Sağlıklı Yaşlanma İçin İpuçları
Doğru önlemleri erkenden aldığınız sürece sağlıklı yaşlanma mümkündür. Gördüğünüz gibi, yaşlılık mutlaka hastalık ve rahatsızlık ile eş anlamlı değildir. Doğal olarak bir miktar kötüye gitme yaşasak da, aslında bunun o kadar şiddetli olması gerekmez.
Yaşam beklentisi dünya çapında arttı. Aslında, Dünya Sağlık Örgütü (WHO), dünyadaki 60 yaş üstü insan sayısının 2015 ile 2050 yılları arasında neredeyse iki katına çıkacağını tahmin ediyor.
Şu anda, birçok yaşlı insan aktif ve tatmin edici bir yaşam sürüyor. Ancak, oraya ulaşmak için hepsinin sağlıklı bir şekilde yaşlanması gerekiyordu. Bu nedenle, hepimiz bedenlerimizin ve zihnimizin doğal düşüşünü en aza indiren daha iyi alışkanlıklar edinmeliyiz.
Sağlıklı yaşlanma
Yaşlanma, moleküler ve hücresel hasarın birikmesinin etkisidir. Ayrıca, hastalık riskini artırırken fiziksel ve zihinsel kapasitelerde düşüşe yol açar. Yaş her zaman buna neden olan faktör değildir.
Yaşlılık ayrıca çeşitli psikososyal değişikliklerle birlikte gelir. Bunlardan en belirgin olanı çalışma hayatının sona ermesi ve akranların sosyal çevresinin giderek azalmasıdır. Tüm bu değişiklikler, insanlar sağlıklı bir şekilde yaşlandıkça görecelidir. Peki ama sağlıklı yaşlanmayı hangi faktörler etkiler? Hadi bulalım.
Biyolojik faktör
Elbette biyolojik faktörün yaşlanma üzerinde etkisi var ama genelleme yapmayalım. Bazı 80 yaşındakiler, 30 yaşındakilerden daha sağlıklıdır. Bu, genetikten, özellikle de yaşam tarzından güçlü bir şekilde etkilenir.
Her durumda, insanlar yaşlandıkça duyularda keskinlik kaybı, daha fazla kas-iskelet sistemi sorunları ve kronik hastalıklar olması yaygındır. Depresyon ve bazı bunama türleri de daha yaygındır.
Çevre
Çevre, sağlıklı yaşlanma için belirleyicidir ve doğumdan önce bile etkisi vardır. Aslında uygun yaşam tarzı alışkanlıklarının kazanılması ve sürdürülmesi ile yakından ilgilidir ve insanların ruh sağlığı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.
Ayrıca çevre, örneğin toplu taşıma kullanımı gibi günlük aktivitelerin performansını ya kolaylaştırır ya da engeller.
Sağlık hizmetleri ve sağlıklı yaşlanma
Herkesin sağlık hizmetlerine eşit erişimi yoktur. Böylece bu eksiklik yaşam boyunca birikir ve yaşlılık döneminde yaşam kalitesini etkiler. Bu aşamada, sağlık hizmetlerinin mevcudiyeti belirleyici bir faktördür ve her zaman mevcut değildir.
WHO, tüm ülkelerde ve tüm insanlarda kronik bakım sistemlerini savunmaktadır. Bunun mümkün olması için verimli yönetişim, altyapı ve eğitimli personel gereklidir. Tahmin edebileceğiniz gibi, bunların hepsi birlikte yaşlı insanların yaşam kalitesini önemli ölçüde iyileştirebilir.
Stereotipler ve ayrımcılık
Yaygın bir yanılgı, yaşlı insanların bağımlı oldukları, üretken olmadıkları ve dolayısıyla toplum üzerinde bir yük olduğudur. Bu, birçok durumda onlara karşı ayrımcı tutumlara yol açar. Bu da sağlıklı yaşlanmayı daha da zorlaştırır.
Devlet desteği
Hükumetler de sağlıklı yaşlanmayı destekleyen veya engelleyen bir faktördür. Yaşlı yetişkinlerin ihtiyaçlarına dikkat ve zamanında yanıt vermek, o yaştaki yaşam kalitesini etkiler.
Devlet bu konuya katılmalıdır. Özellikle yaşlılara yoksunluk ya da savunmasızlık durumlarında çözümler sunması gerekir.
Sağlıklı yaşlanma için ipuçları
Sağlıklı yaşlanmanın birçok yönü önemlidir ve yaşam kalitesini artıran alışkanlıklar ve tutumlarla ilgilidir. En önemlilerini aşağıda listeledik:
Sağlıklı yaşlanmanın olmazsa olmazı fiziksel aktivite
Her gün yürüyüş gibi orta düzeyde fiziksel aktivite yapın. Uzmanlar günde yarım saat veya eşdeğeri 5.000 adım önermektedir. Bunu ölçmenize yardımcı olan çeşitli uygulamalar bulabilirsiniz.
Hareket etmek kaslarınızı formda tutar ve vücut ağırlığını düzenler. İdeal olarak, bu rutinlere erken yaşta başlamalı ve onları sonsuza kadar sürdürmelisiniz.
İlginizi çekebilir: Yaşlı Sağlığı: Fırsatlar ve İhtiyaçlar
Dengeli beslenme
Diyet, sağlık için belirleyici bir faktördür. Diyet, yüksek oranda sebze, baklagiller, meyve ve kepekli tahıllar içerecek şekilde çeşitli ve dengeli olmalıdır. Besinler ne kadar doğal ve az işlenmişse o kadar iyidir. Fazla yağ ve şeker alımınızı azaltmaya çalışın.
Daha az stres ve daha sağlıklı alışkanlıklar
Stres hayatın hiçbir aşamasında iyi değildir. Bu nedenle sağlıklı yaşlanmak, anın tadını çıkarmayı bilmek ve kendinizle barışık olmak demektir.
Hobiler, okuma, ilham verici konuşmalar ve meditasyon uygulamaları dengeyi sağlamak için mükemmel alternatiflerdir. Sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıkların tüketimini bırakmak veya azaltmak önemlidir.
Katılın ve zamanınızı doldurun
Tıpkı çocuklukta olduğu gibi, yaşlılıkta da oyun oynamak önemlidir. Bu sadece sosyalleşmek ve iyi vakit geçirmekle ilgili değildir, aynı zamanda bilişsel yeteneklerinizi aktif tutar.
İzole olmamaya çalışın ve toplum yaşamına katılın. Arkadaşlarınızı sık sık ziyaret edin ve onlarla aktiviteler yapın. Ayrıca yeni şeyler öğrenin, yürüyüşe çıkın, yaratıcı ve üretken uğraşlara zaman ayırın, bunların hepsi sağlıklı yaşlanmanıza yardımcı olacaktır.
Sağlıklı yaşlanma mümkündür
Bu, yaşlanmadan önce sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyerek buna erken hazırlandığınızda maksimuma çıkarabileceğiniz bir şeydir. Ne kadar erken sağlıklı alışkanlıklar edinirseniz, daha sonra yaşam kaliteniz o kadar yüksek olur.
Birçok insan en değerli hayallerini yaşlılıkta tamamlar. Uzun ve zenginleştirici bir yolculuğa çıkmak, Olimpiyat madalyası kazanmak, kitap yazmak veya üniversiteden mezun olmak her zaman mümkündür. Bu bir düşüş yaşı değil, hayatın diğer boyutlarını keşfetme yaşıdır.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Osorio, P., Torrejón, M. J., & Vogel, N. (2008). Aproximación a un concepto de calidad de vida en la vejez. Escuchando a las personas mayores. Revista de Psicología, 17(1), ág-101.
- Berriel, F. (2007). La vejez como producción subjetiva. Representación e imaginario social. In Envejecimiento, memoria colectiva y construcción de futuro. Memorias del II Congreso Iberoamericano de Psicogerontología.
- Fernández-Ballesteros, R. (2011). Envejecimiento saludable. In Conferencia en el Congreso sobre Envejecimiento. La Investigación en España, Universidad Autónoma de Madrid.
