Şizofreniform Rahatsızlık Hakkında Her Şeyi Öğrenin
Şizofreniform rahatsızlık, bir tür şizofreni olarak bilinir ve benzer belirtilere sahiptir. Ancak, bu belirtiler ayrı ayrı ön belirti (prodromal), aktif ve geriye kalan (rezidüel) evrelerinde her zaman bir aydan fazla altı aydan az devam ederler.
Bir hasta şizofreni belirtileri gösterdiği ancak bu durumun teşhisi için gerekli olan altı ayın tamamında hazır olmadıklarında, şizofreniform rahatsızlık olarak bilinen hastalığa maruz kalıyorlar. Genel olarak, bu hastaların %60’ı ile %80’i süreç içinde şizofreniye ilerliyor. Bazı durumlarda, hastalar bipolar ve ya şizoafektif rahatsızlıklardan muzdarip olmaktalar.
Şizofreniform rahatsızlık tanısı koyulan bir hastanın yaşadığı belirtilerin nedeni ilaçlar, eğlence için alınan uyuşturucular ya da tıbbi ya da diğer psikolojik sorunlar olamazdı.
Şizofreniform rahatsızlık
Tümüyle bakıldığında, bu rahatsızlığın süresi, onu şizofreniden ayıran niteliğidir. Ayrıca, bu rahatsızlığın altında yatan herhangi bir başka neden ya da açıklama da mevcut değildir.
Epidemiyoloji
Genel olarak, her kültürden insanlar bu rahatsızlığa yakanabilirler ve bu vakaların %50’si geçirilmiş şizoid kişilik bozukluğu ile birlikte görülür. Mevcut araştırmalar, popülasyonun %1’inden daha azının buna maruz kaldığını göstermektedir.
Evebeynler, şizofrenik rahatsızlığa maruz kaldıklarında, bu rahatsızlığın çocuklarda da görülme oranı %20-40 aralığındadır. Ayrıca, bu rahatsızlık da şizofreniye dönüşebilir.
Bu rahatsızlık hem kadınlarda hem de erkeklerde görüldüğü halde, genelde genç erkek bireylerde görülmesi çok daha yaygındır. İlk vakadan sonra, hastaların %30’unda nüksetmez. Ancak, %70’inde nüksetme durumu devam eder ya da kronik şizofreniye bir eğilim olur.
Bu yazıda çok daha fazlasını keşfedebilirsiniz: 14 Garip ve Az Bilinen Psikolojik Rahatsızlık
Şizofreniform rahatsızlık ve belirtileri
Genel olarak, şizofreniform rahatsızlık hastalığının temel özellikleri, şizofreni özellikleri ile aynı. Ancak, iki büyük farklılık mevcut:
İlk olarak, bu durumun süresi farklıdır. Yukarıda da bahsettiğimiz üzere, bu rahatsızlık en az bir ay olmak üzere altı aydan az sürer. Aynı şekilde, bu rahatsızlık genelde hastayı sosyal olarak ve iş alanında etkilemez.
Genel anlamda, şizofreniform rahatsızlık belirtileri ikiye bölünmüştür: olumlu ve olumsuz.
Bir hasta halüsinasyonlar ve paranoya (pozitif belirtiler) ve apati/duyumsamazlık (negatif belirtiler) yaşayabilir.
Pozitif Belirtiler
En temel olan belirtiler aşağıdaki gibidir:
- Halüsinasyonlar. Hastanın, herhangi bir dış uyarım olmadan, beş duyudan herhangi birinde yaşadığı duyumsamadır. Bu duruma en yaygın örnek, şeyleri ve ya var olmayan insanları görmek ve duymaktır.
- Sanrı/Kuruntu. Hastanın çok güçlü bir şekilde inandığı çarpıtılmış düşüncelerdir. Bunun en yaygın örneği, zulüm kuruntusudur.
- Karışık konuşma ve düşünceler. Düşünceler arasında mantıklı bir ilişki yoktur. Hasta, karmaşık konuşur.
- Karışık davranışlar. Hasta, hiçbir neden yokken bağırmak gibi oldukça gergin ve yaz boyunca kalın giysiler giyinmek gibi mantıksız olan çeşitli davranışlar sergiler.
Negatif Belirtiler
Negatif belirtiler, hastanın karakterini etkiler. En önemli olanlar aşağıda açıkladığımız gibidir:
- Tekdüze duygulanım. Hasta, duygu çeşitliliğini hissetmede yetersizdir. Mesela, insanlarla konuşurken göz teması kurmazlar ve tekdüze bir konuşma yapabilirler.
- Duyumsamazlık ve uyuşukluk. Duyumsamazlık, bir şeylere olan ilgiliyi kaybetmek iken, uyuşukluk da enerjiden yoksun olmaktır. Mesela, hasta hijyene hiç dikkat etmiyor olabilir.
- Memnuniyetsizlik ve sosyal izolasyon. Memnuniyetsizlik, hastanın daha önce yapmaktan keyif aldığı şeylerden zevk alamamasıdır.
- Aloji. Bir çeşit konuşma yitimi olarak düşünülen konuşma yoksunluğudur.
Bu yazı ilginizi çekebilir: Dünyadaki En Tehlikeli Uyuşturucular
Şizofreniform Rahatsızlık Tedavisi
Psikoterapi
Genel olarak, psikoterapi ve psikotropik ilaçlarla yapılan tedaviler iyi sonuçlar vermektedirler.
Şizofreniform rahatsızlık tanısı konan hastaların yaklaşık olarak yarısının hastalığı şizofreniye dönüyor. Ancak, hastalığın asıl nedeni bilinmiyor.
Uygulanan tedavi, şizofreni için uygulananla benzer. Psikoterapi ve antipsikotikler, şizofreniform bozukluk tedavisinin temellerini oluşturmaktalar. Aynı şekilde, şizofreniform rahatsızlığın, doğru bir tanı koymak için başka bir tıbbi hastalıktan veya madde bağımlılığından kaynaklanmayacağını belirtmek önemlidir.
Fakat, bilişsel davranışçı terapi, özellikle rahatsızlıklarını anlamaları ve bunun üzerinden gelmeleri için pratik yöntemler sunması açısından hastalara yardımcı olabilir. Ayrıca, diğer terapi ve yöntemler de iyi sonuçlar getirebilirler.
Eğer şiddet içeren ve ya kendine zarar verici belirtiler ortaya çıkarsa, hastanede tedavi etmek gerekli olabilir. Aile terapisi gözden kaçırılmamalı çünkü aile terapisi, hastaların kendilerini güvende hissettikleri rahat bir çevrede rahatsızlıklarının üstesinden gelmeleri için yardımcı olur.
