Duygusal Zeka: Çocuklarınıza Öğretmenin 3 Yolu

Öfkemizi yönetmeyi bilmek, üzüntümüzü anlamak, çevremizdeki insanlarla daha iyi ilişkiler kurmak... Bunların hepsi  duygusal zeka olarak bildiğimiz şeyi oluşturur.

Duygusal zeka sayesinde, küçük çocuklara daha mutlu olabilmeyi öğretebilir ve çevrelerindeki dünyayı daha iyi anlamalarına yardımcı olabiliriz. Onlar için en iyi örnek biz olmalıyız.

Daniel Coleman sayesinde, çoğumuz duygusal zekayı tanımlayan kavramları öğrendik. Bu kavramın 1940’larda ortaya atıldığı söyleniyor. Edward L. Thorndike ve David Wechsler gibi yazarlar, zekanın akıl yürütmek veya bilgiyi korumak gibi bilişsel yönlerinden daha fazla özelliği olduğunu fark etti.

Bu insanlar zekaya dair olan şeylerin, matematik ya da dile dair ögelerden çok daha fazla olduğunu hissettiler. Bir insanda ölçemeyeceğimiz psikolojik boyutlar vardır ve bunlar günlük hayatta daha önemli olabilir.

Öfkemizi nasıl yöneteceğimizi bilmek, üzüntümüzü anlamak, çevremizdeki insanlarla daha iyi ilişkiler kurmak… Bunların hepsi bildiğimiz ve bugünkü makalemizde bahsedeceğimiz duygusal zeka denen şeyi oluşturur.

Kuşkusuz, okullar çocuklara duygusal olarak yetkin olmalarını öğretmek için müfredatlarına çeşitli yöntemler dahil etse çok iyi olacaktır. Ama bu her yerde mümkün olmayabilir. Duygusal zeka da matematik kadar önemlidir ve bunu çocuklarımıza evde öğretmeye başlamak kesinlikle değerlidir.

Böylece çocuklar doğru davranmayı ve hepimizin göstermesi gereken bilgeliği öğrenebilirler. Bugün sizlere duygusal zeka konusunda çocuklarınıza öğretebilmeniz için 3 önemli anahtar sunacağız.

Çocuklarınıza duygusal zekanın ne demek olduğunu öğretin

İnsanlar duygusal zekayı öğrenirler. Aslında, bunun için 4 ya da 70 yaşında bile olsanız fark etmez. Duygusal zekayı tanımlayan ve oluşturan temel ögeler her yaşta ve her gün öğrenilebilir. Bu bizi daha maharetli ve daha mutlu insanlar haline getirecektir.

Konu çocuklarımıza gelince, onlar için duygusal zeka eğitimine erken bir zaman seçmek çok uygundur. Bunu yaparak onların kavramları ve yetileri doğal bir şekilde içselleştirmelerine yardımcı olabiliriz. Böylece yaşayacakları tüm sosyal ve kişisel durumlara çok daha iyi uyum sağlayabilirler.

Mesela, çocukları birbirlerine kabalık edip zarar vermekten korumanın doğru bir şey olduğunu düşünürüz. Bu durum onların duygusal zekasını eğitmekten geçer. Gelin duygusal zeka eğitimi konusunda ana stratejileri beraber inceleyelim.

1. Duygusal zeka eğitimi: Duygulara isim vererek onları anlamalarına yardımcı olun

Çocuğun yaşadığı her hissin, her öfkeli, kahkahalı veya mutlu anın bir ismi vardır, bu da çocuğun birey olma sürecinde bir an önce öğrenmesi gereken bir şeydir. Çocuklarınız duygulara nasıl isim vereceğini bilmelidir. Aşağıda sıraladıklarımız onların duygusal rehberi olarak görev yapabilir.

• Çocuğunuza “Şöyle veya böyle hissediyorum…” gibi cümleler kullanmaya alıştırın. Çünkü bu strateji “Okulda birileri bana hakaret ediyor, beni sıkıştırıyor” gibi durumları ifade etmelerine destek olacaktır.
• Çocuklara duyguları ve düşünceleri hakkında konuşmak konusunda rahat hissetmelerini sağlamak çok önemlidir. Onları yargıladığımızı düşünmemeleri sağlamalıyız.

2. Çocuklarda duygusal zeka: Onların hislerin ile bizim hislerimiz aynı değildir

Duygusal zekanın önemli bir parçası da empatidir. Bu psikolojik yeti zamanla öğrenilir ve geliştirilebilir. Aslında, 7 ila 8 yaş arasındaki çocuklar “bireysellik” fikrinden uzaklaşmış olurlar. Bahsettiğimiz bencillik zaman zaman daha küçük çocuklara özgü olabilir.

Çocuklar zamanla arkadaşlarını (akranlarını) savunmaya, başkalarının bakış açılarını anlamaya başlarlar ve diğerlerinin varlığına karşı duyarlı olurlar. O zamana kadar çocukları her gün empati hakkında bilgilendirmek bize kalıyor. Bu aşağıdaki stratejiler ile gerçekleştirilebilir:

• Başkalarının hisleri hakkında düşünmelerini sağlayacak sorular sorun: Sence deden bugün kendini nasıl hissediyordu? Mutlu, üzgün ya da endişeli miydi? Parktaki o çocuğu ittiğinde sence kendini nasıl hissetti?
• Çocuklarınız için iyi birer örnek olun. Her gün başkalarını önemseyen kişiler gördüklerinde, başkalarının duygularını anlamaya ve bakış açılarını görmeye açık olurlar. Eğer bunu kendi içlerinde görürlerse, farkına bile varmadan kendi davranışlarına dahil edebilirler.

3. Çocukların kendilerini korumasına ve kararlı olmalarına yardımcı olun

Çocuklarınızdaki duygusal zekanın çok önemli bir biçimi de, uyumlu, güvenli, olgun ve iddialı olma yetisidir. Bu şekilde, kendilerini savunmak için duygularını ifade ederken, aynı zamanda empati gösterebilirler.

Çocuklarımızın iddialı bir şekilde hareket etmeleri çok büyük önem taşır. Atılganlık, haklarımızı savunmamızı, sınırlarımızı ve bütünlüğümüzü korumamızı ve aynı zamanda başkalarının haklarına saygı duymamızı sağlar.

Çocuklar kendi adlarına konuşmayı öğrenmelidir. Bunu özgürce ve ne istediklerini söylerken korku duymadan yapmalıdırlar. Aynı zamanda diğerlerine de saygı göstermeliler. Söyledikleri dinlenen çocuklar diğerleriyle iletişim kurmayı ve onları dinlemeyi daha kolay öğrenirler.

Her zaman onları savunmak ve her zorlukta yol göstermek için çocuklarımızın yanında olamayız. Bu nedenle onlara, etkin kişisel beceriler sunarak günlük yaşamlarında güçlü, yetkin ve güvende hissetmelerini sağlayabiliriz.