farklı dokularında insülin direnci vardır. Ancak insülin salgısında da bir azalma olabilir. Ne yazık ki bu günden güne daha sık görülen bir patolojidir.
Kserostomi, diyabetin ana semptomlarından biridir. Öyle ki Endokrinoloji ve Beslenme Dergisi’nde (Journal of Endocrinology and Nutrition) yayınlanan bir inceleme çalışmasına göre diyabetli kişilerde en sık görülen oral bulgular arasında yer alır.
Ortaya çıkabilen diğer oral belirtiler ülserler, faringeal kandidiazis ve yanma hissidir. Ancak işaretler bunlardan ibaret değildir. Ayrıca poliüri (artan idrara çıkma), polidipsi (artan susuzluk) ve kilo değişiklikleri görülür.
Diyabeti olan insanlar neden ağız kuruluğu yaşar?
Kserostomi daha önce de belirttiğimiz gibi, ağız kuruluğu anlamına gelen bir terimdir. Diyabetli kişilerde, ortaya çıkışı farklı faktörlerle ilişkilidir. Bu faktörlerin neredeyse hepsi kötü kan şekeri kontrolü ile ilgilidir.
Her şeyden önce, nedenlerden biri artan idrara çıkmadır. İdrara çıkmada artış dehidrasyona yol açar. Tükürük çoğunlukla sudan oluştuğu için vücut sıvıları yanlış ayarlandığında tükürüğün üretimi değişir.
Diyabette ağız kuruluğunu belirleyen bir diğer benzer faktör de tükürük bileşimindeki değişikliktir. Suya ek olarak, tükürük, glikoz ve protein de içerir.
Ağız Tıbbı ve Patoloji Dergisinde (Journal of Oral Medicine and Pathology) yayınlanan bir çalışmada, diyabetin tükürük bezlerinin morfolojisini etkilediği açıklanmıştır. Bu, tükürük bezlerinin boyutunun artmasından oluşan sözde diyabetik siyalosisi üretir. Bu, onların işleyişinin bozulmasına neden olur.
Ağız kuruluğunun diğer nedenleri
Diyabeti olan insanların büyük bir çoğunluğu ağız kuruluğunu deneyimliyor olsa da bu hastalık, bu durumun tek nedeni değildir. Tükürük üretimini etkileyen birçok faktörün ve birçok durumun kserostomiyi tetikleyebildiği unutulmamalıdır.
Örneğin, non-diyabet ile ilişkili dehidrasyon. Benzer şekilde, ilaçlar, özellikle de kemoterapi tedavilerinde kullanılanlar bu semptoma yol açabilir.
Siroz, HIV ve tüberküloz gibi diğer kronik hastalıklar gibi daha ileri yaşlı olmak da genellikle bir faktördür. Sjögren sendromu, kserostominin en önemli nedenlerinden bir diğeridir.
Bunu da okuyun: Kök Hücre Nakli HIV’i Ortadan Kaldırabilir
Diyabeti olan insanlar için ağız kuruluğu çözümleri
Diyabette ağız kuruluğunun önemi yalnızca sebep olduğu rahatsızlıktan kaynaklanmaz. Aynı zamanda üretebileceği bir dizi oral problem nedeniyle de önemlidir. Örneğin hem periodontal hastalığa yakalanma riskini hem de çürük ve enfeksiyon riskini artırır.
Bu nedenle, bu tür patolojiden kaçınan ve onu engelleyen önleyici tedbirlerin alınması çok önemlidir. Her şeyden önce, diyabeti olan insanlar, dişlerini fırçalamanın yanı sıra ağız yıkama suları ve diş ipi kullanarak ağız hijyenlerini güçlendirmelidirler.
Ayrıca şekerli ve asidik sıvılardan kaçınmak en iyisidir. Elbette hidrasyonu korumak çok önemlidir ama bunu su içerek yapmak en iyisidir. Bir profesyonelin herhangi bir değişikliği en kısa sürede kontrol etmesi ve düzeltmesi gerektiği için diş hekimine sık sık gitmek de gereklidir.
Bunun yanında bazı durumlarda, doktorlar, tükürük akışını uyaran ilaçlar reçete ederler. Hatta yapay tükürük bile kullanabilirler. Elbette bu önlemler, genel önlemlerin kserostomiyi çözmekte yetersiz kaldığı durumlar için rezerve edilmiştir.
Unutmayın
Diyabeti olan insanlar, ağız kuruluğu yaşamaya daha yatkındırlar. Bunun nedeni, hastalığın, tükürüğün bileşimini ve tükürük bezlerinin morfolojisini değiştirmesidir.
Bundan kaçınmak için kan şekeri düzeylerinin düzgün kontrolünü sürdürmek gerekir. Bunun yanında komplikasyonları azaltmak için doğru hidrasyon ve ağız hijyenine özel ilgi göstermek temel gereksinimlerdir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Molania, T., Alimohammadi, M., Akha, O., Mousavi, J., Razvini, R., & Salehi, M. (2017). The effect of xerostomia and hyposalivation on the quality of life of patients with type II diabetes mellitus. Electronic Physician, 9(11), 5814–5819. https://doi.org/10.19082/5814
- Escobar, Deyanira Cabrera, Luis González Valdés, and Orquídea Ferrer Hurtado. “Xerostomía en pacientes con síndrome de Sjögren.” Revista Electrónica Dr. Zoilo E. Marinello Vidaurreta 42.1 (2017).
- Hoseini, A., Mirzapour, A., Bijani, A., & Shirzad, A. (2017). Salivary flow rate and xerostomia in patients with type I and II diabetes mellitus. Electronic Physician, 9(9), 5244–5249. https://doi.org/10.19082/5244
- Navea Aguilera, C., Guijarro de Armas, M. G., Monereo Megías, S., Merino Viveros, M., & Torán Ranero, C. (2015, January 1). Relación entre xerostomía y diabetes mellitus: Una complicación poco conocida. Endocrinologia y Nutricion. Elsevier Doyma. https://doi.org/10.1016/j.endonu.2014.09.004
- Xerostomía: Diagnóstico y Manejo Clínico. (n.d.). Retrieved August 29, 2020, from http://scielo.isciii.es/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1699-695X2009000100009
- López-Pintor, R. M., Casañas, E., González-Serrano, J., Serrano, J., Ramírez, L., De Arriba, L., & Hernández, G. (2016). Xerostomia, Hyposalivation, and Salivary Flow in Diabetes Patients. Journal of Diabetes Research. Hindawi Limited. https://doi.org/10.1155/2016/4372852
- García Chías, Begoña. Prevalencia de los efectos orales secundarios a la quimioterapia en un hospital de Madrid y factores asociados. Diss. Universidad Complutense de Madrid, 2019.
- MANEJO TERAPEÚTICO DEL PACIENTE CON XEROSTOMÍA. (n.d.). Retrieved August 29, 2020, from https://www.actaodontologica.com/ediciones/2001/1/manejo_terapeutico_paciente_xerostomia.asp
- Ivanovski, K., et al. “Xerostomia and salivary levels of glucose and urea in patients with diabetes.” Contributions of Macedonian Academy of Sciences & Arts 33.2 (2012).
