Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu Nedir?

Makula dejenerasyonu 50 yaşını geçmiş insanlarda yaşa bağlı olarak yaygın olarak görülen bir durumdur. Bu duruma genç insanlarda çok nadir rastlanır ve uzmanlar gençlerde ortaya çıkmasının nedenlerini halen araştırmaktadırlar. Belli risk faktörlerinin önemli rol oynadığını düşünürler. 

Yazan ve doğrulayan eczacı Sergio Alonso Castrillejo.

Son Güncelleme: 30 Mart, 2022

Yaşa bağlı makula dejenerasyonu, ilerlemeli akut ve merkezi görme kaybı şeklinde karakteristik özellikler taşıyan bir göz bozukluğudur. Bu durum günden güne ince detayları görmeyi ve okumayı zorlaştırır.

Bu soruna yaşa bağlı makula dejenerasyonu (AMD) adı verilir çünkü 50 yaşını aşmış insanlarda önemli ölçüde daha fazla yaygındır. Normalde süreç zamanla yavaş yavaş gelişir ancak bazen daha hızlı da ilerleyebilir.

Yaşa bağlı makula dejenerasyonu nedir?

Spesifik olarak, yaşa bağlı makula dejenerasyonu retinadaki bir sorunla ilişkilidir. Bu doku ışığa karşı duyarlıdır ve gözün alt kısmında yer alır. Fonksiyonu, ışığı ve resimleri, beyne iletilen elektronik dürtülere dönüştürmektir.

Makula, retinanın merkezinde yer alır. İşlevi, görüntünün en ince detaylarını yakalamak olan sarı bir benektir. Bu durum ortaya çıktığında, merkezi görüş bozulur ancak periferik görüş aynı kalır.

Bu hastalık, sigara bağımlılığı olan kişilerde ve aşırı kilolu olanlarda daha yaygındır. Ayrıca hipertansiyon, yüksek kolesterol ve diyabet hastalığı olan kişilerde de daha yaygındır.

Makula dejenerasyonu türleri

Yaşa bağlı makula dejenerasyonunun iki türü vardır: Islak ve kuru.

Islak makula dejenerasyonu, retinanın altındaki kan damarları anormal şekilde büyüdüğünde gerçekleşir. Bu tip damarlar kırılgandırlar ve kan ve sıvı damlatmaya meyillidirler. Tüm bunlar makulanın normal pozisyonundan yukarıya doğru çıkmasına neden olur. Bu, makulaya zarar verir ve hızlıca tükenir.

Makula dejenerasyonu türleri arasındaki en ciddi tür ıslak olandır. İlk semptomlarından biri düz çizgileri dalgalıymış gibi görmektir.

Öte yandan kuru makula dejenerasyonu bu patolojinin en yaygın halidir. Işığa duyarlı olan makula hücreleri bozulmaya başlayınca ortaya çıkar. Görüş bulutlanır ve merkezi görüşü sürdürmek gitgide zorlaşır.

Üç aşamada gelişir:

1. Erken makula dejenerasyonu. Önceleri kişi herhangi bir belirti hissetmez. Ancak retinayı incelerken doktor, retinanın altında, drusen isimli sarı tabakaların olduğunu fark edecektir.
2. Orta seviyede makula dejenarasyonu. Daha sonra hastada çok sayıda drusen veya büyük bir drusen oluşacaktır. Bulanık görüşleri olabilir veya okumak için daha fazla ışığa ihtiyaç duyabilirler.
3. İlerlemiş makula dejenarasyonu. Son olarak bu dönemde çok sayıda drusen vardır ve aynı zamanda retinanın merkezi bölgesinde hücre ve doku bozulması olacaktır. Hastanın merkezi görüşü opak ve bulanıktır. Ayrıca okumada ve yüzleri tanımakta zorluk çekerler.

Sebepleri

Uzmanlar halen yaşa bağlı makula dejenerasyonunun neden ortaya çıktığından emin değildirler. Elbette vücudun doğal bozulma süreciyle, zamanın geçmesiyle ilgisi vardır. Ancak bunun ötesinde başka çok fazla bilgi yoktur.

Bildiğimiz şey bu hastalığa zemin hazırlayabilecek risk faktörlerinin olduğudur. En temel olanlar şunlardır:

• Hastanın aile geçmişi
• Sigara içmek
• Yağ açısından zengin beslenme programları gibi besinsel faktörler
• Beyaz olmak
• Kadın olmak

Tanı ve prognoz

Genellikle yaşa bağlı makula dejenerasyonu oftalmolojik muayene esnasında bulunur. Tipik olarak muayene aşağıdaki testleri içerir:

• Görsel aktivite testi. Bu, hastanın farklı mesafelerdeki görüşünü ölçer.
• Tonometri, özel bir cihaz kullanarak gözün içindeki basıncı ölçer.
• Göz genişletme incelemesi. Doktor hastanın gözlerinin genişlemesi için gözüne damla damlatır. Daha sonra büyüteçle retinayı ve optik siniri inceler.
• Amsler grid testi. Bu görüntü bir satranç tahtasına benzer. Hastanın bir gözünü kapatılır ve ızgaranın ortasındaki siyah lekeye bakması istenir. Daha sonra aynı egzersiz diğer gözle yapılır.

Kuru makula dejenerasyonunun prognozu genellikle pozitiftir. Sıklıkla görüş kaybı güçsüzleştirmez. Öte yandan ıslak makula dejenerasyonunda genellikle görmenin bir kısmı kaybedilir. Bu durumda hasta ince detayları görmeyi gerektiren aktiviteleri yapamayacaktır.

Son olarak bahsettiğimiz semptomların bazılarının sizde olduğunu fark ederseniz, bu durumun olabilecek en iyi şekilde tedavi edilmesine yardımcı olacak bir uzmana gitmekte tereddüt etmemelisiniz.