İdrar Yolu Enfeksiyonlarında Antibiyotikler Nasıl Çalışır?
Doktorların, idrar yolu enfeksiyonları için antibiyotik yazmaları yaygın görülen bir şeydir çünkü antibiyotikler, onları tedavi etme işlevini görürler. Bakteriyel kolonizasyon olduğunu onaylayan tıbbi danışmanlık ve tanı sonrasında, uzman, hastanın birkaç gün boyunca alması gereken antibiyotiği yazar. Çoğu zaman, bu protokol doğrudur ve işe yarar.
Aslında idrar yolu enfeksiyonları, dünya çapındaki genel ayakta tedavi uygulamalarında en yaygın görülen rahatsızlıklardan biridir. Bununla birlikte, antibiyotikler tarihsel olarak bu durumu kontrol etmek ve komplikasyonları önlemek için en etkili yol olmuştur.
İdrar yolu enfeksiyonları
Bu durum, özellikle kadınlar arasında çok yaygındır. Kadın nüfusunun yüzde 20’sinin hayatında en az bir kez, antibiyotik gerektiren bir idrar yolu enfeksiyonu ile karşılaşacağı tahmin ediliyor.
Erkeklerde daha az görülmesine rağmen, tedavi edilmemesinin sonucunda ortaya çıkabilecek bir komplikasyon kronik prostatittir. Birçok erkekte bu durum, çok fazla dikkat etmedikleri idrar belirtileriyle başlar. Sonuçta kolonize bakteriler prostata göç ederler ve oraya yerleşerek şiddetli enflamasyona neden olurlar.
Genel olarak, istatistiklere göre, alt idrar yolu enfeksiyonları en yaygın olan türdür. Alt idrar yolu enfeksiyonu mesanede ve üretrada oluşur. Üst idrar yolu enfeksiyonu ise böbreklerde ve üreterlerde meydana gelir.
Bunun yanında, yaşlanma da bir risk faktörü gibi görünüyor. Menopoz sonrası kadınlarda ve huzurevlerine başvuran yaşlı erkeklerde enfekte olma olasılığı yüksektir.
Antibiyotikler idrar yolları enfeksiyonlarında nasıl işlev gösterir
Yukarıda da belirttiğimiz gibi, bakteriler, idrar yolu enfeksiyonlarıyla en çok ilişkili olan mikroorganizmalardır. Virüslerden ve mantarlardan daha fazla vakaya neden olurlar.
Bakteriler arasında bulunan ‘Escherichia coli’ isimli bakteri, sistitin ve üretritin yüzde 80 kadarına neden olur. Bu bakteri, düzenli olarak sindirim sisteminde, özellikle bağırsağın son bölümünde yaşar. Bu nedenle, kişi kendisine bulaştırır.
Kadınlarda, enfeksiyonun ortaya çıkışı, üretralarının daha kısa olması ve idrar ve sindirim sistemlerinin birbirlerine yakınlığıyla ilişkilidir. Bu, anüs ve üretral açıklık arasında, ‘Escherichia coli’nin geçişini destekler. Bakteri buraya kolonize olmak için tırmanır.
Daha az görülse de, başka mikroorganizmalar da idrar enfeksiyonlarına neden olabilirler. Aşağıdakiler, bunlardan bazılarıdır:
- Proteus mirabilis
- Klebsiella pneumoniae
- Enterococcus faecalis
Tüm bu bakteriler, belli bir antibiyotik çeşidine karşı hassastırlar. Bu nedenle tedaviye başlamadan önce bir antibiyogram yapılması gerekebilir. Bu test, mikroorganizmayı öldürebilecek doğru ilacın yazılabilmesi için ilaçlara karşı patojen duyarlılığını ölçer.
Bunu da okuyun: İdrar Yolu Enfeksiyonunu Erken Tedavi Etmek Neden Önemlidir?
İdrar yolu enfeksiyonları için en yaygın kullanılan antibiyotikler
Tıp uzmanı nedensel ajanı tanımladıktan ve antibiyogram, idrar enfeksiyonu için en uygun antibiyotiği belirledikten sonra tedavi protokolü başlar. Hiçbir ilaç ideal değildir. Bunun yerine, reçete, her vakanın durumuna göre özel olarak uyarlanmalıdır.
Bu anlamda hastanın yaşını, olası hastalıklarını, alerjilerini ve böbrek sisteminde enfeksiyonun neden olduğu bozukluğun tipini dikkate almak önemlidir.
Peki, en sık kullanılan antibiyotikler nelerdir?
Aşağıda, bunu ayrıntılı olarak açıklayacağız.
Penisilinler ve türevleri
Penisilinler, bakterilerle savaşan en eski gruplardan oldukları için evrim geçirdiler. Amoksisilin ve ampisilin bu aileye aittir ve birçok farklı mikroorganizmaya karşı etkilidir. Benzer şekilde sefaleksin, sefalothin ve seftriakson gibi sefalosporinler vardır.
Çoğu ‘Escherichia coli’ ve ‘Proteus’ bakterisi, bu antibiyotiklere duyarlıdır. Çalışmalar, fetüs üzerinde herhangi bir etkilerinin olduğunu kaydetmediğinden hamile kadınlar için harika bir seçenektir. Bu yüzden hamilelik sırasında oldukça güvenlidirler.
Aminoglikozit
Temsilcisi gentamisin olan bu aile, gram-negatif bakterilerle savaşabilir. Bu da bakteri üremesini durdurmadıkları ancak gram-negatif mikroorganizmaları öldürdükleri anlamına gelir. Bu nedenle, doktorlar, onları enterokok için yazarlar.
Ancak kullanımlarını sınırlayan pek çok yan etkileri vardır. Hücresel oluşum süreçlerine müdahale etme olasılıkları nedeniyle dokularını geliştirmeye devam eden hamile kadınlara ve bebeklere yazılmamalıdır.
Kinolonlar
Zamanın geçmesi ve yeni ilaçların keşfiyle, bazı yeni ilaçlar rağbet görmeye başladı ve idrar yolu enfeksiyonlarına karşı tercih edilen antibiyotik oldu. Amoksisilini ve penisilini yerinden eden kinolonlar için de durum böyledir.
Bu, her zaman bilimsel kanıtlara dayalı olmamasına rağmen, muhtemelen bu ilaçların kullanım kolaylığı nedeniyle ortaya çıktı. Çünkü daha az gün, daha az dozda alınmaları gerekiyor.
Norfloksasin, siprofloksasin, pefloksasin ve gatifloksasin bu ailenin üyelerinden bazılarıdır. İlk ikisi, bakteri yok edici eylemleri nedeniyle bu durum için en çok verilen üyelerdir. Bu grubun bir avantajı, kinolonların, saldırmaları gereken dokularda güçlü şekilde yoğunlaşmış olmalarıdır.
Örneğin, erkeklerde, prostata nüfuz etme güçleri, onları, durumun daha kronik hale gelmesini önlemek için birincil tedavi yapar. Bu arada, norfloksasin, yutulduktan sonra idrarda yüksek konsantrasyonlarda bulunur.
Trimetoprim-Sulfametoksazol
Bu ilaç kombinasyonu, kendi başına bir antibiyotik olarak kabul edilir. Ancak aksiyon becerisi, idrar yolu enfeksiyonlarında en sık tespit edilen bakterilerle sınırlı olduğu için her zaman kullanılamaz. Yine de antibiyogram izin verirse, kötü bir seçenek değildir.
Bu ilaç prostat üzerinde iyi bir etkiye sahiptir. Bu nedenle, norfloksasinden sonra erkekler için tercih edilen ikincil seçenektir. Ayrıca düşük seviyedeki yan etkileri, hemen hemen her yaş ve durum için uygun bir güvenlik profiline sahip olmasını sağlar.
İdrar yolu enfeksiyonlarında antibiyotiklerin güvenli kullanımı
Enfeksiyonun türü ne olursa olsun, antibiyotiklerin güvenli bir şekilde kullanımı esastır. Gelişigüzel reçete edildiğinde ve kullanıldığında, bakteriyel suşlar dirençli hale gelir ve enfeksiyonun tedavisi giderek zorlaşır.
Bu nedenle, bir doktora danışmak ve durumun aciliyeti izin veriyorsa bir antibiyogram yaptırmak esastır. Böylece, antibiyotik seçimi, ilacın, bakterileri öldürme ve dirençli suşların görünümünü azaltma etkinliğinin kanıtlarına dayalı olacaktır.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Orrego-Marin, Claudia Patricia, Claudia Patricia Henao-Mejia, and Jaiberth Antonio Cardona-Arias. “Prevalencia de infección urinaria, uropatógenos y perfil de susceptibilidad antimicrobiana.” Acta Médica Colombiana 39.4 (2014): 352-358.
- Tandogdu, Zafer, and Florian ME Wagenlehner. “Global epidemiology of urinary tract infections.” Current opinion in infectious diseases 29.1 (2016): 73-79.
- Medina, Martha, and Edgardo Castillo-Pino. “An introduction to the epidemiology and burden of urinary tract infections.” Therapeutic advances in urology 11 (2019): 1756287219832172.
- Barker, Charlotte I., Eva Germovsek, and Mike Sharland. “What do I need to know about penicillin antibiotics?.” Archives of Disease in Childhood-Education and Practice 102.1 (2017): 44-50.
- Hanif, Shamayela. “Frequency and pattern of urinary complaints among pregnant women.” Journal of the College of Physicians and Surgeons–pakistan: Jcpsp 16.8 (2006): 514-517.
- Alinejad, Saeed, et al. “Nephrotoxic effect of gentamicin and amikacin in neonates with infection.” Nephro-Urology Monthly 10.2 (2018).
- Tayebi, Zahra, et al. “Comparison of quinolone and β-lactam resistance among Escherichia coli strains isolated from urinary tract infections.” Infezioni in Medicina 24.4 (2016): 326-330.
- Talan, David A., et al. “Extended-release ciprofloxacin (Cipro XR) for treatment of urinary tract infections.” International journal of antimicrobial agents 23 (2004): 54-66.
- Stamatiou, Konstantinos, and Nikolaos Pierris. “Mounting resistance of uropathogens to antimicrobial agents: A retrospective study in patients with chronic bacterial prostatitis relapse.” Investigative and clinical urology 58.4 (2017): 271-280.
- NEMIROVSKY, CORINA, et al. “Consenso Argentino Intersociedades de Infección Urinaria 2018-2019-Parte I.” MEDICINA (Buenos Aires) 80.3 (2020): 229-240.