Lyme Hastalığının Tedavisi Nasıl Olur
Patojeni ilk önce 1975’te tespit edildiği için Lyme hastalığının tedavisi de nispeten yeni bulunmuştur. Bu hastalık, Borrelia familyasından gelen bir bakterinin yol açtığı ve kenelerden bulaşan bir enfeksiyondur.
Bu yüzden bu hastalığa yakalanmak için bir keneyle temas kurmuş olmanız gerekir. Bu hastalık geniş tarlalar, ormanlar ve otların olduğu kırsal bölgelerde daha yaygın görülür. Ancak bu, her kenenin Lyme hastalığı yaydığı anlamına gelmez.
Bu hastalık erken tedavi edilmediği takdirde ciddi nörolojik komplikasyonlara yol açabilir. Bunun yanı sıra, verilen ilaçlar da kişinin yaşına ve hastalığın ciddiyetine göre değişir. Bu yazımızda, Lyme hastalığının tedavisi hakkında bilmeniz gereken her şeyi anlatacağız.
Bu yazımız da ilginizi çekebilir: Lyme Hastalığı ve Taşıdığı Riskler
Lyme hastalığı nedir?
Lyme hastalığının tedavisi hakkında konuşmadan önce hastalığın kendisi hakkında bilmeniz gerekenlerden bahsedelim. Söylediğimiz gibi bu bazı kenelerin ısırmasıyla bulaşan bir enfeksiyondur.
Isırılan yerde ufak bir şişlik oluşur ve birkaç güne bu şişlik geçer. Daha sonra ciltte kızarıklık görülür bu kızarıklık da kademeli olarak yayılır. Bu kızarıklık kaşıntı ya da acı yaratmaz ancak lokasyon değiştirir (doktorlar buna “erythema migrans” der).
Ayrıca insanların çoğunda genel halsizlik, ateş ve baş ağrısı görülür. Asıl sorun, komplikasyonların bu semptomlar kaybolduktan yıllar sonra bile ortaya çıkabilmesidir.
Örneğin, hastaların özellikle dizlerinde eklem ağrısı çektiğine sıkça rastlanır. Aynı şekilde, bu durum da menenjite dönüşebilir ve yüzün bir kısmında felç ya da uzuvlarda güçsüzlük yaratabilir. Bazı vakalarda kalp atışında değişimler ya da hafızada gerileme de görülebilir.
Lyme hastalığının tedavisi
Lyme hastalığının tedavisine erken başlanmalıdır çünkü bahsettiğimiz komplikasyonlardan ancak bu şekilde kaçınmak mümkündür. Bu bakteriyel bir enfeksiyon olduğu için doktorlar antibiyotik tedavisi uygular.
Tercih edilen tedavi yöntemi ile bundan alınan sonuç, enfeksiyonun ciddiyetine ve ne zaman teşhis edildiğine göre değişir. Bu durumu açıklayan ve hastalık ilerlediğinde tedaviden alınacak sonucun daha hafif vakalarda alınacak sonuca göre pek tatmin edici olmayacağından bahseden makaleler de mevcut.
Lyme hastalığının erken evresinde tedavi
Enfeksiyon erken tespit edilirse hastanın ilaç kullanması yeterli olur. En çok kullanılan antibiyotikler tetrasiklinler, genelde de doksisiklindir. Doktorun uygun gördüğü doz, günde 200 miligram olmak üzere kullanımı 21 gün ile 30 gün arasında değişir.
Ancak, Family Medicine dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre doksisiklin bazı özel durumlarda kullanılmamalıdır. Örneğin, çocuklar ve hamile kadınlar için uygun değildir. Doktorlar 9 yaşın altındaki çocuklar için başka bir antibiyotik kullanılmasını öneriyor, örneğin penisilin.
Diğer yandan, hamile veya emziren kadınların da amoksisilin ya da sefuroksim kullanmasının daha iyi olacağını söylüyorlar. En son yayınlanan makaleler ise Lyme hastalığının 21 günden erken bir sürede tedavi edilmesinin de etkili olduğunu söylüyor.
Bu yazımıza da göz atın: Antikor Nedir ve Neden Sentezlenir?
Geç evrede daha ciddi vakaların tedavisi
Teşhiste geç kalınmışsa ve hastalık ilerlemişse doktorlar başka ilaçlara başvurabilir. Bu vakalarda en sık kullanılan ilaç doksisiklindir. Bu durumdaki farkı ise ilacın damar yoluyla alınması ve daha uzun süre kullanılmasıdır çünkü enfeksiyon dokulara yerleşmiş ve çoğalmıştır.
Aynı tedavi özellikle sinir sisteminde oluşan komplikasyonlarda da kullanılır. Örneğin, yukarıda bahsettiğimiz yüzde felç ya da menenjit durumları damardan alınan antibiyotiklerle tedavi edilir.
Bu komplikasyonlarda en sık kullanılan ilaçlar sefalosporinlerdir. Bu ilacın hastalığı iyileştirme ihtimali yüksek olsa da hastanın bir an önce tedaviye başlaması gerekir. Ancak erken tedavi gören hastalarda bile semptomlar bir süre devam edebilir.
Komplikasyonları azaltmak için Lyme hastalığının erken tedavisi
Kısacası, nörolojik problemler ya da eklem komplikasyonları yaşama riski açısından hastaların tedaviye erken başlaması gerekir. Doktorlar tedavide antibiyotikler kullanır.
Enfeksiyon erken teşhis edilirse ve belirtileri orta seviyedeyse genelde ağız yoluyla doksisiklin alınır. Ancak çocuklar ve hamile kadınlar için amoksisilin gibi penisilinler tercih etmek daha uygun olur. Hastalığın ilerleyen vakalarında ise ilacın damar yoluyla alınması gerekir.
En önemlisi ise bunu önlemek için kenelerin olabileceği ortamlardan kaçınmak, evinizde kene varsa onlardan kurtulmak ve yaz aylarında piknik veya kamp yaptığınız alanlar için gereken önlemleri almaktır. Bu basit önlemlerle enfekte olma riskini azaltabilirsiniz.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Fajardo, M., Fajardo, L., & Fajardo, D. M. (n.d.). La enfermedad de Lyme.
- García Meléndez, M. E., Skinner Taylor, C., César, J., Alanís, S., & Candiani, J. O. (2014). Enfermedad de Lyme: actualizaciones Gaceta Médica de México. 2014;150:84-95 ARTÍCULO DE REVISIÓN Correspondencia. Gaceta Médica de México (Vol. 150).
- Treatment | Lyme Disease | CDC. (n.d.). Retrieved August 13, 2020, from https://www.cdc.gov/lyme/treatment/index.html
- Alonso Fernández, M. (2012). Enfermedad de Lyme. ¿Es tan infrecuente? Semergen, 38(2), 118–121. https://doi.org/10.1016/j.semerg.2011.06.007
- Olmo Montes, F. J., Sojo Dorado, J., Peñas Espinar, C., & Muniáin Ezcurra, M. A. (2014). Infecciones producidas por borrelias: enfermedad de Lyme y fiebre recurrente. Medicine (Spain), 11(51), 3009–3017. https://doi.org/10.1016/S0304-5412(14)70731-0
- Portillo, A., Santibáñez, S., & Oteo, J. A. (2014). Enfermedad de Lyme. Enfermedades Infecciosas y Microbiologia Clinica, 32(SUPPL.1), 37–42. https://doi.org/10.1016/S0213-005X(14)70148-X
- Sanchez, Edgar, et al. “Diagnosis, treatment, and prevention of Lyme disease, human granulocytic anaplasmosis, and babesiosis: a review.” Jama 315.16 (2016): 1767-1777.
- Touradji, Pegah, et al. “Cognitive decline in post-treatment Lyme disease syndrome.” Archives of Clinical Neuropsychology 34.4 (2018): 455-465.