Karbonmonoksit Zehirlenmelerinde İlk Yardım Tedavisi

Karbonmonoksit, kokusuz, tatsız, renksiz bir gazdır. Genellikle, habersiz olarak gelir ve bunu yaparak ciddi zehirlenmelere yol açar. İyi haber ise, eğer erken tespit edilirse, basit ve etkili bir tedavisi vardır.

Karbonmonoksit, benzin, tahta, kömür ve diğer yakıtların yanması sonucu ortaya çıkan renksiz, kokusuz, tatsız, çok toksik bir gazdır. Bu yanma gücü ile, arabalar, gazlı fırınlar, ısıtma sistemleri ve diğerleridir.

Bu tür bir gaz, her yıl yaklaşık 1500 kişinin hayatını etkileyen ve 200 kişiden fazlasının ölümüne neden olan sessiz bir katildir. Bir çok durumda, ekipmanların yanlış kullanımı ana sebeptir. Bu sebeple veya gaz parçalarının zayıf operasyonu, uygunsuz ve zayıf havalandırılan ortamlardır.

Karbonmonoksit zehirlenmeleri tıbbi acil durumlardır ve sessizce ilerler. Bu konu hakkında bilmeniz gereken her şey için ve çevrenizde meydana gelirse ne yapacağınızı öğrenmek için okumaya devam ediniz.

Karbonmonoksit zehirlenmesi

İnsanlar, evlerinde yemek yapmak, evi ısıtmak gibi günlük aktiviteleri yaparken yanlışlıkla bu gazı soluyabilirler. Kullandıkları makinelerin hatalı çalışması veya düzgün şekilde bakımının yapılmaması bu duruma sebep olur. Benzer olarak, insanlar bunu intihar metodu olarak da kullanmaktadır.

Karbonmonoksit vücudumuza ne yapar?

Eritrositler adındaki hücreler, aynı zamanda kırmızı kan hücreleri olarak da bilinirler, genellikle kanımızı sirküle ederler. Bu kan hücreleri hemoglobin adında bir protein içerirler ve oksijen taşımaktan sorumludurlar. Bu protein nefesle akciğerlere dolan oksijeni toplamaktan ve kanın sirküle olduğu dokulara taşımaktan sorumludur.

Karbonmonoksit toksisitesi, oksijenden daha fazla hemoglobine bağlanabilmesinden kaynaklanmaktadır. Bunun sonucu olarak, karbonmonoksit güçlü bir şekilde hemoglobine bağlanır, böylece oksijenin kana geçişine izin vermez. Böylelikle, dokular oksijensiz kalır, teknik olarak bu duruma doku hipoksisi (kanda oksijen eksikliği durumu) denir.

Karbonmonoksit zehirlenmesinin belirtileri

Belirtilerin şiddeti, solunan karbonmonoksit miktarına ve maruz kalınan süreye göre değişir. İki tip karbonmonoksit zehirlenmesi vardır:

• Akut zehirlenme: bir kişinin çok yüksek miktarda karbonmonoksit gazı soluması durumunda meydana gelir.
• Kronik zehirlenme: bir kişinin düşük miktarlarda karbonmonoksit gazı devamlı olarak soluması durumunda meydana gelir.

Belirtiler dokularda oksijen eksikliğine sebep olur, bunun sonucu olarak sıklıkla aşağıdaki durumlar görülebilir:

• Baş ağrısı
• Baş dönmesi
• Güçsüzlük
• Bulantı ve kusma
• Göğüs ağrısı
• Kardiyak aritmi (Kalp ritim bozukluğu)
• Solunum problemleri
• Bulanık görme
• Uyku hali, uyuşukluk

Eğer zamanında müdahale edilmezse, karbonmonoksit zehirlenmesi, hastanın komaya girmesine neden olacaktır. Bu yüzden, özellikle uyku esnasında karbonmonoksit gazına maruz kalan insanlar için çok tehlikelidir. Bunun sonucu olarak, birisi durumu fark etmeden önce geri döndürülemez beyin hasarları oluşur ve hatta ölümler gerçekleşebilir.

Kronik zehirlenmede ise belirtiler açıkça görülemeyebilir ve ciddi uzun vadeli hasarlar meydana gelebilir. Genellikle beyin seviyesinde hasar oluşur, genel olarak;

• Öğrenme ve hafızada tutmada zorluk
• Depresyona neden olabilecek, duygusal dalgalanma
• Duyusal ve motor bozukluklar; örneğin taşımada ve duyuları hissetmekte diğerlerine göre zorluk yaşama

Birçok durumda, belirtiler kişi gazdan kaynaklandığını fark etmeden meydana gelir. Yukarıda da bahsettiğimiz üzere, bu durum kokusuz, renksiz ve tatsız olması sebebiyle olur.

Zehirlenme durumunda ne yapılmalı

Karbonmonoksit gazı ile zehirlendiğinizi düşünüyorsanız aşağıdaki maddeleri izleyin:

• Gaz sızıntısı olduğunu düşündüğünüz odayı derhal terk edin.
• Tüm kapıları ve pencereleri açın ve içeri temiz havanın girmesini ve karbonmonoksit gazının dağılmasını sağlayın.
• Ocak, ısıtıcı, ve bu tip diğer tüm makineleri kapatın.

Zehirlenme kaynağından uzakta olduğunuzda, en yakın acil durum odası ile iletişime geçin. Tıbbi personel, kanınızdaki karbonmonoksit seviyesini öğrenmek için test yapacaktır ve hemen bir tedavi önerecektir.

Hastane tedavisi

Bu tedavi kan sisteminize oksijen vererek, hemoglobinlerinize bağlı olan karbonmonoksidin atılmasını ve oksijen ile yer değiştirmesini sağlayacaktır. Genellikle bunu ağız ve burunu kapatacak şekilde oksijen maskesi takarak uygularlar. Bunun sayesinde oksijen dokulara ulaşır.

Basınç odası

Bazı durumlarda, doktorlar etkilenen kişiyi basınç odasına alırlar. Bu tedavi, çok daha yüksek basınçta oksijenin solunarak alınmasını içerir. Karbonmonoksidin oksijen ile çok daha hızlı bir şekilde yer değiştirmesini sağlar.

Zehirlenme nasıl önlenir?

Hastalık kontrol ve önleme merkezine göre, aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz.

• Gazla çalışan ev aletlerini uygun şekilde kurulumunu yapın.
• Soba, şömine gibi yerlere ait bacaları düzenli olarak her yıl kontrol edin ve temizleyin.
• Yetkili bir servis teknisyenine ocak, su ısıtıcıları(şofben vb.) gazlı kurutucuları her yıl kontrol ettirin.
• Sadece gazlı ancak havalandırma çıkışı olmayan ısıtıcıları sadece uyanık olduğunuz zaman kullanın, gözlemleyin ve uygun şekilde havalandırmasının çalıştığından emin olun.
• Düzenli olarak aracınızın egzoz çıkışını hatalara ve tıkanıklıklara karşı özellikle kış aylarında gözden geçirin.

Son olarak, en önemlisi, evinizde şarjlı bir karbonmonoksit detektörü edinin. Yılda iki kez şarjlarını ve/veya pillerini kontrol edin. Eğer alarm çalarsa evinizi derhal terk edin ve acil durum servisini arayın.