Alprazolam: Kullanım Alanları ve Etkileri

Alprazolam'ın en yaygın yan etkileri, ilacın farmakolojik etkileriyle ilişkilidir. Merkezi sinir sistemi depresyonu buna örnek olarak verilebilir.  
Alprazolam: Kullanım Alanları ve Etkileri

Son Güncelleme: 08 Nisan, 2021

Benzodiazepinler, aynı zamanda yatıştırıcı özelliklere sahip olsalar da, uzmanlar, genellikle bağımlılığa neden olma olasılığı daha düşük olan diğer ilaçları önerirler. Ancak alprazolam, benzodiazepinler arasında en az bağımlılık yapıcı etkiye sahip ilaçlardan biridir.

İlacın özellikleriyle ilgili ayrıntılara girmeden ve vücutta nasıl işlev gösterdiğini öğrenmeden önce, yazıldığı patoloji -yani anksiyete- hakkında daha fazla bilgi edinmemiz önemlidir.

Anksiyete nedir?

stresli kadın

Öncelikle anksiyete, normal bir duygu veya psikiyatrik bir bozukluk olabilir. Kişinin hangi türü ile karşı karşıya olduğu, anksiyetenin yoğunluğuna ve etkisine bağlı olacaktır.

Normal durumlarda, anksiyete, bir savunma mekanizması olarak hareket eden ve stresli durumlara uyum sağlamamızı sağlayan zihnimizdeki doğal bir bileşendir.

Ancak anksiyeteyi, patolojik bir sorun değil de normal bir duygu olarak farklılaştıran bazı sınırlar vardır. Zihin, stresli duruma uyum sağlamayı bıraktığında veya engellediğinde, sağlıksız bir durum oluşur.

Hastalar anksiyeteyi, tehdit altında olma hissi, stresli bir gelecek beklentisi ve gerçek tehlike olmadığı halde psikosomatik dengenin değişmesi olarak tanımlarlar. Anksiyetesi olan insanlar genellikle şu durumlarla karşılaşırlar:

  • Yorgunluk
  • Uykusuzluk
  • Terleme
  • Çarpıntı

Öte yandan, alprazolam, hem anksiyete hem de depresyon semptomları olan hastaları tedavi etmek için de kullanılır.

Nasıl işlev gösterir: İlaç vücutta ne yapar?

sinir ağlar

Benzodiazepinler merkezi sinir sistemine etki eder ve bu sistem içinde her türlü etkiyi üretebilirler. Bu etkiler arasında sedasyon ve hipnozun yanı sıra iskelet kasının gevşemesi ve antikonvülzan aktivite de vardır.

Son kanıtlar, benzodiazepinlerin, etkilerini, gama-aminobütirik asidi GABA reseptör kompleksine bağlama yeteneğine borçlu olduğunu göstermektedir. GABA, GABA-A ve GABA-B adı verilen belirli reseptör alt tipleri üzerinde etki gösteren inhibitör bir sinir taşıyıcısıdır.

Peki, sinir taşıyıcısı nedir? GABA, serotonin veya adrenalin gibi, vücutta sentezlenen ve sinyallerin bir nörondan diğerine iletilmesini sağlayan kimyasal maddelerdir.

Sinir taşıyıcıya bağlı olarak, bir sinyali veya farklı bir sinyal eşleşmesini tetikleyen başka sinyalleri ileteceklerdir. GABA salgılandığındaysa, nöronal aktivitenin inhibisyonu veya azalması ile ilgili sinyaller yayar.

GABA, davranış, bilişsellik ve vücudun strese yanıtında önemli bir rol oynar. Bu nedenle, uzmanlar, bu sinir taşıyıcısının düşük seviyede olmasını, diğer sorunların yanı sıra anksiyete bozukluklarıyla ilişkilendirirler. Aynı şekilde benzodiazepinlerin bu konulardaki etkinliği de bununla ilişkilendirilir.

Farmakokinetik: Vücutta Alprazolam’a ne olur?

Farmakokinetik, ilacın, vücutta geçirdiği farklı süreçler ve değişiklikler dizisidir. Aşağıdaki süreçleri içerir: Emilim, dağılım, metabolizma ve atılım.

Alprazolam, ağız yoluyla alınır ve hızla emilir. Uygulamadan sonraki 1-2 saat içinde kanda, maksimum yoğunluğuna ulaşır.

Vücut, bu ilacı metabolize eder. Bir başka deyişle, daha çözünür hale gelmesi ve atılımının teşvik edilmesi için özellikle de karaciğerde bir dizi kimyasal reaksiyondan geçer. Bu nedenle, karaciğer problemi olan hastalar bu ilacı alırken çok dikkatli olmalıdırlar.

Metabolize edildikten sonra, hem değiştirilmemiş ilaç hem de ‘metabolit’ adı verilen işlem sonrası oluşmuş maddeler temelde idrar yoluyla dışarı atılır.

Alprazolam’ın ters etkileri

alprazolam kutu

Benzodiazepin ile tedavinin en yaygın yan etkileri, ilacın farmakolojik etkileriyle ilişkilidir. Bir başka deyişle, merkezi sinir sistemi üzerindeki etkisiyle.

Hastanın olumsuz etkilere maruz kaldığı durumlarda, bu olumsuz etkiler, genellikle tedavinin başlangıcında gelişirler. Ancak tedavi devam ettikçe veya hasta veya uzmanlar alınan dozu düşürdüklerinde genellikle kaybolurlar.

Ancak çoğu hasta anksiyeteden ve anksiyete ile depresyonun etkilerinden muzdariptir çünkü alprazolam durumlar için yaygın olarak uygulanan bir tedavidir. Bu durumlarda, en yaygın görülen yan etkilerden bazıları şunlardır:

  • Baş dönmesi
  • Uyuşukluk
  • Rahatsızlık

Ancak bu yan etkiler vakaların sadece %1’inde görülür. Şunlar gibi daha da az sıklıkla görülen başka yan etkiler de vardır:

  • Depresyon
  • Bulanık görme
  • Baş ağrısı
  • Uyku sorunları

Asla kendi kendinize kullanmayın

Sonuç olarak alprazolam, anksiyeteyi tedavi etmek için kullanılan anksiyoksilitik bir ilaçtır. Ancak ilacın yanlış kullanımı sağlığınız için zararlı olabileceğinden, düzgün bir şekilde tıbbi gözetim altında olmadan, kendi kendinize ilaç kullanmamalısınız. Aşırı doz ölüme bile neden olabilir.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.



Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.