Kabakulak Hakkında Her Şey ve Aşının Önemi
Kabakulak veya parotit, akut veya kronik olabilen bulaşıcı bir hastalıktır. Tükürük üretiminden sorumlu parotis bezlerinden birini veya her ikisini de etkiler. Bu bezler çenenin yukarıya doğru uzanan kısımlarının arkasında bulunur.
Bu ilginç makaleden kabakulak hakkında her şeyi öğrenin. Bu hastalığa ‘paramyxoviridae’ cinsine ait bir virüs yol açar. Genellikle çocuklarda ve gençlerde yaygındır ancak hassas yetişkinlere de bulaşabilir.
Bunun yanı sıra kabakulak, vücuttaki diğer bezleri, sinir sistemini ve testisleri de etkileyebilir.
Aşı bulunmadan önce kabakulak, tüm dünyada yaygın görülen bir hastalıktı. 2-15 yaşları arasındaki çocukların çoğunu etkiledi.
Aşı icat edildiğinden beri bu hastalığın görülme sıklığı keskin bir şekilde düştü. Hatta şu anda sadece Latin Amerika’da ara sıra salgınlar yaşandığı oluyor. Kabakulağın nasıl yayıldığına gelince, bu hastalık parotislerin (kulakaltı bezi) iltihaplanmasından 2 gün öncesi ile 7 – 9 gün sonrasında ortaya çıkar.
Solunum yolu virüsü olduğu için bulaşma, enfekte bir kişi hapşırdığında, öksürdüğünde veya konuştuğunda etrafa saldığı damlacıklar aracılığıyla gerçekleşir.
Kabakulak hakkında her şey: Yol açtığı semptomlar
Kabakulak virüsü ile enfekte olan bazı insanlarda çok hafif belirtiler veya semptomlar olabilir. Bazılarında ise hiçbir belirti ve semptom yoktur. Belirtileri ve semptomları olan kişilerde ise bunların genellikle virüse maruz kalınmasından sonraki 2-3 hafta içinde ortaya çıktığı görülür.
Kabakulak hastalığının ana belirtisi, tükürük bezlerinin iltihaplanmasıdır. Bu, kişinin yanaklarının şişmesine yol açar. Bu karakteristik şişkinliğin yanı sıra hastalarda şunlar da görülebilir:
- Yüzün bir veya her iki tarafındaki şişmiş tükürük bezlerinde ağrı
- Çiğneme veya yutkunma esnasında ağrı
- Ateş
- Baş ağrısı ve kas ağrısı
- Zayıflık ve yorgunluk
- İştahsızlık
Komplikasyonlar
Kabakulak nadiren komplikasyonlara neden olur. Yine de olası komplikasyonlardan bazıları şunlardır:
- İşitme kaybı
- Hamile kadınlarda düşükler
- Kalp atışı anormallikleri
Çok yaygın olmasalar da potansiyel olarak ciddi olabilirler. Çoğu komplikasyon, vücudun herhangi bir kısmının iltihaplanmasını içerir.
Tükürük bezleri dışında, kabakulak hastalığına yakalan erkeklerin yaklaşık üçte birinin de bir veya her iki testisinde de iltihap gelişir. Bu komplikasyon ‘orşitis’ olarak bilinir. Bu komplikasyon, kısırlığa neden olabilir ancak genellikle nadirdir.
Kabakulağın genç kızlarda ve kadınlarda neden olabileceği bir başka komplikasyon da yumurtalık iltihabıdır ancak genellikle daha az sıklıkta görülür.
Öte yandan nadir durumlarda, merkezi sinir sistemi de iltihaplanabilir. Beyin hasar görürse bu, menenjite veya ensefalite yol açabilir.
Bunu da okuyun: Virüslerin Yayılmasını Nasıl Önleyebiliriz?
Kabakulak hakkında her şey: Hastalık nasıl önlenir?
Kabakulağı önlemenin en iyi yolu hiç şüphesiz KKK aşısıdır. Bu aşı kızamığı, kabakulağı ve kızamıkçığı önler. Hem bireysel hem de kolektif koruma sağlar.
KKK aşısı çocukların aşı takviminin bir parçasıdır. Çocuklar biri 12. ayda, diğeri üç yaşında olmak üzere iki doz aşı olurlar. Bu noktada, aşıların %100 etkili olmadığını unutmamalısınız. Bu nedenle, tek tük vakalar görülebilir.
Aslında 2019’da bir kabakulak salgını olduğunu belirtmemiz önemli. Çünkü aşı %95 oranında etkili olmasına rağmen belli KKK dozları ile ilgili bir sorun vardı.
1995 – 1998 ve 1985 – 1988 arasında aşılananlar önemli ölçüde daha düşük olan bir korumaya sahiptir.
Kabakulak tedavisi
Viral bir enfeksiyon olduğu için tedavi, semptomları azaltmaya odaklanır. Bu nedenle, tedavinin semptomatik olduğu söylenir. Dinlenmenin yanı sıra NSAİİ’lerin (non-steroidal anti-inflamatuvar ilaçlar) uygulanmasına dayanmaktadır.
Tıp uzmanları, bu durum için antibiyotik yazmazlar çünkü antibiyotikler viral enfeksiyonlara karşı değil bakteriyel enfeksiyonlara karşı etkilidirler. Bir salgın ortaya çıktığında, her vakanın gözden geçirilmesi ve herhangi bir şüphe varsa yeniden aşılama yapılması önerilir.
Öte yandan, beslenme programı da dikkate alınması gereken bir diğer önemli faktördür. Hastanın yemek yeme kapasitesi, durumuna bağlı olacaktır. Birçoğu yumuşak diyetlere başvurur. Ancak hasta yemek yiyebiliyorsa, beslenme programının kısıtlanmasına gerek yoktur.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Gentile, A., Bakir, J., Firpo, V., Caruso, M., Lución, M. F., Abate, H., … Debbag, R. (2011). Coberturas de vacunación en niños menores o igual a 24 meses y percepción de enfermedades. Revista Hospital de Niños.
- Segura Benedicto, A. (2012). La supuesta asociación entre la vacuna triple vírica y el autismo y el rechazo a la vacunación. Gaceta Sanitaria. https://doi.org/10.1016/j.gaceta.2011.11.018
- Fernández Codina, A., Aranda Fernández, S., & Sampedro Jiménez, F. (2015). Parotiditis aguda. Emergencias.
- Nazar M., G., Iñiguez O., F., Der M., C., Méndez R., C., García B., C., Arce V., J., … Talesnik G., E. (2009). Parotiditis aguda recurrente en el niño. Revista Chilena de Pediatría. https://doi.org/10.4067/s0370-41062001000500007