Uzmanlar Uyku Felci (Karabasan) Hakkında Ne Diyor?

Ölümcül bir problem olmasa da karabasan insanı rahatsız edebilir, bu yüzden semptomlarını ve sebeplerini nasıl anlayacağımızı bilmeliyiz.

Uyku felcini belki duymuş olabilirsiniz. Biz bugün size uyku felci nedir, vücudunuza etkisi nasıl olur ve ondan uzak durmak için neler yapabilirsiniz anlatmak istiyoruz.

Uyku felci gerçek, ciddi bir hastalık değildir. Bilim insanları bunu, vücudunuzun dinlenirken (genelde uyurken) başına gelen bir fenomen olarak kabul etmektedir. Yine bilim insanları, bunu uyku bozukluklarının uluslararası sınıflandırmasında parasomni olarak değerlendirmektedirler.

Uyku Felci Nedir?

Yatarken uyandınız, kalkmaya çalıştınız fakat kalkamadınız. Bu yaşadığınız muhtemelen karabasandı. Karabasan, uyurken kaslarda zayıflığa veya gevşekliğe neden olan bir kas durumudur. Bu etki ile herhangi bir kas hareketi bir süreliğine yapılamaz.

Bu durum genelde uykuya daldığımız anda veya uyandığımız anda olur. Etkisi çok kısa sürer, 1-5 dakika arasıdır. Karabasan, tamamen ayıkken ve bilinç yerindeyken gerçekleşse de, kişiyi genellikle korkutur ve strese sokar.

Karabasan esnasında kaslarınızı hareket ettiremezsiniz ve hatta tek bir kelime bile söyleyemezsiniz. Zor olsa da, yapılacak en iyi şey sakin kalmaktır ve sabırlıca doğal bir şekilde durumun yok olmasını beklemektir.

Bilim ayrıca bu durumun sinir sistemindeki küçük bir hatadan kaynaklandığını açıklamaktadır. Beyin, uyku durumunda uyanır fakat derin bir dinlenme pozisyonunda olunduğu için, vücut beynin o kısa sürede gönderdiği emirlere uyamaz. Bu açıklama çok basit görünebilir, bu yüzden birçok insanı tatmin etmemektedir.

Uyku Felcinin Semptomları

Sağlıklı biri, önden hiçbir uyarı almaksızın karabasan yaşayabilir, fakat şunu belirtmek önemlidir ki; bu, kişinin sağlığını etkilememektedir. Çok yaygın ve sıradan bir fenomendir. Bir çalışmaya göre, toplumun neredeyse %8’i hayatlarında bir defa buna maruz kalmışlardır.

Bazı durumlarda, karabasan direkt olarak zaten narkolepsi hastalığından muzdarip kişilerde görülür. Bu, tahmin edilmesi imkansız olan ani uyku ataklarına sebebiyet veren yaygın olarak görülmeyen bir hastalıktır.

Karabasanın en yaygın semptomları şunlardır:

• Bağıramazsınız veya konuşamazsınız – zihniniz mükemmel çalışır, fakat vücudunuz tepki veremez.
• Felçten ötürü stres ve korku yaşanır.
• Göğsünüzde bir baskı hissedersiniz ve nefes almakta zorlanırsınız.
• Her şeyin farkındasınızdır, fakat hareket edemezsiniz.
• Yatağın dibe doğru göçtüğünü veya aslında gerçekten olmayan başka dokunsal şeyler olduğunu hissedersiniz.

Uyku Felci Neden Olur?

Uyku felci, beden ve zihin bir süreliğine iyi iletişimde olamadığında meydana gelir. Genellikle REM döngüsü sırasında rüya görürüz ve kaslar dinlenme durumunda olduğu için vücudumuz tamamen felçli olabilir. Glisin ve GABA (gama-aminobütirik asit), bu “felce” neden olan, gece hareket etmememizi sağlayan iki kimyasal maddedir.

Beynimiz REM döngüsünün ortasında, süreç bitmeden uyanınca bu felç gerçekleşir, çünkü kaslar son dinlenme periyodunu henüz tamamlamamıştır.

Uyku felcinin yaygın olarak görülen birçok sebebi vardır:

• Çok fazla stres
• Çok baskı altında olmak
• Art arda kötü uyku ile geçen geceler veya sık olarak yeterli uyku almamak

Karabasanın Tedavisi

Eğer uyku felcini tecrübe ettiyseniz, endişelenmeniz gereken bir şey olmadığını bilin. Çünkü bu hiçbir sağlık problemine sebep olmamaktadır. Çoğu zaman spesifik bir tedavi yoktur, fakat eğer başınıza gelirse yapmanız gerekenler şunlardır:

• İlk yapmanız gereken şey rahatlamak ve kendinize, kötü bir şey olmadığını hatırlatmaktır. Paniklemenize gerek yok.
• Rahatlayın ve felç yavaş yavaş, kendiliğinden geçene kadar sabırlı bir şekilde bekleyin.
• Hareket etme kabiliyetinizi geri kazanmak için el ve ayak parmaklarınızı yavaş yavaş hareket ettirin.
• Uzuvlarınızı da hareket ettirebildiğinizde, sakince yataktan kalkın ve yavaşça yürümeye çalışın.

Eğer bu size çok sık oluyorsa bir doktora danışın çünkü bunun altında yatan bir uyku bozukluğunuz olabilir. Fakat uyku felcinin sağlığa bir zararı olmadığını unutmayın.