Bilim Zekanın Anneden Geldiğini Söylüyor
Bir insanı zeki yapan şey hakkında birçok şey söylendi. Bilim ise bize, zekanın aslında annenin genetikleriyle yakından ilgili olduğunu gösteriyor.
Bu bir efsane değil. Çocuklar gerçekten de zekalarını annelerinden alıyor. Bilim bunu doğruladı. Daha önce hepimiz zekanın babadan geldiğini duymuşuzdur. Ancak, zekanız için annenize teşekkür etmeniz gerektiği kısa bir zaman önce kanıtlandı.
Bilişsel beceriler X kromozomuyla yürütülür. Annenin X kromozomu, düşünmeyle ilgili beyin yapılarının gelişimi hakkında daha çok bilgi veriyor.
Uzmanlar Zekanın Anneden Geldiği Sonucuna Nasıl Vardı?
Araştırmacılar fareler üzerinde yaptıkları çalışmalarda, anneden ya da babadan gelmesine bağlı olarak farklı davranışlar gösteren “koşullanmış genler” olduğunu keşfetti. Bilim insanları farelere annelik ve babalık genlerinden dozlar verdi.
Hipotez gayet açıktı: eğer genler embriyonun gelişimi için gerekliyse, bu genlerin hem organları hem de beyin fonksiyonlarını etkilemesi mantıklı olurdu. Fareler iki gruba ayrıldı: Annelik dozu fazla olan fareler ve babalık dozu daha fazla olan fareler.
Büyük Başlı Fareler
Annelik geninin dozu daha fazla olan farelerin beyinleri daha büyük oldu ancak kemikleri daha küçüktü. Buna karşın, ekstra babalık geni verilen farelerin kafası daha küçük ve vücutları ise daha yapılıydı. Bilim insanları daha sonra hangi genlerin anneden hangilerinin babadan geldiğini ayırt etmeye başladı.
En sonunda, beynin bazı bölgelerinin daha fazla annelik hücresine, diğerlerinin ise daha fazla babalık hücresine sahip olduğunu tespit ettiler. Bunun yanı sıra, beyindeki babalık genlerinin daha fazla biriktiği bölgenin güç, otorite ve cinsellik ile ilgili olduğunu keşfettiler.
Buna karşın, annelik genlerinin biriktiği bölge dil, düşünme, hafıza ve zekayı yönetiyor.
Güncel Araştırma
Zekanın Cinsiyetle Bağlantısı adlı kitabında Amerikalı bilim adamı Robert Lehrke, insan beyninin bilişsel kısmının doğrudan X kromozomuna bağlı olduğunu öneriyor. Ayrıca, kadınların, iki tane X kromozomu olduğu için, bilişsel nitelikleri kalıtımsal olarak iki katı kadar fazla alma şansı olduğunu kanıtladı.
Lehrke, bütün kadınların bir “zeki olmayan” ve bir de “çok zeki” X kromozomu olduğunu açıklıyor. Ancak, iki adet “çok zeki” X kromozomu olan kadınlar da olabilir, en yüksek IQ’ya sahip kadın Marilyn vos Savant’ta olduğu gibi.
Erkeklerdeki Y kromozomunun bilişsel bir rolü bulunmuyor. Bu da Y kromozomu ile “zeki olmayan” X kromozomunun bir araya gelmesiyle zihinsel engelli bir insan ortaya çıkabileceği anlamına geliyor. Tam tersi, IQ ise “çok zeki” X kromozomu ile gelişiyor.
Zeka Ne Oranda Kalıtımsaldır?
Bu yazıyı okuyorsunuz çünkü zekanın %45 ile %55 oranında kalıtımsal olduğunu gösteren çalışmalardan dolayı, zekanın anneden gelip gelmediğini öğrenmek istiyorsunuz. Bu da demek oluyor ki zekanın büyük kısmı uygun kişisel ve ailevi koşullar sağlandığı zaman gelişiyor.
Bu yazımıza da göz atın: Cinsiyete Göre Nasıl Yaşlanırız?
Zekayı Etkileyen Diğer Faktörler
1. Değerler
Sabır, gayret, disiplin, kararlılık ve öğrenme isteği bir çocuğun zekasını zaman içinde etkileyen faktörlerdir.
2. Bağımsızlık
Bir çocuğun bağımsız olması, bilişsel sürecinin düzgün işlemesine yardımcı olduğu için elzemdir. Çocuk istediklerini, baskı altında karar vermek zorunda bırakılmadan tanımlamalı ve belirlemelidir.
3. Öz güven
Becerilerine güvenen bir çocuk hayatında karşılaşabileceği her problemi çözer, böylece her durumda analitik beceriler geliştirebilir.
4. Duygusal Bağ
Ebeveynlerine daha bağlı çocuklar hayatlarındaki hayal kırıklıklarıyla daha kolay baş edebilir. Bu bağlamda, anneyi ve anne sevgisini üstün tutan çalışmalar da var.
Son görüşler
Zeka gerçekten karmaşıktır ve tatmin edici sonuçlar almak için uyarılması gerekir. Ebeveynler çocuğunun bilişsel gelişimine katkı sağlamaya çalışmalıdır.
Ayrıca, çocuğun zekasını önüne zorluklar çıkararak iyi bir şekilde uyarırsanız onun başarma isteğine katkıda bulunursunuz. Artık zekanın anneden geldiğini bildiğinize göre, çocuğunuzla zeka egzersizleri yapın ki her ikinizin de becerileri gelişsin.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Deary IJ. Intelligence. Curr Biol. 2013 Aug 19;23(16):R673-6.
- Deary IJ, Johnson W, Houlihan LM. Genetic foundations of human intelligence. Hum Genet. 2009 Jul;126(1):215-32. doi: 10.1007/s00439-009-0655-4. Epub 2009 Mar 18. Review. PubMed: 19294424.
- Fernández, J. J. (2009). Herencia genética y rendimiento educativo: nuevos avances en la bibliografía empírica internacional. Panorama Social, 10, 129-139. https://www.funcas.es/wp-content/uploads/Migracion/Articulos/FUNCAS_PS/010art10.pdf
- Plomin R, Deary IJ. Genetics and intelligence differences: five special findings. Mol Psychiatry. 2015 Feb;20(1):98-108. doi: 10.1038/mp.2014.105. Epub 2014 Sep 16. Review. PubMed: 25224258. Free full-text available from PubMed Central: PMC4270739.
- Rodríguez, G. M. (2006). Tipo de vínculo madre/hijo y desarrollo intelectual sensoriomotriz en niños de 6 a 15 meses de edad. Interdisciplinaria, 23(2), 175-201. http://www.scielo.org.ar/scielo.php?pid=S1668-70272006000200003&script=sci_arttext&tlng=pt
- Scott Barry Kaufman (October 17, 2013). “The Heritability of Intelligence: Not What You Think”. Scientific American. Retrieved 20 October 2013.
- Sauce B, Matzel LD, “The paradox of intelligence: Heritability and malleability coexist in hidden gene-environment interplay.”, Psychol Bull. 2018 Jan;144(1):26-47.
- Videla, R. (2015). Aspectos bio-psico-sociales de la teoría Triárquica de Sternberg que influyen en el desarrollo de la Inteligencia. Un camino hacia la inteligencia, 1-18.
