Egzersiz Yapmak Beyinde Nasıl Bir Etki Yaratır?

Pek çok çalışma beyin, "yüksek" egzersiz modunda olduğunda optimal formda olunduğunu ortaya çıkardı. Fiziksel aktivite, onu kötüye gitmekten koruduğu için bu organın düzgün çalışması için gereklidir. Bunun yanında bilişsel becerilere etkisi eşsizdir. 

Düzenli fiziksel aktivite, insanların iyiliğinde belirleyici bir faktördür. Bunun nedeni egzersizin beynimiz için iyi olmasıdır. Bu bir gerçektir. Psikolojik ve fiziksel açıdan iyiliğimiz büyük ölçüde beynimizin sağlığına bağlıdır. Peki, egzersiz yapmak beyinde nasıl bir etki yaratır?

Hayat kalitenizi artırmak istiyorsanız aktif kalmanız önemlidir. Beynimiz için egzersizin iyi olduğunu gösteren bolca kanıt vardır.

Çalışmalar yaşlanmayı yavaşlattığını ve Alzheimer gibi ciddi hastalıkları önlemeye yardımcı olabileceğini göstermiştir. Aynı şekilde ruh halimizin ve hayat kalitemizin üzerinde güçlü bir şekilde etki gösterir.

İnsanlar, antik çağlardan beri egzersizin beynimiz için iyi olduğunu ileri sürüyorlardı. Latin kökenli ünlü özdeyiş; “Mens sana in corpore sano” (Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur) bile şair Juvenal tarafından bizim çağımızdan önce ikinci yüzyılda söylenmiştir. Bugün, bilim sayesinde, onun haklı olduğunu biliyoruz.

Egzersiz beynimizin sağlığı için iyidir

Prensipte egzersiz beynimiz için iyidir çünkü beyin büyük ölçüde kardiyovasküler sisteme bağlıdır. Kardiyovasküler sistem düzenli olarak fiziksel aktivite yaptığınızda çok daha iyi çalışır. Kardiyovasküler sağlık beynimizin sağlığına doğrudan etki eder.

Kapsamlı şekilde bakacak olursak, pek çok çalışma sık sık fiziksel aktivite yapmakla, nörodejeneratif hastalıklara yakalanma riskinin daha düşük olması arasında bir ilişki olduğunu gösterir. Benzer şekilde araştırmalar fiziksel aktivitenin çeşitli bilişsel fonksiyonları iyileştirdiğini ve psikolojik açıdan faydalar sağladığını kanıtlamıştır.

Western Sydney Üniversitesi ve Manchester Üniversitesinden bir grup bilim adamı, NeuroImage isimli bir gazetede bu konuyla ilgili bir çalışma yayınladı.

Onların araştırmasına göre, 40 yaşından sonra, beynin bazı bölümleri her 10 yılda bir yüzde 5 oranında küçülüyor. İnsanlar egzersiz yaptıklarında oranı sıfıra varana kadar küçültebilirler.

Fizyolojik ve bilişsel etki

Egzersizin beynimiz için iyi olmasının temel nedenlerinden biri daha fazla nöron üretmesidir. Uzun zaman boyunca insanlar bu organın yeni hücreler yaratamayacağına inanmışlardı. Ancak bugün beynimizin yeni hücreler üretebileceğini biliyoruz. Bu sürece “nörojenez” adı verilir.

Hipokampus, beynin, nörojeneze dahil olan bölgelerinden biridir. Dr. Joseph Firth tarafından 737 kişiyle yapılan bir deneyde, düzenli aerobik egzersizin, hipokampus bölgesinin sol kısmının boyutunu artırdığı bulundu. Yani, yeni nöronların oluşmasını destekliyor.

Sonuçta, bilim adamları egzersizin şu faydalarını keşfetmişlerdir:

• Gri maddeyi sürdürür. Bu madde veri iletiminden ve zihinsel çeviklikten sorumludur ancak yıllar içinde bozulur. Yapılan çalışmalar, yaşlarından bağımsız olarak, egzersiz yapan kişilerde gri maddenin daha yoğun ve daha eksiksiz olduğunu ortaya çıkardı.
• Uygulayıcı fonskiyonları geliştirir. Bu fonksiyonlar insanların işleri halletmelerini ve kompleks sorunları çözmelerini sağlar.
• Konsantrasyonu iyileştirir. Pek çok çalışma düzenli olarak egzersiz yapanların konsantre olmakta daha az zorlandıklarını göstermiştir.
• Bilişsel esnekliği artırır. Fiziksel aktivite bir işten diğerine daha kolay bir şekilde geçme becerisini artırır.
• Uzun süreli belleği iyileştirir. Bir çalışma, bir metni ezberlemeden önce egzersiz yapan kişilerin, az fiziksel aktivite yapan kişilere kıyasla, metni daha iyi hatırladıklarını göstermiştir.
• Beynin yaşlanmasını yavaşlatır. Düzenli olarak egzersiz yapan kişilerin serebral hipokampüslerinin hacminin 30 yaşından sonra yüzde 1 ile 2 arasında arttığını kanıtlayan bir araştırma vardır.

Egzersizin psikolojik ve duygusal açıdan faydaları

Yukarıdakiler yetmezmiş gibi, fiziksel aktivite sayesinde psikolojik ve duygusal açıdan pek çok fayda sağlandığını kanıtlayan çalışmalar da vardır. Akıl sağlığı, düzgün beyin fonksiyonunun en önemli bileşenlerinden biridir ve fiziksel aktivite bunun iyileşmesine ve sürdürülmesne yardımcı olur.

Fiziksel egzersizin beynimizin sağlığı için iyi olmasının nedenlerinden bazıları şöyledir:

• Depresyonu önler ve azaltır. Fiziksel aktivite doğal bir antidepresandır çünkü iyilik ve toplu olarak ruh haliyle ilgili hislerde belirleyici bir sinir taşıyıcısı olan serotoninin üretimini etkiler.
• Stres ve anksiyeteyi azaltır. Vücut, egzersiz yaptığımızda endorfin (eksiksiz konuşmak gerekirse dopamin ve norepinefrin) salgılar. Kapsamlı şekilde bakacak olursak bunlar hareketlilik ve sinirlilik durumunu azaltmaya yardımcı olurlar ve duygusal stabiliteyi desteklerler.
• Son olarak bir kişinin öz saygısını ve yaratıcılığını artırır. Fiziksel egzersiz aynı zamanda motivasyonumuzu ve canlılık seviyemizi de etkiler.
• Tüm bu katkıları bizi daha yaratıcı ve daha proaktif yapar. Benzer şekilde fiziksel aktivite bir bağımlılıktan kurtulmaya çalışırken yoksunluk sendromumuzu azaltmaya yardımcı olur.

O halde ne bekliyorsunuz? Harekete geçin! Beyniniz size teşekkür edecek.