Çocuklarda Hiperaktif Mesane: Nedenleri ve Tedavisi

Sık sık idrara çıkmak bir çocuğun hiperaktif bir mesane sahibi olduğuna işaret ediyor olabilir. Bu yazımızda bu durumun nedenlerini, tanısını ve tedavisini sizlere açıklayacağız.

Çocuklarda hiperaktif mesane acil bir idrar yapma ihtiyacına neden olan bir sendromdur. Bazı vakalarda idrar yapma ihtiyacı o kadar güçlüdür ki kontrol etmesi zor olabilir ve hatta istemeden idrar yapmaya neden olabilir.

Bu durum hem çocuklarda hem de yetişkinlerde gerçekleşebilse de, bu yazımız çocuklarda hiperaktif mesane sendromu, nedenleri, tanısı ve tedavisi üzerine odaklanacaktır.

Çocuklarda Hiperaktif Mesane

Hiperaktif mesane sık sık idrara çıkma ihtiyacına neden olan bir sendromdur. Normalde idrar yapma sıklığında bir artış ile birlikte görülür. Ayrıca, çocuklarda yatak ıslatmaktan sonra ikinci en sık görülen mesane disfonksiyonudur.

Pek çok durumda aciliyetin yoğunluğu idrarı kontrol etmeyi imkansız hale getirir. Bundan dolayı çocuk yanlışlıkla idrar yapabilie ya da idrar kaçırabilir. Bu ayrıca çocuğun hayatında da ciddi problemlere neden olabilir ve sosyal ve duygusal hayatını negatif bir şekilde etkileyebilir.

Hatta, eğer çocuk sıklıkla yanlışlıkla idrar yapıyorsa diğer insanların önünde yanlışlıkla idrar yapma korkusu dolayısıyla belirli aktivite ya da etkinliklere katılmaktan kaçınmaya ya da bunu reddetmeye başlayabilir. Bu sebepten dolayı semptomların farkında olmak ve mümkün olan en kısa sürede bir uzmana danışmak en iyisidir.

Semptomları

Öncelikle hiperaktif mesaneyi yatak ıslatma gibi diğer durumlarla karşılaştırmamak önemlidir. Bu ikisinin arasındaki en büyük farklılık bir hiperaktif mesanenin kendisini günün herhangi bir kısmında gösterebilmesidir.

Genellikle şu semptomlar görülür:

• Günde 8 defadan fazla idrar yapmak.
• İdrar yapma ihtiyacını kontrol etmekte güçlük.
• İdrar kaçırma.
• İdrar kaçırmayı engellemeye çalışmak için bağdaş kurarak ya da diğer pozisyonlarda oturmak.
• Ekstem durumlarda idrarını tutamama durumu.
• Semptomlar sıkıntılara neden olabilir ve çocuğun normal yaşamını etkileyebilir.

Hiperaktif Mesane Sendromunun Nedenleri

Güncel teoriler hiperaktif mesane durumunun merkezi sinir sisteminin geç olgunlaşması ile ilgili olabileceğine işaret etmektedir. Mesane dolduğunda mesanenin durma refleksi uygun bir şekilde aktif hale gelmez.

Bu problem çocuğun fiziksel durumu ile ilgili de olabilir, bunlara bazı örnekler idrar yolu anormallikleri, mesane ya da böbrek enfeksiyonları ve merkezi sinir sisteminde olgunlaşma eksikliği olabilir. Ancak, kabızlık gibi diğer durumlar dolayısıyla da ortaya çıkabilir.

Bazı vakalarda bunun nedeni çocuğun idrarını nasıl kontrol edeceğini doğru şekilde öğrenmemiş olması da olabilir (bu süreç genellikle 3 ila 5 yaşları arasında başlar). Büzücü kasları nasıl kontrol edeceğini öğrenmeden çocuk idrarını olması gerektiği şekilde kontrol etmeyi de öğrenemeyecektir.

Benzer şekilde, zihinsel, davranışsal, öğrenme ya da anksiyete bozuklukları gibi durumlar da semptomlarından biri olarak hiperaktif mesane sendromunu barındırabilir.

Tanı

Hiperaktif mesane tanısı koyulabilmesi için doktor şu test ve muayeneleri gerçekleştirmelidir:

• Hem ebeveynlerin hem de -eğer varsa- çocuğun tam tıbbi geçmişi. Tıbbi geçmişi açıklarken idrar yapma alışkanlıkları ile ilgili ayrıntıya girmeye dikkat edin. Hatta birkaç gün boyunca çocuğun idrar yapmasının sıklığını ve yoğunluğunu kaydeden bir “idrar günlüğü” tutmanız bile istenebilir. Ayrıca doktor herhangi bir olası tetikleyici ile ilgili sorular da soracaktır.
• Fiziksel muayene. Bu muayene hem idrar yolunun bir kontrolünü, hem de sinir sisteminin işlevlerini kontrol edecek bir testi gerektirecektir.
• İdrar analizi. Bu, herhangi bir enfeksiyon olup olmadığını kontrol edecektir.
• Yukarıdaki testlerin sonuçlarına bağlı olarak doktor diğer büyük problemleri elemek için bir ultrason ya da ürodinamik çalışmalar da isteyebilir.

Tedavi

Çocuklarda hiperaktif mesane tedavisi her zaman bu durumun nedenlerine bağlı olacaktır. Örneğin, durumun nedeni kabızlık ise tedavi bu kabızlığı çözmeye yönelik olacaktır.

Durum ne olursa olsun, en yaygın tedavi formları arasında şunlar bulunmaktadır:

• Mesane eğitimi. Bu idrarı programlamayı (saatte kaç kere), tuvalete gidildiğinde iki kere idrar yapmayı ya da pelvis kaslarını gevşetmeyi içerebilir.
• Bazı durumlarda doktor bir tıbbi tedavi de önerebilir (genellikle oksibutinin). Bu çocuk büzücü kaslarını etkili bir biçimde kontrol etmeyi öğrenene kadar semptomları hafifletmeye yardımcı olacaktır. Çocuk büzücü kaslarını olması gerektiği gibi kontrol edebilir hale geldiğinde bu gelecekteki olası idrar yolu enfeksiyonlarını engellemeye yardımcı olacaktır.
• Ailevi destek. Çocuklar asla çocuğu azarlamamalıdır. Ne de olsa hiperaktif mesane istekli bir şey değildir. Bunun aksine ebeveynler sabırlı, anlayışlı ve destekleyici olmalıdır. Örneğin, programı başarılı bir şekilde takip ettiğinde çocuğu ödüllendirmek gibi motivasyon teknikleri bile uygulanabilir.

Sonuç Olarak

Hiperaktif mesane semptomlarına dikkat etmek önemlidir. Açıkladığımız üzere bu durum çocuğu sosyal ve duygusal açıdan negatif bir şekilde etkileyebilir ve sonunda benlik saygısı problemlerine yol açabilir.

Bu sebepten dolayı eğer bu sendrom ile ilişkili semptom ya da işaretçiler ortaya çıkmaya başlarsa bir doktora görünmek önemlidir. Bu sendroma neden olan fiziksel problemlerin hızlıca tedavi edilmesine ya da ihtimallerden çıkarılmasına yardımcı olur ve böylece semptomlar tedavi edilebilir ve çözülebilir.

Durum ne olursa olsun, ebeveyn desteği çok önemlidir. Bu nedenden dolayı sık sık tuvalete gitmek ya da yanlışlıkla idrar yapmak gibi durumlar eleştiri, göz devirmek ya da azarlamak gibi şeylerle karşılanmamalıdır. Bunun aksine, sürekli destek, sabır ve anlayış gereklidir.