Diz Çıkması: Nedenleri ve Tedavisi
Çıkık, kemiği meydana getiren parçaların yerinden oynaması veya ayrılması sonucu meydana gelen bir yaralanma çeşididir. Diz çıkması durumunda, femur ve tibia yerinden ayrılır ve ayrılan bu parçaların tekrar eski pozisyonuna geri getirilmesi gerekir.
Genelde bu durum sadece kemiği etkiler. Ancak uzman bir doktor başka herhangi bir yerde incinme olup olmadığını test etmelidir. Kaslarda, damarlarda veya çıkık olan yere yakın başka dokularda da hasar olabilir.
Diz çıkmasının en yaygın nedenleri
Diz çıkmasının en yaygın nedeni, bölgede meydana gelen yaralanmalardır. Ancak başka nedenlerden dolayı da kaynaklanabilir. Günümüzde çıkığa neden olabilen, teşhis edilmiş ve kanıtlanmış birkaç muhtemel faktör tespit edilmiştir. Bu faktörler şunlardır:
- Kemikte meydana gelen yaralanma: Bu durum, yaralanmanın tam olarak nerede ve ne yoğunlukta olduğuna göre değişir. Spor yaparken, iş yerinde veya ev işi yaparken dahi bu tür incinmeler meydana gelebilir.
- Dolaşımda problem olması: Böyle bir durumda, kişi muhtemelen daha önceden bir yaralanma geçirmiştir ve bu nedenle de çıkık problemi yaşamaya daha yatkındır.
- Doğuştan gelen değişiklikler: Doğuştan gelen birtakım kemik ve kas rahatsızlıkları, çıkık riskini yükseltebilir.
- Spor yapmamak veya fiziksel olarak vücudu fazla zorlamak: Böyle bir durumda, çıkık sorununa neden olan şey kasıtlı olmayan, ani hareketlerdir.
- Bazı klinik vakalarda, çıkık sorunun hiçbir neden olmadan da gerçekleştiği gözlemlenmiştir.
Bu yazı ilginizi çekebilir: Diz Sakatlanması: Üstesinden Gelmek İçin 5 Etkili İpucu
Diz çıkması: Belirtileri
Genelde bu probleme sahip hastalar birkaç tipik belirtiye sahiptir. Çıkık durumunda ortaya çıkan belirtiler şunlardır:
- Hareket ettirmeye çalıştığınızda kemikte yoğun ağrı veya rahatsızlık hissi varsa,
- Çıkığın olduğu bölgede hafif bir şişlik varsa veya yaralanan bölgede morluklar oluşmuşsa,
- Bölgede karıncalanma hissi, hassasiyet ve hatta sinirlerde uyuşma varsa,
- Son olarak, deforme olmuş bir eklem, genellikle doğal olmayan bir pozisyon alır.
Çıkık, diz dışında başka eklemleri ve kemikleri de etkileyebilen yaygın bir problemdir.
Farklı Diz Çıkığı Türleri
Eğer kişi ilk defa böyle bir sorun yaşıyorsa, buna neden olan şey ani bir incinme olabilir. Ancak ani incinmeler, ilerde kronik bir hal alabilir. Eğer kişi geçmişte böyle bir sorun yaşamışsa, ilerleyen zamanlarda aynı bölgede tekrar çıkık meydana gelebilir.
Bazı insanların vücutlarının farklı bölgelerinde sık sık çıkık problemi gözlemlenebiliyor. Bu durumda, bu soruna neden olabilecek şey Marfan sendromu olabilir. Marfan sendromu, eklemleri oluşturan dokuyu etkileyen bir sağlık problemidir ve çoğunlukla genetik faktörlerden kaynaklanır.
Genel olarak, tibia denilen kemiğin (vücut ağırlığını taşıyan bacak kemiği) femurla (uyluk kemiği) olan hareketine göre farklı çıkık türleri bulunur. Bunlar, ön, arka, iç ve dış diz çıkığı olarak adlandırılır.
Bu yazıyı okumanızı öneriyoruz: Kemik Sağlığınız İçin Faydalı 5 Egzersiz
Diz Çıkması: Tedavi ve Onarım
Çıkan parçalar, bir uzmanın uygulayacağı en uygun teknikle tekrar eski yerine geri getirilmelidir.
İlk olarak doktorunuz ne tür bir çıkık olduğunu anlamak için bazı testler uygular. Tüm durumlarda, bu sağlık sorunu için uygulanacak yöntem, çıkan dizin tekrar yerine oturtulmasıdır.
Bu işlemden sonra, dizinizi hareket ettirmemeniz için doktorunuz atel takar. Buna ek olarak, önerilen hareketsizlik süresi 2 veya 3 hafta arasında değişir. Bu süre, incinmenin ciddiyetine göre uzayabilir.
Benzer şekilde, bazı durumlarda cerrahi işlem de gerekebilir. Bazen yerinden çıkan kemikleri düzeltmenin tek yolu ameliyattır. Cerrahi müdahale sırasında, eğer gerekiyorsa, zedelenmiş bağlar veya menisküs de onarılabilir.
Belirtilen dinlenme ve hareketsizlik periyodunun sonunda hasta bir dizi fiziksel aktiviteye başlayabilir. Bu tür egzersizler, zarar gören dokunun kendini onarmasını ve güçlenmesini sağlar. Doktorunuzun verdiği tavsiyelere uyarsanız ve egzersizlerinizi düzenli olarak yaparsanız, hareket kabiliyetiniz büyük oranda eskiye dönecektir.
Korunma Yöntemleri
Genelde bu tür incinmeler egzersiz yaparken meydana gelir. Bu yüzden daha önce çıkık problemi ile karşı karşıya kaldıysanız, egzersiz yaparken uymanız gereken bazı kurallar var. Bu kurallara uymaya özen gösterin.
Hangi egzersizi yaparsanız yapın, her zaman ayağınıza uygun bir spor ayakkabı giyin. Bunun yanında, eğer mümkünse kaygan zeminde spor yapmamaya çalışın. Kaygan bir zemin, sakatlanmanıza neden olabileceği için risklidir. Unutmayın, egzersiz rutininize başlamadan önce mutlaka vücudunuzun önceden ısınmasını sağlayın.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Menetrey, J. (2014). Knee dislocation. In European Instructional Lectures: Volume 14, 2014, 15th EFORT Congress, London, United Kingdom. https://doi.org/10.1007/978-3-642-54030-1_13
- Rihn, J. A., Groff, Y. J., Harner, C. D., & Cha, P. S. (2004). The acutely dislocated knee: evaluation and management. The Journal of the American Academy of Orthopaedic Surgeons. https://doi.org/10.5435/00124635-200409000-00008
- Eriksson, E. (2004). Dislocation of the knee. Knee Surgery, Sports Traumatology, Arthroscopy. https://doi.org/10.1007/s00167-003-0469-1