Nutriscore Sistemi: Avrupa'da Büyüyen Bir Trend

Nutriscore Sistemi gıdaların besin değerlerini daha görünür hale getirmenin bir yoludur. Fransa, Almanya, Belçika, Hollanda ve İspanya da aralarında olmak üzere çeşitli Avrupa ülkeleri bu gıda etiketleme sistemini önermektedir.

Fransız halk sağlığı derneği, beslenme etiketleri için NutriScore sistemini oluşturmuştur. Bu sistem, tüketicinin gıdalardaki besin etiketlerini anlamasını kolaylaştırır. Sistem, trafik ışıklarına benzer bir sınıflandırmaya dayanır. Başka bir deyişle, iyi beslenme özellikleri yeşil renk ile gösterilirken, beslenme özellikleri zayıf olan gıdalar kırmızı renk ile belirtilir.

Avrupa Komisyonu ve Dünya Sağlık Örgütü’nün yanı sıra Almanya, Belçika, Hollanda ve İspanya’daki yetkililer de bu sistemi tavsiye etmiştir.

NutriScore Sistemi Nasıl Çalışır?

NutriScore, ambalajların ön yüzlerinde tüketicilerin açıkça görebilmmeleri için oluşturulan bir gıda etiketleme sistemidir. Gıdaları besin değerlerine göre A’dan E’ye kadar beş farklı kategoriye ayırır.

Bu kategoriler ya da puanlar, trafik ışıklarının üzerindekilere benzer bir şekilde farklı renkler ile temsil edilir. Koyu yeşil renkli olan Kategori A, en yüksek beslenme puanıdır. Kırmızı renkte olan E kategorisi ise en düşük puandır.

NutriScore, gıdalara her 100 gram ya da 100 ml’nin beslenme kalitesine göre bir puan verir. “Olumsuz” olarak değerlendirilen bileşenler, birden ona kadar puan alır. Sıfırdan beşe kadar değişen bir puan sistemi ise faydalı bileşenler için kullanılır.

• Yararlı bileşenler arasında protein, lif ve vitaminler bulunur. Bu bileşenler bakımından zengin olan besinler yeşil ya da sarı puanlar (A, B ve C) alacaktır. Örneğin, ölçeğin bu ucunda meyve ve sebzeleri bulabiliriz.
• Olumsuz bileşenler arasında basit şekerler, doymuş yağlar, sodyum ve toplam kalori bulunur. Bu bileşenlerden yüksek bir yüzde içeren yiyecekler turuncu ya da kırmızı puanlar (D ve E) alacaktır. En tipik örnekler endüstriyel unlu mamuller ve tuzlu atıştırmalıklardır.

NutriScore Sisteminin Algoritması

Bu puanlar, aşağıdaki algoritmayı kullanarak gıdaların nihai besin değerini hesaplamaya yarar:

• İlk olarak, uzmanlar toplam kalori, şeker, yağ ve sodyumu hesaba katarak olumsuz puanları uygularlar.
• Sonra tüm bu olumsuz puanları bir araya getirirler.
• Daha sonra, mevcut meyve ve sebzelerin yüzdesinin yanı sıra lif ve protein miktarına göre uygun puanları da hesaplarlar.
• Ardından, tüm olumlu puanları da bir araya getirirler.
• Son olarak, olumsuz puanları faydalı puanlardan çıkarırlar.

Nihai puan miktarına göre yiyecekler şu şekilde sınıflandırılır:

• -15 to -1: Koyu yeşil
• 0-2: Yeşil
• 3-10: Sarı
• 11-18: Turuncu
• 19–40: Kırmızı

İçecekler ve saf katı ve sıvı yağlar için puan sistemi, besin özelliklerine daha iyi uyum sağlamak için biraz farklıdır. Ancak nihai puanları elde etme sistemi aynıdır.

NutriScore Sisteminin Avantajları

• NutriScore sistemi, şekerler ve doymuş yağlar açısından zengin olan aşırı işlenmiş gıdaları tespit etmeyi daha kolay bir hale getirir.
• Tüketicilerin satın aldıkları ve yedikleri yiyecekler konusunda daha bilinçli kararlar vermelerine olanak tanır. Bunun nedeni, renk kodu sisteminin anlaşılmasının kolay bir sistem olmasıdır.
• Her gıdanın NutriScore’u paketlerin önünde görünmelidir. Bu şekilde görülmeleri kolaydır ve onları saklanmaya çalışmak imkansızdır.

NutriScore Sisteminin Dezavantajları

• Sistem, belirli ürünlerin uygunluğu konusunda kafa karışıklığı yaratabilir. Örneğin natürel sızma zeytinyağı, doğal ve sağlıklı olmasının yanı sıra içerdiği yağ nedeniyle düşük bir puan alacaktır.
• Algoritma puanları, tüketici türünü ya da her tüketicinin ihtiyaçlarını değerlendirmez ve gıdaların bileşimine bağlıdır.
• Sistem, tüketicilerin farklı gıda grupları arasında “trafik ışıklarını” karşılaştırmasına neden olabilir. Bununla birlikte, bu karşılaştırmanın doğru yolu yalnızca aynı gıda grubundaki yiyecekler arasındadır. Örneğin, bir yoğurdu başka bir yoğurt ile ya da bir mısır gevreğini başka bir mısır gevreği karşılaştırabiliriz. Ancak, bir kap yoğurt üzerindeki puan ile bir kutu mısır gevreğinin puanını karşılaştıramayız.
• NutriScore sistemi yalnızca paketlenmiş ürünler için geçerlidir. Bu nedenle, bir fırından alınan bir çörek bir puana sahip olmayacaktır, ancak bu, süpermarketten alınan paketlenmiş bir çörekten daha sağlıklı olduğu anlamına gelmez! Aynı zamanda, meyve ve sebzeler de bu etiketlerden yoksundur, ancak bu onları daha az sağlıklı yapmaz.

Sonuçlar

Sınırlamalarına rağmen, birçok çalışma NutriScore sisteminin bilinçli beslenme için yararlı bir araç olduğunu göstermiştir. Beslenme ve sağlık hakkında çok fazla bilgisi olmayan insanlar bile NutriScore’u kılavuz olarak kullandıklarında daha yüksek besin değerlerine sahip olan ürünleri seçerler.

NutriScore sisteminin insanların daha iyi beslenme kararları vermesine yardımcı olması, genel olarak tüketicilerin beslenme alışkanlıklarını ve sağlığını iyileştirmeye yardımcı olacaktır.