Rotator Manşet Yırtığı: Rehabilitasyon Aşamaları
Rotator manşet omuz ekleminin etrafındaki bir kas ve tendon grubudur. Bir rotator manşet yırtığı, yırtıktan etkilenen tarafınızın üzerine yatarak uyumaya çalıştığınızda genellikle kötüleşen hafif bir omuz ağrısına sebep olabilir. Rotator manşet yırtığı riski yaşınız ilerledikçe artar.
Rotator Manşet Yırtığı Semptomları
Genellikle rotator manşet yırtığı ile ilişkilendirilen acı farklı şekillerde kendini gösterebilir. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Hafif bir omuz ağrısı.
- Özellikle de etkilenen omzunuzun üzerine yattıysanız uykuyu bölen seviyede acı.
- Etkilenen insanın saçlarını taramasını veyahut sırtlarına dokunmasını zor hale getiren ağrılar.
- Kolda zayıflık.
Genel olarak rotator manşet yırtığını tedavi etmenin en yaygın yolu ameliyattır. Bundan sonra ise hastanın rehabilitasyona girmesi gerekir. Şimdi de bu rehabilitasyonun içeriğine bir göz atacağız.
Rotator Manşet Yırtığı Tedavisinin Aşamaları
Rotator manşet yırtığı cerrahi yöntemle onarıldıktan sonraki operasyon sonrası rehabilitasyon ortopedik cerrah ve rehabilitasyon doktoru arasında kurulacak iletişim ile başlamalıdır. Genel olarak, rotator manşet yırtığı için ideal olan rehabilitasyon programı tendon kemiğinin iyileşmesine olanak sağlamalı ve omuzdaki sertleşmeyi önlemelidir.
Ancak her hastanın rotator manşet yırtığı farklıdır. Bundan dolayı herhangi bir rehabilitasyon planı iyi sonuçlar alabilmek için bu farklılıkları da hesaba katmalıdır.
Kişiselleştirilmiş Rehabilitasyon
Genel olarak rehabilitasyonun aşamaları her hasta için kişiselleştirilmelidir ve bu kişiselleştirmeler şunlara dayanmalıdır:
- Yırtığın tipi ve boyutu.
- Kullanılmış olan cerrahi teknik.
- Doku kalitesi.
- Güvenli bir şekilde onarım yapılması.
- Hastanın yaşı.
- Hastanın faaliyet seviyesi.
- Hastanın kişisel hedefleri.
Akut yırtıkları olan hastaların tekrar yırtıklarla karşılaşma riski daha fazladır. Bundan dolayı bu tip hastalar cerrahi onarımı koruyabilmek için daha yavaş bir rehabilitasyon programı takip etmelidir. Buna zıt olarak operasyon sonrası omuz sertleşmesi yaşamak ile ilgili risk faktörleri daha yüksek olan hastaların bu komplikasyonu engelleyebilmek için daha erken harekete geçmeleri gerekmektedir.
Bu yazımızı da okuyun: Düşük Omuz Sendromu Nasıl Düzeltilir
Genel olarak rehabilitasyon aşamaları hastanın periyodik bir şekilde değerlendirilmesi ile belirlenir. Bu değerlendirme rehabilitasyon tedavisinin her aşaması ile birlikte evde yapılacak bir egzersiz programını da içermelidir.
Rotator Manşet Rehabilitasyon Programları
Bu programların iki farklı tipi vardır:
1. Konservatif (Korunumlu)
Konservatif program öncelikle dokunun üzerindeki baskıyı azaltmak ve iyileşmeyi kolaylaştırmak amacıyla tedaviyi 2 ila 4 hafta boyunca geciktirir. Bir kural olarak, 50 yaşının üstünde ve akut yırtığı olan hastalar, birden fazla yırtığı olan hastalar ve/veya doku kalitesi düşük olan hastalar konservatif tedavi programına ihtiyaç duyarlar.
2. Hızlandırılmış
Diğer yandan, bu protokol rehabilitasyonu bu 2 ila 4 haftada hızlandırır ve tamir edilmiş yapılara hasar verme riski bulunmaz veya daha erken başlanmasını gerektirmez. 50 yaşından genç ve küçük yırtıkları olan hastalar, bir rotator manşet tendonu yırtığı olan hastalar ve doku kalitesi yüksek olan hastalar standart veya hızlandırılmış bir tedavi programını takip etmelilerdir.
Bu yazımızdan da keyif alabilirsiniz: Bu Ev Yapımı Çözümlerle Omuz Ağrınızı Yatıştırın
Rotator Manşet Yırtığı Rehabilitasyonun Aşamaları
Genel olarak dört rehabilitasyon aşaması bulunmaktadır:
Aşama 1. Ameliyattan Hemen Sonraki Dönem
Bu aşamada, ameliyat sonrasındaki 0 ila 4 haftalık sürede ameliyatta yapılan onarımın korunup devam ettirilebilmesi için aşağıdaki talimatlar takip edilmelidir:
- Abdüksiyon askısı/ateli (kolu dışa çekerek kaldıran bir askı).
- Yatar bir koltukta, askınız ile, kolunuzu altına bir yastık koyarak uyumak.
- Kolunuzu sabit tutan mekanizmayı sadece kişisel temizlik ve egzersiz için çıkartmak.
- Kriyoterapi.
- Pendulum egzersizleri.
- Dirsek/bilek/el için aktif hareket alanı egzersizleri.
- Servikal omur için esneme hareketleri.
Aşama 2. Koruma ve Aktif Hareket
Sonraki aşama pasif hareket alanını yavaş yavaş eski haline döndürmeyi içerir. Tipik olarak bu süreç 4. ila 10. hafta arasındaki süreçtir.
- 4. haftada, hasta sırt üstü yattığında bir destekli aktif hareket alanı bulunmalıdır.
- 6 haftanın sonrasında hastanın pasif hareket alanı tam olmalı ve hasta destekli aktif hareket edebiliyor olmalıdır.
- 8. haftada kapalı kinetik zincirde skapulotorasik ve submaksimal izometrik egzersizler, açık kinetik zincirde propriyoseptif egzersizler olmalıdır.
Aşama 3. Erken Güçlendirme
Sonrasında, kas güçlendirme egzersizleri 10. ila 14. hafta arasında başlar. Genel olarak ulaşılması gereken hedefler aşağıdadır:
- Öncelikle, aktif hareket alanı tam hale gelmelidir.
- Sonrasında güç ve kas dayanıklılığı geri kazandırılmalıdır.
- Ayrıca propriyoseptif ve nöromüsküler kontrol de geri kazandırılmalıdır.
- Ek olarak, periskapüler kaslar güçlendirilmelidir.
- Son olarak, yavaş yavaş günlük aktivitelere geri dönülmelidir.
Aşama 4. Gelişmiş Güçlendirme
Son olarak, hasta eski işlevsellik düzeyine geri dönmeye hazırdır. Bu süreç 14 ila 22 hafta arası sürer. Önemli dönüm noktaları şunlardır:
- Öncelikle hareket alanı acısız ve tam hale gelir.
- Sonrasında, hasta spor aktivitelerine geri dönebilir.
- Ayrıca hasta normal kas gücü ve dayanıklılığına da ulaşır.
- Son olarak hasta tüm aktivitelere geri dönebilir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
-
Lech, O., Valenzuela Neto, C., & Severo, A. (2000). Tratamento conservador das lesões parciais e completas do manguito rotador. Acta Ortopédica Brasileira. https://doi.org/10.1590/S1413-78522000000300008
-
Sosa, L., & Medina, S. (2009). El Ejercicio Terapéutico , como componente clave , en el tratamiento Postoperatorio del Manguito Rotador. Canarias Médica Y Quirúrgica.
-
Magaña, M. C., Martínez, P. J., & Vidal, F. A. (2013). Diagnóstico y Tratamiento del Síndrome del Manguito Rotador. Guía De Práctica Clínica. https://doi.org/10.3406/litt.1981.1331
