Diabetus Insipidus (Yalancı Diyabet) Teşhisi ve Tedavisi
Yalancı diyabet, vazopressin hormonu adı verilen bir maddenin tamamen veya kısmen eksikliğinin bir sonucu olarak ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Bu ayrıca, vücut bu komponentin emilimine direndiğinde de meydana gelir. Bu durumun en tipik belirtisi poliüri oluşumu veya diğer bir deyişle normalden fazla ürin oluşumudur. Aşağıda, yalancı diyabet rahatsızlığına ait belirtileri, teşhisi ve tedavisi hakkında detaylı olarak inceleyeceğiz.
Yalancı Diyabet-YD (diabetes insipidus) iki tipi vardır: Merkezi ve Nefrojenik (Böbrek ile ilgili). Her iki durumda, primer ve ya sekonder olabilir. Primer yalancı diyabet genetik bir durumken, sekonder yalancı diyabet ise sonradan oluşan bir durumdur. Merkezi yalancı diyabet, hipotalamustan kaynaklanır ve en sık rastlanan formudur. Öte yandan, nefrojenik yalancı diyabet ise, böbreklerden kaynaklanır.
Yalancı diyabetin temel belirtileri, bahsettiğimiz gibi poliüri (aşırı idrara çıkma) yanı sıra polidipsi (Aşırı su içme) ve aşırı susamaktır. Bu rahatsızlığa sahip hastalar günlük ortalama 2800 gram ile 8 litre arasında idrar yapabilirler. Ve eğer bu sıvıyı geri kazanmazlarsa, bu durum dehidrasyon (sıvı kaybı) ve hipovolemiye neden olabilir.
Diabetus Insipidus (Yalancı Diyabet) Sebepleri
Yalancı diyabet, vücut bedensel sıvıları düzenleyemediğinde meydana gelir. Normal şartlar altında, günlük olarak bir insanın tüketeceği sıvı ve böbreğin dışarı atacağı (boşaltım yapacağı) sıvı arasında bir denge vardır. Durum yalancı diyabet olduğunda, vücut bu önemli dengeyi sürdürmeyi başaramaz.
Böbreklerin boşaltım fonksiyonu, büyük bir kısmı antidiüretik hormonun üretimi tarafından belirlenir. Bu hormonun üretimi – vazopressin (ADH)– hipotalamusta yer almaktadır. Sırasıyla, bu hormon hipofiz bezinde saklanır. Eğer vücut susuzluk çekmeye başlarsa, hipofiz bu hormonu kan akışına salgılar.
Vazopresin, böbrek tübüllerini aktive ettikten sonra ne olur? Bu, sırayla, idrar konsantrasyonuna neden olur ve tübüllerin belli bir miktar suyun kan akışına salınmasına neden olur. Bu hareketin amacı, suyun idrarla kaybolmasını önlemektir.
MErkezi yalancı diyabet durumunda, hasar hipotalamus veya hipofizdedir. Bu hasar, vazopressin hormonunun üretimi, saklanması ve ya salınmasını sınırlandırır. Nefrojenik yalancı diyabette ise bozukluk böbrek tübüllerinde meydana gelir. Bu durumda vazopressin hormonu vermesi gereken reaksiyonu başaramaz.
Bu yazımızı da keşfedin: İdrar Kaçırma Hakkında Bilmeniz Gereken 6 Şey
Teşhis
Genel olarak, yalancı diyabeti teşhis etmek için bir takım testlerin yapılması gerekmektedir. Çünkü bu rahatsızlığın belirtileri bir çok hastalıkta da görülebilen benzer belirtilerdir. Teşhis aynı zamanda hangi tip yalancı diyabete sahip olduğunu da içermelidir, ki bu durum teşhisin konulmasını çok daha karmaşık hale getirir.
Genellikle, doktorlar aşağıdaki temel testleri yapacaklardır.
- Su yoksunluğu testi en sık yapılan testlerden birisidir. Burada, hastalar doktor gözetiminde belirli bir süre için sıvı tüketimini durdurur. Uzman, daha sonra su yoksunluğunun kandaki, vücut ağırlığındaki, idrar üretimindeki ve idrar konsantrasyonundaki etkilerini görüntüleyecektir.
- İdrar analizi. Bu çalışma, idrar konsantrasyon seviyesini belirler. Vücudun salgıladığı diğer içerikler ile ilişkili olarak ne kadar su içerdiğini belirler.
- MRI taraması. Bu tip çalışma ile beyindeki dokuların detaylı görüntüleri alınır. Bu görüntüler, uzmanların eğer hipofiz veya saran bölgelerde anormal bir durum varsa tespit edilmesine izin verir.
Okumaya devam edin: İdrarınızın Kötü Kokması İçin 8 Neden
Diabetus Insipidus (Yalancı Diyabet) Tedavisi
Yalancı diyabetin tedavisi hastayı etkileyen ne tip YD olduğuna bağlıdır. Genel olarak, merkezi yalancı diyabetin tedavisi hormonal değişiklik ve düzeltilebilir sebeplerin uygun yönetimini içerir. Uygunsuz tedavi kalıcı böbrek hasarına neden olabilir.
Normalde, doktorlar dezmopressin kullanımını reçete ederler. Bu ilaç, vazopressin hormonunun sentetik olarak karşılığıdır. Vasoyapıcı ve antidiüretik özelliklere sahiptir ve uzun vadeli etkileri sürmektedir. Genellikle, nazal solusyon olarak sunulmaktadır. Ancak, deri altına da enjekte edilebilir. Ancak enjeksiyon işlemi sadece acil durumlarda uygulanmaktadır.
Bazı durumlarda, yalancı diyabetin tedavisinde hormon içermeyen ilaçlar kullanılır. Bu durumda, üç farklı tip ilaçla tedavi vardır. Bunlar, prostaglandin inhibitörleri, tiazid diüretikleri ve vazopressin salgılayan ilaçlardır. Bu ilaçların kombinasyonu olumlu sonuçlar üretmeye yatkındır.
Ancak, yalancı diyabetin tedavisi nefrojenik YD olduğunda farklılık gösterir. Bu durumda, genellikle idrar miktarını azaltmak amacıyla diyet ve ilaç içeren bir tedavi uygulanır. Genellikle, doktorlar kortizon içermeyen anti enflamatuvar ilaçlar (NSAID) ve tiazid diüretikleri reçete ederler. Dahası, uzmanlar tuz ve protein açısından düşük bir bir diyet önerirler. Ve tabi ki, yalancı diyabetin tedavisi, ne tip olursa olsun her zaman dehidrasyondan kaçınılmasını içermelidir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
Hernández-Yero, A. (1998). Tratamiento farmacológico de la diabetes insípida del adulto. Revista Cubana Endocrinol, 9(2), 164-8.