Keneler: Hayvanlar ve İnsanlar için Tehlike
Yaygın olarak kene diye bilinen bu parazitler Ixodidae familyasındandırlar. Keneler, hem insanlar hem de hayvanlar için tehlikeli olabilen hastalıkları taşırlar.
Kenelerin hayvanlara olan zararı çok ciddidir. En çok köpeklerde görülen babeziyoz ve ehrlikiyoz, kronik anemiye ve vaktinde tedavi edilmezse ölüme neden olur.
Keneler, sıcak ve nemli yerleri severler. Bu yüzden hayvanların bacak arası, kasık bölgesi ve kulaklarının içi ve arkasına yerleşip kanlarını emerler.
Hayvanlarınızdaki keneleri temizlemek için, onları veteriner tarafından verilen ilaçlı şampuanlar ile 7 gün boyunca yıkamanız ve hayvanınızın yaşadığı yeri, hayvanınız orada değilken 15 günde bir buharla dezenfekte etmeniz gerekir.
Hayvanınıza zarar vermemek için, keneleri öldürmeye çalışırken, ilaçları ve zehirleri aşırı kullanmamaya özen gösterin.
Ayrıca bu parazitlerin insanlara da bulaştırabileceği bazı hastalıklar bulunmaktadır.
Kolorado Kene Humması
Bu hastalık sert bir kenenin (Dermacentor andersoni) ısırığı ile bulaşabilir.
En yaygın olarak ABD’nin Kolorado eyaletinde görülür.
Belirtileri:
- Mide bulantısı ve kusma
- Terleme
- Gözlerin arkasında ağrı
- Işık hassasiyeti
- Ateş
- Genel güçsüzlük
- Diğer ağrıların yanı sıra kas ağrısı
Lyme Hastalığı
Bu hastalık, hastalıklı sıçanları veya geyikleri ısırmaları sonucu kenelere bulaşır. Bu şekilde bizim evcil hayvanlarımıza da bulaşabilir.
Hastalık ilk olarak Amerika’da görülmüştür ancak Avrupa ve Asya’da da bildirilen vakalar olmuştur.
Bu hastalığın ilk evresinde, enfeksiyon daha tüm bedene yayılmamıştır. İkinci evresinde, bakteri vücuda yayılmaya başlar ve üçüncü evrede tamamen yayılmıştır.
Kenenin bu hastalığı bulaştırabilmesi için, deriye 24 ila 36 saat asılı kalabilmesi gerekmektedir.
Belirtileri:
- Genel olarak enerjisizlik
- Ateş
- Kas ağrıları
- Diğer ağrıların yanı sıra baş ağrısı
Ayrıca bakınız: Migren Ağrıları İçin Yeni ve Etkili Tedaviler
Siyah bacaklı keneler o kadar ufak olabilirler ki, bazen vücuda yapışmış olduklarını fark edemeyebilirsiniz.
Lyme hastalığı eğer erken teşhis edilirse, antibiyotiklerle tedavi edilebilir.
Hastalık üçüncü evresinde sürekli eklem ağrısına neden olabilir. Ayrıca kalp ritmi ve sinir sistemi sorunlarına da neden olabilir.
Kayalık Dağlar Lekeli Humması
Bu hastalığa kenelerden bulaşan bir bakteri neden olur. Bu hastalığın bulaşması için kenenin cilde en az 20 saat asılı kalması gereklidir.
Keneler bu hastalığı ABD ve Güney Amerika’ya yaymışlardır.
Belirtileri:
- Ateş
- Baş ağrısı
- Ürperti
- Kas ağrısı
- Akıl karışıklığı vb.
Eğer deriye yapışmışsa, keneyi dikkatlice çıkartıp ardından enfeksiyonu önlemek için bölgeyi antibiyotik ile tedavi etmeye başlayın.
Kene Felci
Bazı kenelerin tükürüğünde çocukların felç olmasına neden olabilecek bir toksin bulunmaktadır. Bu durum, genelde kenenin doğru şekilde çıkartılmasıyla kendiliğinden geçer.
Belirtileri:
- Karıncalanma hissiyatı
- Güçsüzlük
- Koordinasyon kaybı
- Yürümede bozukluk
Tularemi
Bu hastalık, enfekte olmuş bir kenenin veya haşeratın ısırması veya enfekte olmuş hayvan eti ile temas edilmesi sonucu bulaşır.
En yaygın olarak Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya’da görülür.
Belirtileri:
- Baş ağrısı
- Ateş
- Ürperti
- Kas ağrıları
- Kilo kaybı
- Diğer şeylerin yanı sıra nefes almada güçlük
Bu hastalık tedavi edilmediği vakaların %5’inde ölümcüldür.
Komplikasyonlar:
Kalp zarı iltihabı, kemik iliği iltihabı, menenjit, akciğer iltihabı.
Deriye Yapışmış Bir Keneyi Doğru Şekilde Nasıl Çıkartırsınız
Deriye yapışmış bir keneyi çıkartmadan önce dikkat edilmesi gereken bazı şeyler vardır.
Keneyi bir cımbız ile, nazikçe kafasından veya ağzından tutun, yavaşça ama sağlam bir şekilde çekin. Keneyi yerde ezmemeniz gerekir. Çünkü kenenin kanı ve yumurtaları etrafa yayılabilir. Kenenin kafasını deriden çıkarttığınızdan emin olun.
Bir başka seçenek de, kenenin üstüne alkol, iyot veya parafin sürerek, kenenin kendisini bırakmasını sağlamaktır.
Ayrıca bakınız: İyot: Gerekli Bir Mineral
Ayrıca…
- Kağıt havlu veya eldiven kullanmayı unutmayın.
- Kenenin bulunduğu bölgenin etrafını ve ellerinizi sabun ve su ile yıkayın.
- Kenenin kafasını çıkartamazsanız, bir uzmandan yardım alın.
- Yukarıda saydığımız belirtilerin tekrar ortaya çıkması riskine karşı keneyi kapalı bir kutuda saklayın.
Keneler İçin Önlemler
- Eğer ormanlık veya çalılık bir arazide yürüyecekseniz uzun kollu bluzlar ve uzun paçalı pantolonlar giyin.
- Ayakkabılarınız da kapalı burunlu olmalıdır.
- Kıyafetleriniz, keneleri rahat görebilmek için açık renkli olmalıdır.
- Kıyafetlerinize böcek savar sıkın.
- Tişörtünüzü pantolonunuzun içine sokun.
- Evcil hayvanlarınıza dikkat edin ve bu tarz parazitlerin varlığına karşı düzenli olarak kontrol edin.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Kamrin, M. A. (2014). Lyme Disease. In Encyclopedia of Toxicology: Third Edition. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-386454-3.00407-3
- Levi, T., Kilpatrick, A. M., Mangel, M., & Wilmers, C. C. (2012). Deer, predators, and the emergence of Lyme disease. Proceedings of the National Academy of Sciences. https://doi.org/10.1073/pnas.1204536109
- Mutz, I. (2009). Las infecciones emergentes transmitidas por garrapatas. Annales Nestlé (Ed. Española). https://doi.org/10.1159/000287275