Vitamin Eksiklikleri: Yol Açabileceği Hastalıklar Nelerdir?
Yeterli beslenme eksikliği, vitamin eksiklikleri nedeniyle oluşan hastalıkların ortaya çıkmasına yol açabilir. Çünkü vitaminler, insanların düzenli olarak tükettikleri birçok farklı gıdada, küçük miktarlarda da olsa bulunan temel mikro besinlerdir.
Birkaç yıl öncesine kadar, uzmanlar, belli yiyecekleri tüketmemenin sonuçları hakkında tartıştılar. Ancak daha sonra, aslında sağlıklı kalmak için önemli olanın içerdikleri maddelerin türü olduğunu keşfettiler. Peki, ya yeterince vitamin almazsanız?
Okuyun: Vitaminler Enerji Sağlar Mı?
Vitamin eksiklikleri: Yol açabileceği hastalıklar nelerdir?
Toplamda on üç vitamin türü vardır. Tüm bunlar enzimlerle birlikte hareket eden ve vücudun metabolik süreçlerinin bir parçası olan bir grup organik bileşiğe karşılık gelir. Mikro besin olarak kabul edilseler de onlar, beslenmemizin vazgeçilmez bir parçasıdır.
Vitamin eksikliği, orta veya uzun vadede devam ettiğinde, bazı hastalıkların gelişme olasılığı artar. Peki, bu hastalıklar hangileridir? Aşağıda öne çıkanlardan ayrıntılı olarak bahsedeceğiz.
Görsel rahatsızlıklar ve A vitamini
A vitamini eksikliği görme sorunları ile ilgilidir. Özellikle göz kuruluğuna veya kserofalmi neden olur ki bu durum zamanla ilerleyerek gece körlüğüne dönüşebilir.
Bu nedenle, bu komplikasyonları önlemek için karotenoidler gibi A vitamini içeren gıdaları yemek gerekir. Genellikle aşağıdaki gibi yiyeceklerden A vitamini alabilirsiniz:
- Yumurta
- Süt
- Balık, somon gibi
- Karaciğer
- Koyu yeşil yapraklı sebzeler
- Mango
- Papaya
- Domates
- Havuç
- Kabak
- Mısır
Önerilen günlük A vitamini miktarı, yaşa ve cinsiyete bağlı olarak değişir. Ulusal Sağlık Enstitüsüne (National Institute of Health) göre, yetişkinler için önerilen değerler, erkeklerde 900 mikrogram, kadınlarda ise 700 mikrogramdır.
Anemi ve B12 vitamini eksikliği
B12 vitamini veya kobalamin eksikliği, pernisiyöz anemi denilen bir anemi türüne neden olur. Bu maddede, kırmızı kan hücrelerinin üretimi için gerekli bir mineral olan kobalt bulunur.
Kobalt, sadece bakteriler tarafından sentezlendiği için insanlara katkısı, hayvansal kökenli gıdaların tüketimiyle belirlenir. Yani vegan veya vejetaryen olan kişiler bu sorunla karşılaşabilirler.
Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) gibi kuruluşlara göre, yetişkinler için önerilen ortalama günlük kobalamin miktarı 2,4 mikrogramdır. Özellikle de bitkisel kökenli yiyeceklere dayalı beslenme programlarını takip eden kişiler, takviyelerle bu miktarı elde edebilirler.
Deri lezyonları ve C vitamini eksikliği
C vitamini eksikliği, erken evrelerinde, diş eti kanamasına ve yaraların yavaş iyileşmesine yol açabilir. Ancak bundan yıllar önce, uzmanlar, uzun dönemli C vitamini eksikliğinin iskorbüt denilen bir patolojiye neden olduğunu keşfettiler.
Bu durum, bahsettiğimiz belirtilerin yanında yorgunluğa, eklem ağrısına ve deri lezyonlarına neden olur. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütüne (FAO) göre, uzmanlar bu besinin önemini keşfettiğinden beri bu hastalık daha olağandışı bir şey haline geldi.
C vitamini içeren bazı gıdalar turunçgiller, kivi ve biberler olarak sıralanabilir. Ancak pişirme sürelerinin veya yaz sıcaklıklarına maruz kalmanın bu vitaminin kaybına yol açabileceğini unutmamalısınız. Beslenmenizi tamamlamak için güvenli bir seçenek takviyeler almaktır.
Nörolojik bozukluklar ve folik asit
Çeşitli çalışmalar, hamile kadınlar tarafından folik asit alınmasının (B9 vitamini) fetüste nörolojik bozukluklar olmasını önlediğini ileri sürmüşlerdir. Bunun yanında, takviyenin, konjenital kalp hastalığı ve oral yarıkların önlenmesi gibi başka faydalı etkileri var gibi görünüyor.
Folik asit içeren temel besin kaynakları koyu yeşil yapraklı sebzeler, karaciğer ve böbrektir. Dünya Sağlık Örgütüne göre, tüm kadınlar, gebe kalmaya başladıkları andan 12 haftalık gebe oldukları ana kadar günde 400μg (mikrogram) folik asit almalıdır.
D vitamini eksikliği kaynaklı kemik kırılganlığı
D vitamininin işlevlerinden biri, düzgün kalsiyum emilimi yoluyla kemikleri sağlıklı tutmaktır. Yeterli D vitamini almıyorsanız raşitizm ve osteomalazi gibi hastalıklar ortaya çıkabilir.
İnsanlarda, bu vitamin, deri, güneş ışığının ultraviyole ışınlarına maruz kaldığında oluşur. Benzer şekilde, yalnızca yüzde 10 civarında olsa da yumurta, süt ve et gibi hayvansal kökenli gıdalardan da alabilirsiniz.
Vitamin eksiklikleri nedeniyle oluşan hastalıklarla ilgili unutmamamız gerekenler
Kısacası, dengeli bir şekilde besleniyorsanız, vitamin eksikliğiyle karşılaşmanız olası değildir. Ancak hamileyseniz veya bir hastalık ya da bozukluk yaşıyorsanız önerilen günlük miktarların artması gereken durumlar olabilir.
Sizin için de durum böyleyse, bu mikro besinlerin eksikliği sağlık sorunlarına yol açabileceği için beslenme programınızı düzenlemeniz önemlidir. Bunu yapmak için, takviyeye başvurma olasılığınızı değerlendirmek adına bir beslenme uzmanına danışmanız tavsiye edilir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- UNICEF. La carencia de vitaminas y minerales afecta al desarrollo de un tercio de la población mundial [Internet].[Consultado 2013 Junio 30].
WHO. Administración periconceptiva de suplementos de ácido fólico, con o sin preparados multivitamínicos, para prevenir los defectos del tubo neural.
FAO. Carencia de vitamina C y escorbuto. - Villagrán, M., Muñoz, M., Díaz, F., Troncoso, C., Celis-Morales, C., & Mardones, L. (2019). Una mirada actual de la vitamina C en salud y enfermedad. Revista chilena de nutrición, 46(6), 800-808.
- Datos sobre la vitamina A. National Institute of Health.
- Greenberg, J. A., Bell, S. J., Guan, Y., & Yu, Y. H. (2011). Folic acid supplementation and pregnancy: more than just neural tube defect prevention. Reviews in Obstetrics and Gynecology, 4(2), 52.
- Datos sobre la vitamina B12. National Institute of Health.
-
Lips P, van Schoor NM. The effect of vitamin D on bone and osteoporosis. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab. 2011;25(4):585-591. doi:10.1016/j.beem.2011.05.002
