Mandibular Prognatizm: Nedir ve Nasıl Düzeltilir?

Mandibular prognatizm, bundan muzdarip olanlar için estetik bir problem olabilir. Size bu hastalıktan ve olası tedavilerinden bahsediyoruz.

Yazan ve doğrulayan dişçi Vanesa Evangelina Buffa.

Son Güncelleme: 29 Kasım, 2023

İnsanların ısırmalarını, gülüşlerini ve yüzlerinin uyumunu etkileyebilecek birçok durum ve rahatsızlık vardır. Mandibular prognatizm bu değişikliklerden biridir. Nedir? Başlıca nedenleri nelerdir?

Bu, üst çeneye göre çok büyük veya çok ileri olan bir alt çenenin varlığı ile karakterize edilen bir durumdur. Çene çıkıntı yaparak oklüzyon ve yüz estetiğini etkiler. Bu yazıda size bunun hakkında daha fazla bilgi vereceğiz.

Mandibular prognatizm nedir?

“Prognatizm” kelimesi , “ileri” anlamına gelen Yunanca “pro” ve “çene” anlamına gelen “gnathos ” kelimesinden gelir. Bu bozukluk aynı zamanda “iskelet sınıfı III maloklüzyon” olarak da bilinir.

Daha önce de söylediğimiz gibi, alt çenenin öne doğru uzaması veya çıkıntı yapmasıdır. Bu çıkıntı çenenin fazla ve yüzde belirgin şekilde çıkıntı yapmasına neden olur. Çoğu zaman bu, alt çenenin aşırı büyümesinden kaynaklanır.

Ancak çok geride yer alan üst kemiğin gelişmemiş olmasından da kaynaklanabilir. Bu nedenle, üst ve alt dişler düzgün bir şekilde ilişki kuramaz.

Mandibular prognatizmin nedenleri

Mandibular prognatizmin en yaygın kaynağı genellikle genetik ve kalıtsaldır. Daha büyük bir alt çene ile doğan insanların akrabalarında aynı problemin olması yaygın bir durumdur.

Bu nedenle aile öyküsü varsa çocukları erken yaşta diş hekimine ve ortodontiste götürmek önemlidir. Bu şekilde, sorunu erken ele almak için sorunu tespit etmek mümkün olacaktır.

Her durumda, bazı dış durumlar bu durumun ortaya çıkmasında tetikleyici olabilir. Süt dişlerinin erken kaybı buna bir örnektir. Bademcik veya geniz eti hipertrofisi ve ağız solunumu prognatizm şansını artıran diğer faktörlerdir.

Bazen diğer sistemik hastalıkların belirtisi de olabilir. Örneğin akromegali, aşırı büyüme hormonu üretiminin olduğu ve çenenin genellikle daha büyük olduğu bir hastalıktır.

Down sendromu ve Crouzon sendromu, Nevus sendromu gibi diğer daha nadir rahatsızlıkları ve akrodisostoz gibi durumları olan kişilerde de sıklıkla prognatizm vardır.

Mandibular prognatizm belirtileri

Bu durumun en dikkat çekici özelliği çıkıntılı bir çenedir. Bununla birlikte, bu bozukluk, aşağıdakiler gibi birkaç başka semptom üretir:

• Maloklüzyon: Çenelerin birbiriyle yanlış ilişkisi, ısırmayı ve dişlerin ağızdaki pozisyonunu etkiler. Alt arkın dişleri üst dişlerin önünde ve dışında kapanır. Bazen, kişi çenesini doğru şekilde kapatamadığında açık bir kapanış meydana gelebilir.
• Oral fonksiyonlarda değişiklik: Mandibular prognatizmi olan bir kişi genellikle ısırırken, çiğnerken, yemek yerken ve konuşurken problem yaşar. Peltek konuşma gibi diksiyon sorunları sıklıkla görülür.
• Temporomandibular eklemdeki problemler.
• Sık sık baş ağrısı.
• Estetik problemler: Belirgin bir çene, görünüşünden rahatsız olan bazı kişiler için estetik bir rahatsızlık olabilir. Bu, güvensizlik duygularına, düşük benlik saygısına ve başkalarıyla ilişkilerde zorluklara yol açabilir.

Mandibular prognatizm nasıl teşhis edilir?

Mandibular prognatizmin teşhisinden genellikle diş hekimi şüphelenir ve bir ortodontist tarafından onaylanır. Genel diş hekimi bu durumun belirtilerini keşfettiğinde, sorunun çözümü için uzmana sevk eder.

Tanıya varmada fizik muayene ve aile öyküsü ve bazı ağız alışkanlıkları gibi klinik öykü verileri önemlidir. Bununla birlikte, uzmanın tanıyı doğrulamasına yardımcı olmak için başka kaynaklar da gereklidir.

Ortopantomografi ve sefalometri gibi diş ve kranial radyografiler sorunun incelenmesine katkıda bulunur. Ağız içi ve ağız dışı fotoğraflar da değerli bilgiler sağlar.

Isırık ölçüleri ve bir çalışma alçısının alınması tanı sürecini tamamlar. Uygulayıcı bundan her bir hasta için en uygun tedaviyi planlayabilir.

Altta yatan bir tıbbi durum mandibular prognatizme neden oluyorsa, diş hekimi bu durum için uygun uzmanla zamanında tedavi önerecektir.

Nasıl tedavi edilir?

İskeletsel bir sınıf III oklüzyon sorununu ele alırken terapötik alternatifler hastanın yaşına bağlıdır. Kemikleri henüz büyümeyi tamamlamamış bir çocukta veya ergende bunu tedavi etmek, bu oluşum sürecini zaten tamamlamış bir yetişkinde tedavi etmekle aynı şey değildir.

Tedavi çocukluk döneminde yapıldığında daha az invaziv ve daha konservatiftir. Ayrıca bu durumun semptomlarının ve fonksiyonel, estetik ve psikolojik etkilerinin zamanla uzamasını da engeller.

Bu nedenle çocukların ilk yaşından itibaren çocuk diş hekimine götürülmesi ve 6-7 yaşları arasında -hatta diş hekiminin tavsiye etmesi halinde daha erken bir tarihte- kapanış değerlendirmesi için ortodontist ile konsültasyon yapılması önerilir.

İlk belirtiler tespit edilir edilmez tedaviye çocuklukta başlamak çok daha faydalıdır. Ancak yetişkinler için de tedavi edici alternatifler olduğunu bilmelisiniz. Burada, sorunun her iki yaş grubunda da genellikle nasıl çözüldüğünü size anlatacağız.

Çocuklarda mandibular prognatizm tedavisi

Çocukluk ve ergenlik döneminde, çenelerin artan büyümesini düzeltmek mümkündür. Bu aşamada kemik oluşumunun halen aktif olmasından yararlanmak mümkündür. Bu, üst çenenin ilerlemesini destekler veya uyumlu bir ilişki arayışında alt çenenin ilerlemesini yavaşlatır.

Bu amaçla çok erken yaşta kemik tabanlarının büyümesine etki eden bir prosedür olan interseptif ortodonti kullanılmaktadır. Mandibular prognatizm durumunda, üst çenenin gelişimini uyarmak için genişletici apareyler kullanılır.

Ayrıca çene büyümesini yavaşlatan çene telleri ve ortodontik maskeler de muhtemelen önerilecektir. Bu prosedürler yapıldıktan sonra, diş dizilimini iyileştirmek için düzeltici ortodontik tedavi ile takviye yapılması gerekebilir. Kemikler doğru pozisyonda olduğunda, iyi bir kapanış elde etmek için dişlerin yanlış pozisyonu düzeltilir.

Erişkinlerde mandibular prognatizm tedavisi

Kemik gelişimi çoktan bitmiş ve mandibular prognatizm zaten kurulmuş olan erişkinlerde tedavi daha karmaşıktır. Sizin durumunuz da böyleyse, cesaretiniz kırılmamalıdır, çünkü hala iyi sonuçlar elde etmek mümkündür.

Hafif vakalarda, dişlerdeki çarpıklığı düzeltmek için ortodontik tedaviyi tercih edebilirsiniz. Bu, ısırmayı ve gülümsemenin görünümünü ve üst ve alt öğeler arasındaki ilişkiyi iyileştirebilir. Ancak yüzün görünümünü değiştirmez ve her zaman belirtilmez.

Daha ciddi durumlarda, fonksiyonel ve estetik sorunların çok belirgin olduğu durumlarda, ortodontik tedavi ile ortognatik cerrahiyi kombine etmek gerekir.

İkincisi, çene kemiklerini yerine oturtarak yüze simetri ve uyumu yeniden kazandırmayı mümkün kılan bir tür çene-yüz cerrahisidir.

Mandibular prognatizmi düzeltmek için ortognatik cerrahi

Kişinin bu tür bir ameliyat geçirmeden önce röntgen ve fotoğraflarla çeşitli morfolojik ve estetik çalışmalar yapılması gerekir. Bu, tedavinin planlanmasına, düzeltilmesi gereken yönlerin değerlendirilmesine ve en uygun tekniklerin belirlenmesine yardımcı olur.

Aynı zamanda kişiye olası sonucun gösterilmesini sağlar, bu da kişinin değişikliği kabul etmesini ve işlemden önce ilgili soruları ve endişeleri çözmesini kolaylaştırır. Her halükarda bundan önce ortodontik cihazların bir süre takılması gerekmektedir.

Bu, sözlü durumu müdahale için daha elverişli hale getirir. Özellikle dişler mümkün olan en iyi bölgelere konumlandırılır.

Ameliyat bir ameliyathanede ve genel anestezi altında yapılır, bu nedenle hastanede yatış gerektirir. Çene-yüz cerrahının kilit rol oynadığı multidisipliner bir ekip tarafından gerçekleştirilir. Prosedürün süresi, vakanın karmaşıklığına bağlı olmasına rağmen yaklaşık 2 saat sürebilir.

İşlem ağız boşluğundan yapıldığından yüzde görünür bir iz olmayacaktır. Hastanın mandibular prognatizminin tipine göre üst çene, alt çene veya her iki kemik birden mobilize olur.

Prosedür sırasında, cerrah, maksillanın kırılmasını ve geriye doğru yerleştirilmesini içeren bir osteotomi gerçekleştirir. Gerekirse fazla kemik çıkarılır. Ayrıca iki kemik parçasını bir arada tutmak için titanyum plakalar ve pimlerle sabitlenirler.

Bu tür ameliyatlar ancak kişinin büyümesi tamamlandıktan sonra gerçekleştirilebilir. Kızlar söz konusu olduğunda, bu genellikle 16 yaş civarında gerçekleşir; erkeklerde 17 ile 18 yaşları arasında ortaya çıkma eğilimindedir. Bu her kişiye göre değişir.

Düzeltici çene ameliyatından sonra ne olur?

Ameliyattan sonra dokuların iyileşmesi ve komplikasyonları önlemek için belirli bakım prosedürlerini takip etmek gerekir. İyileşirken çeneyi hareket ettirmemek için sıvı bir diyet ve ardından yumuşak bir diyet uygulamak gerekecektir.

Cerrah ağrı için ve enfeksiyonlardan kaçınmak için ilaç yazacaktır. Ayrıca 1 ila 3 hafta dinlenmeyi önerecektir. Bu süre zarfında kendinizi zorlamanız, egzersiz yapmanız veya sigara içmeniz tavsiye edilmez.

İyileşme süresi geçtikten sonra bir süre diş tellerine dönmek gerekebilir. İstenilen gülüşe kavuşmak için diş telleri ile dişleriniz doğru yere konumlandırılabilir.

Prognatizm önlenebilir mi?

Mandibular prognatizm kalıtsal veya genetik sorunlardan kaynaklandığında veya bir sendromun parçası olduğunda, bunu önlemek mümkün değildir. Ancak bu bozukluğun ortaya çıkmasına yardımcı olan dış etkenlere göre hareket etmek mümkündür.

Örneğin ebeveynler, çocuklarının ağız bakımında temel bir rol oynarlar ve böylece süt dişlerinin zamanından önce dökülmesini önlemeye yardımcı olabilirler. Zararlı alışkanlıkları (ağızdan nefes alma gibi) tespit edip kontrol altına almak ve zamanında çözüm aramak da önlemenin bir parçasıdır.

Erken ve sık diş kontrolleri, her şey yolundaymış gibi görünse bile ağızdaki herhangi bir sorunun erken teşhis edilmesini de mümkün kılar. Diş hekimini ziyaret etmek, gelecekte büyük sorunları önlemek için basit ama temel bir eylemdir.