Hipofiz Adenomları: Sebepleri ve Semptomları

Hipofiz adenomlarının çoğu iyi huyludur ve yavaş büyürler. Bunları hipofiz bezinin içinde ya da yakınındaki dokularda olduğu için kolayca tespit edebilirsiniz.

Hipofiz adenomları hipofiz bezindeki bazı hücrelerin anormal bir şekilde büyümesidir. Bunlar birtakım sinir hücreleriyle ve damarlarla hipotalamusa bağlı olurlar.

Hipofiz adenomlarının çoğu iyi huylu olduğu ve yavaş büyüdüğü için doktorlar bunları bulunduğu yere bakarak kolayca tespit edebilir. Böylelikle de vücudun diğer bölgelerine yayılma ihtimali ortadan kalkar.

Bazı hipofiz adenomları hipofiz bezinin fazla hormon üretmesine sebep olur. Ancak bazıları da normalden çok daha az hormon üretilmesine yol açar.

Hipofiz Adenomlarının Çeşitleri

Hipofiz bezinin ürettiği hormonlar, vücudun işleyişinde yeri oldukça önemli olan işlevleri yönetir. Yani bunlar gelişim, metabolizma, stres tepkileri ve tiroide bağlı olan cinsel organların işlevlerinde oldukça önemli yere sahiptir. Ayrıca böbrek üstü bezi, yumurtalıklar ve testislerin çalışmasında da görevleri vardır.

Hipofiz adenomuna neyin sebep olduğu bilinmemektedir. Ancak bazılarının kalıtımsal özelliği olduğuna rastlanmış. Bunlar işlevselliğine göre sınıflandırılır:

• İşlevsel tümörler bazı hormonların çok fazla üretilmesine yol açar. Böylelikle semptomları da etkilenen hormonun hangisi olduğuna göre değişkenlik gösterecektir.
• İşlevsel olmayan tümörlerde ise hormon üretimi olmaz. Yani semptomları tamamen tümörün büyümesine dayalı sorunlardan oluşur.

Hipofiz adenomları neden olur?

Hipofiz adenomu adındaki tümörlerin oluşmasının belli bir sebebi yoktur. Genelde teşhis edilemezler çünkü semptomları daha sık rastlanan başka hastalıkların semptomlarına benzer.

Anormal hormon değişimlerine yol açan diğer hastalıklardan bazıları şunlardır:

• Cushing sendromu: Bu hastalarda yüz, sırt ve göğüs bölgelerinde yağ birikimi olur. Ancak bir yandan da kol ve bacaklarından kilo kaybı yaşarlar.
• Akromegali: Bu da el, ayak ve yüzün normalden daha büyük olmasına yol açan bir hastalıktır.
• Hipofiz bezindeki seks hormonları östrojen ve testosteronu etkiler. Bu da kadınlarda gebelik olmasa bile süt üretimine sebep olur. Ayrıca libidoyu da düşürebilir.

İşlevsel Hipofiz Adenomu Semptomları

İşlevsel adenomlar hangi hormondan fazla üretildiğine göre farklı semptomlar gösterir. Etkilenen bazı hormonlar şunlardır:

Prolaktin

Bu hormonun fazla üretilmesi adet döngüsünde değişimler, hamilelik dışı meme sütü üretimi, erkeklerde iktidarsızlık, baş ağrısı ve görme kaybı gibi semptomlara yol açar.

Kortikotropin Hormonu (ACTH)

Kilo almak gibi semptomlar çok fazla adrenokortikotropik hormon salgılanmasıyla oluşur. Ayrıca ense kökünde yumru ya da ciltte mor çizgiler, kemiklerin kırılganlığında artış ve ruh hali değişimleri görülebilir. Düzensiz adet döngüsü de belirtiler arasındadır.

Büyüme Hormonu

Büyüme hormonundaki artış ile vücutta aşırı büyüme ya da ellerde ve parmaklarda hissizlik gibi semptomlar baş gösterebilir. Ayrıca eklem ve baş ağrıları da görülür. 

Tiroit Uyarıcı Hormon (TSH)

TSH hormonun fazla salgılanması sonucunda düzensiz kalp atışı, çarpıntı, kilo verme, uyku güçlükleri ve terleme gibi semptomlar ortaya çıkar.

İşlevsel Olmayan Adenomun Semptomları

Bu tümör çeşidi herhangi bir işlevsel bölgeyi etkilemeden sadece büyüyerek bazı komplikasyonlara yol açar. Büyüyen tümör hipofiz bezine baskı uygulayarak zarar verir.

Hipofiz adenomu bu durumda bazı hormonların yeterince salgılanmasına engel olur. Örneğin, bazı hormonların düzeyi çok düşükse bu hormonların kontrol ettiği beze ya da organlar düzgün çalışmamaya başlar.

İşlevsel olmayan adenomların en yaygın semptomları şunlardır:

• Baş ağrısı ve görme kaybı.
• Beden kıllarında azalma.
• Daha seyrek ya da hiç olmayan adet döngüsü.
• Erkeklerde beden kıllarında dökülme, iktidarsızlık ve meme dokularında büyüme görülebilir.
• Düşük libido.
• Çocuklarda büyüme ve cinsel gelişimin yavaşlaması.

Hipofiz Adenomlarının Tedavisi

Genel olarak hipofiz adenomları için birkaç tane tedavi yöntemi uygulanır. Bunlar tümörü ameliyatla almak, büyümesini kontrol etmek ya da hormon tedavisi uygulamaktan oluşur.

Hipofiz adenomları genellikle burun içinden cerrahi olarak çıkarılabilir. Ancak bu yapılamıyorsa, operasyon kafatasından yapılır.

Tümörün büyüklüğü ilaç tedavisiyle veya radyoterapi uygulanarak azaltılabilir. Radyoterapi, ameliyat edilemeyen hastalarda kullanılır.