Hipotalamik Amenore Neden Gerçekleşir?
Hipotalamik amenore en şaşırtıcı olan sağlık anomalilerinden bir tanesidir, çünkü genellikle dışarıdan bakıldığında sağlıklı bir yaşam tarzına sahip olan kadınlarda görülür. Elbette, herhangi bir kadını da etkileyebilir.
Bazı tahminlere göre, kadınların %30’a kadar olan kısmı, yaşamlarının bir noktasında hipotalamik amenore yaşayabilir. Pek çoğu bunu hamile kalmaya karar verene kadar fark bile etmez. Bu noktada doğum kontrol haplarını almayı bırakırlar ama tekrar menstrüasyon yaşayamazlar.
Genel olarak, en azından çoğu vakada, hipotalamik amenore doktorların başarılı bir şekilde tedavi edebileceği bir hastalıktır. Bu durumun üstesinden oldukça basit bir şekilde gelebilirsiniz. Ancak, vücudunuzdaki herhangi bir anormalliği asla küçümsememelisiniz.
Hipotalamik Amenore Nedir?
Hipotalamik amenore yaygın bir durumdur. Çocuk doğurma yaşındaki kadınların regl olmaması ile karakterize olan bir hastalıktır. Beynin sinir sisteminin ve hipofiz bezinin işleyişlerini kontrol eden parçası olan hipotalamustaki bir anormallik dolayısıyla ortaya çıkar.
Uzmanlar; kadın üst üste üç ya da daha fazla ay boyunca regl olmadığında bunu amenore olarak kabul ederler, ayrıca bir genç kız 15 yaşındaysa ve menstrüasyon görmeye başlamadıysa bu da amenoredir. Normal şartlar altında menstrüasyon sadece hamilelik ya da menopoz sırasında durmalıdır.
Neden Gerçekleşir?
Hipotalamik amenore hipotalamusun gonadotropin salgılayan hormonu (GnRH) çok yavaş bir şekilde salgılaması, ya da salgılamayı bırakması ile gerçekleşir. Bu, menstrüel döngüyü başlatmaktan sorumlu olan kimyasaldır. Bunun gerçekleşmesinin üç ana nedeni vardır:
- Stres
- Aşırı kilo kaybı
- Aşırı egzersiz
Hipotalamik amenore bu olaylara verilen fizyolojik bir tepkidir. Stres de, kilo kaybı da, aşırı egzersiz yapmak da hipotalamusun kortikotropin salgılayan hormonun (CRH) üretimini arttırmasına sebep olur.
Bu da hipofiz bezinde üretilen adrenokortikotropik hormonun ve adrenal bezlerde üretilen kortizolün artışına neden olur. Bu değişimlerin tümü hipotalamustaki GnRH üretimini inhibe eder ve menstrüel döngüyü durdurur.
Vücut Üzerindeki Etkileri
Hipotalamik amenorenin vücut üzerindeki ilk etkisi, aşikar olarak, çocuk sahibi olmaktaki imkansızlık ya da büyük güçlüktür. Ancak, GnRH hormonu sadece menstrüel döngüyü başlatmak ile kalmaz, aynı zamanda diğer işlevlerde de katılım gösterir.
Gonadotropi salgılayan hormon, ya da GnRH, yumurtlamanın gerçekleşebilmesi için diğer gerekli hormonların salgılanmasını da uyarır:
- Luteinize edici hormon (LH)
- Folikül uyarıcı hormon (FSH)
Elbette, eğer ovülasyon yoksa, doğurganlıktan da bahsedilemez. Eğer bu durumdan muzdarip olan bir kadın hamile kalırsa, kürtaj ya da erken doğum riskinde bir artış görülür.
Hipotalamik amenore çok genç bir yaşta gerçekleştiğinde, ikincil cinsiyet özellikleri doğru şekilde gelişmeyebilir. Bundan dolayı, örneğin, bir kadının göğsünde ya da yüzünde kıl olabilir, ya da ses tonu daha düşük olabilir.
Benzer şekilde, hipotalamus ve GnRH uykunun, açlığın ve vücut sıcaklığının düzenlenmesinde de rol oynamaktadır. Bu sebepten dolayı hipotalamik amenore hastalığına fiziksel bitkinlik, insomnia, cinsel istek düşüşü ve depresyon gibi durumlar da sıklıkla eşlik eder.
Bu yazımız da ilginizi çekebilir: Kadınların Yaşadığı 6 Cinsel Sorun
Hipotalamik Amenore İle İlgili Dikkat Edilmesi Gereken Şeyler
Hipotalamik amenore kemik kütlesinin kaybı ile de ilişkilendirilmiştir. Bundan dolayı bu hastalıktan muzdarip kadınların osteoporoz ve diğer kemik problemleri yaşama riskleri daha yüksektir. Ayrıca, kalp problemleri ve sindirim sorunları yaşama riski de daha yüksektir.
Bu yazımızı da okuyun: Kemik Erimesini Önleyen Kalsiyum Açısından Zengin Çözümler
Bu durumu tetikleyen faktörleri bilerek, aşağıdaki şeylere dikkat etmelisiniz:
- Egzersiz: bu, aktivitelerin yoğunluk seviyesinin yüksek olması ile o seviye için yeterince enerji alınmaması birleştiğinde zararlı hale gelir.
- Kilo kaybı: bu, kısa bir süre içerisinde 5 kilodan fazlası verildiğinde ve / veya vücut kitle indeksi (BMI) 20 ya da 20’nin altına ulaştığında tehlikelidir. Çok sıkı bir diyet önermiyoruz.
- Stres: eğer kronik stresiniz varsa bu bir risk faktörü haline gelir. Bazen, vücut aşırı fiziksel egzersiz talebini de bir stres faktörü olarak yorumlayabilir.
Ailelerinde hipotalamik amenore öyküsü olan kadınların da bu durumdan muzdarip olma olasılığının daha yüksek olduğu bilinmektedir. Bundan dolayı genetik de bu problemde bir rol oynar.
Ancak, eğer bu risk faktörlerini aklınızda tutarsanız çoğu vakada problemi engelleyebilir ve tedavi edebilirsiniz. Eğer şüpheleriniz varsa bir uzmana danışıp onların verdiği yönlendirmeleri takip etmekte tereddüt etmeyin.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Rodríguez-Fernández, J. M., García-Acero, M., & Franco, P. (2013). Neurobiología del estrés agudo y crónico: su efecto en el eje hipotálamo-hipófisis-adrenal y la memoria. Universitas médica, 54(4), 472-494.
- Barros-Delgadillo, J. C., Trejo-Castañeda, H., Christopher, E., & Gaviño-Gaviño, F. (2010). Diferencia de respuesta a los antagonistas de GnRH en ciclos de hiperestimulación ovárica más inseminación intrauterina. Ginecología y Obstetricia de México, 78(01), 15-28.
- Fiszlejder, L. (2008). Etiopatogenia de la amenorrea hipotalámica funcional: Interacción de las respuestas hormonales del sistema nervioso central y neuropéptidos periféricos. Revista argentina de endocrinología y metabolismo, 45(2), 75-88.
