Klorheksidin - Çok Amaçlı Bir Antiseptik

Klorheksidin dünya genelinde, özellikle de ağız sağlığı söz konusu olduğunda sıklıkla kullanılan bir ilaçtır. Bugün, bu yazımızda genel ve topikal kullanımından bahsedeceğiz.

Klorheksidin enfeksiyonların ana üreticilerinden bir tanesi olan bakterilerin büyümelerini engelleyen bir antiseptiktir. Yaptığı şey, vücuttaki dokularda bakteri üremesini engellemektir.

Dezenfektanlar ile antiseptikler arasındaki fark bunların her birinin üzerinde etkili olduğu yüzey ya da malzemelerde yatmaktadır. İlki inert materyallerde bakteri üremesini engeller, antiseptikler ise cilt gibi canlı vücut dokuları üzerinde etki gösterir.

Ağız mukoza zarlarında klorheksidin kullanımının amacı bakteri üremesini ortadan kaldırmak ve bu durumu engellemektir. Böylelikle, uyguladığınız bölge üzerinde çok fazla zarara neden olmadan bir yaranın enfekte olma riskini de azaltır.

Bu bileşik ağız mukozasına yapışır ve yaklaşık olarak sekiz saat içerisinde yavaş yavaş salınır. Bu sebepten dolayı, uzmanlar günde iki ya da üç kez ağzınızı klorheksidin ile durulamanızı önermektedir.

Klorheksidin Endikasyonları

Bu antiseptik diş hekimliğinde, özellikle de ağız mukozasındaki küçük yaralanmaların tedavisinde, rutin olarak kullanılmaktadır. Klorheksidin tedavileri, tedavi edilecek olan bölgenin uygunluğuna bağlı olarak genel ya da lokal olarak gerçekleştirilebilir.

Genel Tedavi

Ağızda çıkan küçük yaralar ya da benzeri rahatsızlıklardan muzdarip olmaya dair kronik bir eğiliminiz varsa büyük ihtimalle daha önce klorheksidin kullanmışsınızdır. Uzmanlar, klorheksidinin dişleri fırçaladıktan sonra bir durulama ürünü olarak kullanılmasını önerir. Buna ek olarak, bu bileşen bazı diş macunlarının içerisinde de mevcuttur.

Lokalize Yaralanmalar

Klorheksidini lokalize yaralanmaları tedavi etmeniz gerektiğinde bir sprey olarak da kullanabilirsiniz. Çünkü bu tür bir eylem daha bölgesel ve noktasaldır. Hatta, bu antiseptiğin lokalize bir şekilde uygulanması aşağıdaki durumlarda önerilmektedir:

• Ağız enfeksiyonları
• Dil yaraları
• Cerrahi müdahaleden sonra

Klorheksidinin Spesifik Oral Kullanımı

Oral tedaviler için klorheksidin tedavileri genellikle %0.2, %0.12, ve %0.10 konsantrasyonlarında seyreltilmiş olarak kullanılır. Jeller, spreyler ve diş macunları gibi farklı formatlar kullanılarak uygulanabilir. Klorheksidin ağız bakım suyunu dişlerinizi fırçaladıktan 30 dakika sonra kullanmalı ve 30 saniye sonrasında ağzınızı durulamalısınız.

Diş ameliyatları gibi lokalize yaralanmaları tedavi etmek için ise profesyoneller genellikle spreyi önerir. Bunun nedeni, bu yöntemin iki önemli avantajı olmasıdır:

• Eylem daha bölgeseldir
• Ayrıca antiseptik etki daha büyüktür

Bu antiseptiği uzun süreler boyunca kullanmamalısınız, çünkü dişlerinizi lekeleyebileceği gibi diş etlerinizi de koyulaştırabilir. Ancak bu başınıza gelirse endişelenmeyin, çünkü kullanmayı bırakmanızdan sonra bu etkiler ortadan kaybolacaktır.

Tavsiye Edilen Kullanımları

Klorheksidin kullanan çoğu insan bunu sık kullandıkları bir ağız bakım suyuymuş gibi dişlerini fırçaladıktan hemen sonra yapar. Ancak, bu doğru değildir. Hatta, bunu kullanmak için en iyi zaman dişlerinizi fırçalamanızın en az yarım saat sonrasıdır. 

Bunun önerilme nedeni, klorheksidinin pek çok diş macunu türünde bulunan bazı bileşenler ile uyumlu olmamasıdır. Bunların bazıları sodyum lauril sülfat ve sodyum mono-florofostattır.

Topikal Bir Antiseptik Olarak Kullanımı

Klorheksidinin bir diğer kullanım alanı topikal bir antiseptik olarak kullanılmasıdır. Bunun nedeni geniş bir mikroorganizma spektrumuna karşı etkili olmasıdır. Aşındırıcı ve tahriş edici olmamak gibi pek çok avantaja sahiptir. Buna ek olarak kan ile etkileşime de geçmez. Dahası, bu bileşik pek de toksik değildir ve tahriş olmuş yerler, kesikler  ve yanıklar gibi açık yaralar için de kullanılabilir.

Klorheksidinin Yan Etkileri

Bu bileşiğin kullanımı önemli yan etkilere yol açmamaktadır, ancak kullanıcılarının küçük bir yüzdesinde uygulandığı alanda bazı alerji semptomları ve döküntüler ortaya çıkabilir.

Yukarıda da bahsettiğimiz üzere, klorheksidinin uzun bir süre boyunca bir ağız tedavisi olarak kullanılması dişlerde lekelere yol açabilir ya da kahve veya tütün dolayısıyla ortaya çıkmış lekeleri güçlendirebilir.

Klorheksidin Gereklidir

Klorheksidin bakteri ve mantarlar karşısında özellikle etkili olan bir antiseptiktir. Kullanımı dünya genelinde çok yaygındır, hatta Dünya Sağlık Örgütünün Model Temel İlaçlar Listesine dahi girmiştir.