Flebit (Ven Enflamasyonu): Belirtileri ve Tedavisi

Flebitin temel özelliği, ister yüzeysel ister dahili olsun, bir damarda ya da bir grup damarda pıhtı oluşmasıdır. Flebit tedavisi genellikle oldukça basittir ancak aciliyet gerektirir.

Tromboflebit olarak da bilinen flebit, genellikle bacakta bir veya daha fazla damarı tıkayan bir kan pıhtısının oluşumundan kaynaklanan inflamatuar bir süreçtir. Ek olarak, bu rahatsızlığın yüzeysel (cildin en dış kısımlarına yakın) ve derin (bir kasın içinde) olmak üzere iki ana türü vardır.

Profesyonel tıbbi portallara göre, yüzeysel tromboflebit oldukça yaygın bir durumdur. Aslında tahminler, genel nüfusun %3 ila 11’inin bu rahatsızlığı hayatları boyunca bir noktada yaşadığını göstermektedir. Ancak bu altmış yaşın üzerindeki kadınlarda daha yaygındır.

Flebit: ana semptomları

Yukarıda belirtildiği gibi, yüzeysel ve derin olmak üzere iki tür flebit vardır. Derin flebit aynı zamanda derin ven trombozu (DVT) olarak da bilinir. Bu nedenle klinik belirtiler flebitin çeşitlerine göre değişir. ABD Ulusal Tıp Kütüphanesine göre genel belirtiler şunlardır:

• Vücudun etkilenen kısmında (genellikle bacakta) şişme
• Etkilenen bölgede ağrı
• Kırmızı ten (her zaman görülmez)
• Tıkalı damar üzerinde sıcaklık ve hassasiyet

Ek olarak, yüzeysel tromboflebit, kendini kırmızı deri ve derinin altında sert kırmızı bir kordon görünümü olarak gösterir, dokunmaya karşı hassastır. Ancak DVT daha az belirgindir, ana özellikleri genellikle ağrı ve şişliktir.

Flebit: nedenleri

Flebit,  kan pıhtısının bir ya da daha fazla damara yerleşmesi ve şişme meydana getirmesiyle oluşur. Mayo Clinic ve yukarıda bahsedilen diğer kaynaklar, bu hastalığın en yaygın nedenlerini ortaya koymaktadır. Bu nedenler aşağıdaki gibidir:

• Damar yaralanması
• Kalıtsal bir pıhtılaşma bozukluğu
• Yatalak insanlarda olduğu gibi uzun süre hareketsiz kalmak
• Damarı (kasık içinden) delmiş olabilecek bir kalp pili sondası
• Hamilelik ve son 6 ayda doğum yapmış olmak
• Obezite ve fazla kilo

Genel olarak, kan pıhtıları bir şey damarlardaki akışı yavaşlattığında ya da değiştirdiğinde ortaya çıkar. Bu yan etkiye sahip herhangi bir durum (obeziteden belirli cerrahi işlemlere kadar) yüzeysel ya da derin flebite sebep olabilir.

Hastalığın teşhisi

Bir sağlık uzmanı genellikle hastalığı, hastanın etkilenen bölgesinin görünümüne göre teşhis edebilir. Bununla birlikte, kan pıhtılaşma çalışmaları – venografi (damarları görüntülemek için röntgen), genetik test ve flebitin altında yatan sebebin kolayca belirlenemediği durumlarda özel ultrason türleri – yürütmeleri gerekir.

Flebit: risk grupları ve komplikasyonları

Yukarıda bahsedildiği gibi, flebit görülen hastaların ortalama yaşı 60’ın üzerindedir ve çoğunlukla kadındır. Ek olarak, yüzeysel tromboflebitin % 90’ı varisli damarlara sahip kişilerle ilişkiliyken, bunların sadece %10’u sağlıklı damarları olan kişilerin başına gelir.

AXA Healthkeeper Foundation’a göre, flebit gelişimini destekleyen birkaç risk faktörü vardır:

• Obezite, birden fazla kalp hastalığı için risk oluşturmaktadır. Tıbbi araştırmalara göre, aşırı vücut kütlesi kardiyovasküler hastalık, kalp yetmezliği ve ani ölüm ile yakından ilişkilidir.
• Sigara içmek kişileri, arterlerde ve damarlarda pıhtı oluşumuna elverişli hale getirir.
• Doğum kontrol ve hormon replasman hapları gibi hormon tedavileri, bazı hastaların damarlarında kan pıhtılaşması ihtimalini artırır.
• Hastaneye yatış veya aşırı hareketsiz yaşam tarzı gibi nedenlerle uzun süre hareketsizlik de flebit oluşumu ihtimalini artırır.

Bu yaygın örneklerin ötesinde, santral venlerde kalp pillerinin varlığı, ailede kan pıhtılaşma bozukluklarının ya da felç durumlarının görülmesi ve diğer birçok klinik durum da flebite neden olabilir. Venöz akışı değiştiren herhangi bir durum flebit ile sonuçlanabilir.

Komplikasyonlara gelince, flebitin erken teşhis edilmesi hızlı tedaviye olanak sağlar. Eğer tedavi edilmezse akciğerlerde bir kan pıhtısı gelişebilir ve akciğer embolisi ile sonuçlanabilir.

Mevcut tedaviler

Flebit vakalarıyla ilgilenmekten sorumlu profesyoneller, anjiyo uzmanları ve damar cerrahlarıdır. Fakat sağlık uzmanları da, daha hafif, çok ciddi olmayan vakalarda pıhtıyı çözmek için genellikle analjezik, kan sulandırıcı ve antitrombotik ilaçlar reçete edebilirler.

Daha ciddi vakalarda flebit yüzeysel ise, tıkalı damarın ameliyatla çıkarılması düşünülebilir. Alternatif olarak, bir doktor bir venöz baypas yapabilir. Fakat bu prosedürler, yukarıda bahsedilenlerden çok daha az yaygındır.

Flebit nasıl önlenebilir?

Fark etmiş olabileceğiniz gibi, flebit, özellikle bacaklarında varisli damarları olan yaşlı kişilerde oldukça yaygın bir durumdur. Bu, öngörülen klinik bir durumdur, ancak zamanında tedavi edilmezse kötüleşebilir.

Son olarak, flebitten kaçınmak için yapılabilecek en iyi şey, sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmektir. Bu yüzden hareket edilmeli, egzersiz yapılmalı, sigarayı içilmemeli ve yüksek kalorili yiyeceklerden uzak durulmalıdır. Siz farkında olmasanız da birçok hastalık obezitenin sonucudur ve damarı tıkayan pıhtılar bu sonuçlardan yalnızca biridir.