Bebeklerde ve Çocuklarda Sepsis: Uyarı İşaretleri
Bebeklerde ve çocuklarda sepsis, bazı durumlarda ölüme yol açabilen ciddi bir hastalıktır. Hastalığın özünde zaman olduğu için, olabildiğince çabuk tedavi edilmesi gereken acil bir tıbbi durumdur. Bu nedenle bu hastalığın uyarı işaretlerini bilmek çok önemlidir.
Bağışıklık sistemi zayıf olanlar en fazla risk altında olanlardır. Bu ciddi durum, daha ileri yaşlı yetişkinlerde, kronik hastalığı olan kişilerde ve önemli fiziksel travma yaşayanlarda daha sık görülür.
Sepsis nedir?
Sepsis aynı zamanda sistemik enflamatuvar yanıt sendromu (SIRS) olarak da adlandırılır. Vücut, bir enfeksiyona orantısız tepki verdiğinde oluşur. SIRS yani sepsis herkeste görülebilir ancak bebeklerde ve çocuklarda ortaya çıktığında kendine özgü özellikleri vardır.
Öncelikle, enfeksiyonla savaşmak için genellikle kan dolaşımına kimyasalların salınımına neden olur. Bunun sonucunda tüm vücutta iltihap oluşur. Sonuç olarak doku ve organ hasarı meydana gelir. Bu, çoklu organ disfonksiyonuna yol açabilir.
Bu anormal bağışıklık sistemi yanıtı kardiyovasküler, nöronal, hormonal, enerjik, metabolik, fonksiyonları ve pıhtılaşma fonksiyonunu etkiler. En ekstrem vakalarda ölüme yol açar.
Türleri ve ortaya çıkma biçimleri
Uzmanlar sepsisi şiddetine, etkilenen organ sayısına ve doktorun reçete ettiği ilaçlara vücudun verdiği yanıta göre sınıflandırıyor. Var olan sepsis türleri şunlardır:
- Basit sepsis. Hastalık hiçbir organa zarar vermediğinde.
- Şiddetli sepsis. En az bir organ çalışmıyorsa veya tedavinin düzeltebileceği önemli kan basıncı düşüşleri varsa.
- Septik şok. Kan basıncında, bu amaç için üretilmiş uygun ilaçlarla hemen tedavi edilmesi gereken önemli bir düşüş varsa.
Bebeklerde ve çocuklarda sepsis ortaya çıktıysa, bu durum iki ana türe ayrılır:
- Yenidoğan sepsisi. Doğumdan kısa bir süre sonra bebekleri etkileyen türdür. Doğumdan doksan gün sonrasına kadar görülebilir. Doğumdan sonraki ilk beş gün içinde görülürse, erken başlangıçlı sepsistir.
- Daha büyük çocuklarda sepsis. Bebekler üç aylık olduktan sonra ortaya çıkar.
Bunu da okuyun: Yenidoğan Cilt Bakımının Önemli Yönleri
Bebeklerde ve çocuklarda sepsis: Uyarı işaretleri
Bebeklerde ve çocuklarda sepsis tedavi edilebilen ciddi bir sağlık durumudur. Önemli olan en kısa zamanda doktora gitmektir. Bu durumun erken teşhisi, genellikle yaşam ve ölüm arasındaki fark demektir.
Çoğu durumda, sepsisin öncesinde, idrar yolunda, deride, kemiklerde veya akciğerlerde lokalize bir enfeksiyon oluşur. Prematüre bebeklerin ve düşük doğum ağırlığıyla doğanların sepsisle karşılaşma olasılıklarının daha yüksek olduğunu belirtmek gerekir. Yaş bir risk faktörüdür.
Ana belirtiler şunlardır:
- Ateş veya anormal derecede düşük sıcaklık
- Hızlı kalp atış hızı
- Hızlı nefes alma
- Soğuk eller ve ayaklar
- Nemli cilt
- Genel kafa karışıklığı, baş dönmesi ve yönelim kaybı (dezoryantasyon) durumu
- Dispne veya nefes darlığı
- Bulantı ve kusma
Benzer şekilde, bir dizi uyarı işaretine dikkat etmelisiniz. Hepsi de bir doktorun en kısa zamanda tedavi etmesi gereken ciddi bir durum olduğunu gösterir.
Bu işaret ve belirtilerin birden fazlası birlikte gerçekleşirse hemen tıbbi yardım almalısınız. Çocuk zayıf, rahatsızlık içinde veya hasta görünüyorsa, tanı ve yaklaşım da hızlandırılmalıdır.
Bebeklerin bezlerinin 12 saatten fazla süreyle kuru kalması, durumun ciddiyetinin bir başka işaretidir. Çünkü dehidrasyonu ve sıvı tutmak için vücudun çabalarını gösterir. Bu, kan basıncında bir düşüş olmasıyla ve böbreklere kan akışının azalmasıyla ilgilidir.
Bebeklerde ve çocuklarda sepsisin önlenmesi
Bebeklerde ve çocuklarda sepsisi önlemenin iki yolu vardır:
- Birincil. Aşı kullanımı ile bağışıklık kazandırma.
- İkincil. Özellikle zayıf bağışıklık sistemi olan hastalara, uzun süreli antimikrobiyal profilaksi ve antibiyotik, antiviral ve antifungallerin uygulanması.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) her ailenin özellikle bebeklerde ve çocuklarda sepsisi önlemesine yardımcı olmak için bir dizi öneri yayınladı. Bu hastalığın her yıl üç milyon yenidoğanı ve 1.2 milyon çocuğu etkilediğini belirtmeliyiz.
Temel önleyici tedbirler şunlardır:
- İyi hijyen uygulamaları
- İçme suyu kullanımı
- Yiyeceklerin güvenli bir şekilde hazırlanması
- Zorunlu aşı takvimine uyulması
- Sanitasyon hizmetlerinin iyi bir şekilde sürdürülmesi
Sağlık personeline gelince, Dünya Sağlık Örgütü, onlara el hijyenine başvurulmasını gerektiren beş ana uymalarını tavsiye ediyor. Benzer şekilde çalışma ortamlarını dezenfekte etmeli, periyodik olarak enfeksiyon kontrol ekipmanı istemeli ve bir hastaya her tedavi uygulanışında enfeksiyon önleme protokollerini uygulamalılar.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Alejandro, B. C., Ronald, P. M., & Glenn, H. P. (2011). Manejo del paciente en shock séptico. Revista Médica Clínica Las Condes, 22(3), 293-301.
- Coronell, W., Pérez, C., Guerrero, C., & Bustamante, H. (2009). Sepsis neonatal. Revista de enfermedades infecciosas en pediatría, 22(90), 57-68.
- Baique-Sánchez, P. M. (2017, July). Sepsis en pediatría: nuevos conceptos. In Anales de la Facultad de Medicina (Vol. 78, No. 3, pp. 333-342). UNMSM. Facultad de Medicina.
- Zea-Vera, Alonso, Christie G. Turin, and Theresa J. Ochoa. “Unificar los criterios de sepsis neonatal tardía: propuesta de un algoritmo de vigilancia diagnóstica.” Revista peruana de medicina experimental y salud publica 31 (2014): 358-363.
- Shimabuku, Roberto, et al. “Etiología y susceptibilidad antimicrobiana de las infecciones neonatales.” Anales de la Facultad de Medicina. Vol. 65. No. 1. UNMSM. Facultad de Medicina, 2004.
- Rios Valdéz, Claudia Verónica, et al. “Factores de riesgo asociados a sepsis neonatal.” Revista de la Sociedad Boliviana de Pediatría 44.2 (2005): 87-92.
- Tijerina-Torres, Cinthya Yanet, et al. “Sepsis neonatal intrahospitalaria. Incidencia y factores de riesgo.” Revista Médica del Instituto Mexicano del Seguro Social 49.6 (2011): 643-648.
- Tapia, José Luis, et al. “Sepsis neonatal en la era de profilaxis antimicrobiana prenatal.” Revista chilena de infectología 24.2 (2007): 111-116.