Diş Hekimliğinde Endodonti İle İlgili Her Şey
Diş hekimliğinde endodonti isimli kavramı daha önce duymuş muydunuz? Peki, kök kanal tedavisinin ne olduğunu biliyor musunuz?
Endodonti veya kök kanal tedavisi, çürüklerdeki hasarın ileri seviyede olması, diş hekimlerinin onları oyup ortaya çıkan boşluğu doldurmasının artık mümkün olmaması nedeniyle uygulanan bir diş tedavisidir.
Temelde bunun nedeni diş pulpasına veya diş sinirine çok yakın olmasıdır. Çürükler çok derinleşir derinleşmez diş parçasında doku ölümüne ve sinirde enflamasyona yol açarlar. Bu durum pulpitis olarak bilinir.
Diş pulpası, dişin sinir kısmıdır. Dişin en dip kısmında varlığını sürdürür. Dişe damarlanma ve inervasyon sağlar. Herhangi bir sebeple etkilendiğinde ara ara veya sürekli olacak şekilde ağrıya yol açar.
Normalde ısırırken, soğuk veya sıcak bir şey yendiğinde hassasiyetle kendini göstermeye başlar. Buna ‘ters çevrilebilir pulpitis’ denir. Ancak ağrı sürekli olduğunda, süresi uzadığında veya geceleri arttığında onun ‘geri döndürülemez pulpitis’ olduğu anlaşılır.
Bu tedaviyi uygulamak için diğer nedenler diş travması, çatlak, aşınma veya diş erozyonu veya diş gıcırdatma (bruksizm) gibi durumlar olabilir.
Endodontide Kullanılan Yöntemler
Kök kanalı tedavisini gerçekleştirmeden önce, diş hekimleri her zaman kalan parçayı daha az agresif yöntemlerle kurtarmayı denemelidirler:
- Pulpa koruması: Bu, geçici dolguya benzer bir şey kullanılarak yapılan bir tedavidir. Diş hekimlerinin diş parçasını koruyucu bir şekilde kurtarmalarını sağlar. Bir yandan halen geri döndürülebilir olan pulpa hasarını iyileştirir.
- Pulpa kaplama: Bu çürüğe maruz kalan pulpayı, dolgunun altındaki çürüğü temizleyerek izole etmek üzere kullanılan bir yöntemdir. Diş hekimleri ilaçlı bir izolasyon kullanırlar.
- Pulpotomi: Bu tedavi, pulpanın yüzeysel kısmını kısmen yok ederek uygulanır. Daha sonra çürüğe maruz kalan kısımlar tıbbi malzemelerle kapatılır.
Bunu da okuyun: Diş Apsesi Nasıl Tedavi Edilir
Kök Kanal Tedavisi
Endodonti, bir diş cerrahının, etki altındaki kısımda bulunan diş sinirini tamamen çıkardığı bir prosedürdür. Bu işlem için lokal anestezi kullanılır.
Bu işlemde etki altındaki kısımda bulunan diş siniri tamamen çıkarılır. Diş hekimleri, lokal anesteziyle, diş törpüsü kullanarak kök kanallardaki sinirleri çıkarırlar. Diş törpüleri elle de kullanılabilir. Bu törpüler elle yapılan döner hareketlerle veya düşük devirde dönen endodonti motorlu olarak kullanılabilir.
Diş hekimleri şu adımları izlerler:
- Tedavi edilecek parçaya lokal anestezi yapılması.
- Pulpaya ulaşana kadar parçanın açılması.
- Sinirin kanallardan çıkarılması ve kanalların dezenfekte edilmesi.
- Kanalların reçine veya plastikle doldurulması.
- Tedavinin gerçekten başarılı olduğunun kanıtlanması için kontrol röntgeni.
- Diş parçasının yeniden yapımı.
Endodonti Ve Çocuk Diş Hekimliği
Diş hekimleri her zaman kök kanalı tedavisine başvurmadan önce pulpotomi yapmayı deneyeceklerdir. Bu, mümkün değilse “pulpektomi” adı verilen bir tedaviyi denerler. Endodontiye eşdeğerdir ancak süt dişlerine yapılır.
Pulpektomide de pulpanın tamamı çıkarılır, dezenfekte işlemi yapılır, aletler kullanılır ve kök kanalının dolgusu yapılır.
İki işlemin arasındaki fark, süt dişlerindeki pulpanın tamamının yok edilmesinin mümkün olmamasıdır. Sonda yaklaşık 4mm’lik bir kısım kalır. Böylece diş hekimi süt dişinin altında oluşan kalıcı dişe verilebilecek olası hasarı önler.
Diş Hekimliğinde Endodonti: Yan Etkiler
Tüm tıbbi tedavilerde olduğu gibi yan etkiler veya diş parçasında sekeller ortaya çıkabilir. Bunlardan bazıları şöyledir:
- Kırılganlık ve daha büyük çatlak riski
- Renkte ve dişin yarı şeffaf halinde kesin bir değişim
- Zaman zaman kökün ucunda çıkan, kalıcı enflamasyonu andıran, x ışınlarını geçiren küçük bir yara izi
Endodontiden Sonra
Endodontiden sonra normal olan ağrının geçmesidir. Ancak bazen rahatsızlık hissi birkaç gün daha sürebilir.
Kök kanalı tedavisinden sonra ağrı yok olmalıdır. Çünkü diş siniri gitmiştir. Ancak tedavi yerleşene kadar, ameliyattan sonraki yaklaşık iki üç gün boyunca rahatsızlık hissinin devam etmesi çok yaygındır.
Ancak endodontinin kesin tedavi yöntemi olarak kullanılamayacağı bazı durumlar vardır. Bunun sebebi prosedürün gerçekleştirilmesinde başarısızlık, insan hatası, her bir dişin spesifik anatomisi, enfeksiyonlar v.b. olabilir.
Eğer durum böyleyse en etkili tedavi dişin yeniden yapılmasıdır. Yeniden yapım işlemi için diş hekimleri kanallardaki dolguyu çıkarır, onları temizler, dezenfekte eder ve daha sonra yeniden aynı dolguyla boşluğu kapatır. Bu işlem sayesinde diş parçasını çıkarma mecburiyetinden kurtulmuş olurlar.
Sonuçta bu tedavi çok hasar görmüş olsa bile dişinizin olduğu yerde kalmasını sağlar. Oldukça etkilidir!
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Abbott PV. Endodontics – Current and future. J Conserv Dent. 2012;15(3):202–205. doi:10.4103/0972-0707.97935
- Tabassum S, Khan FR. Failure of endodontic treatment: The usual suspects. Eur J Dent. 2016;10(1):144–147. doi:10.4103/1305-7456.175682
- Kishen A, Peters OA, Zehnder M, Diogenes AR, Nair MK. Advances in endodontics: Potential applications in clinical practice. J Conserv Dent. 2016;19(3):199–206. doi:10.4103/0972-0707.181925
