Şekeri Bırakmak Hayatınızda Neleri Değiştirir?
Son birkaç yıldır uzmanlar bizi şekerin sağlığımız üzerindeki tehlikeleri hakkında uyarmaktadırlar. Şeker; tip-2 diyabet, kalp rahatsızlıkları ve obezitenin temel nedenidir. Şekeri bırakmak hayatımızda neleri değiştirir?
Şekerin kendisi tam anlamıyla zararlı değilse de, özellikle rafine şekerin aşırı tüketilmemesi gerekir; ki bu da sıklıkla marketlerde karşılaştığımız ve sürekli tükettiğimiz şeklidir.
Şeker, meyvelerde bulunan doğal hali ile tüketildiğinde sağlığımız için zararlı değildir; ancak aşırı miktarda tüketilmemelidir. Sağlık uzmanlarını endişelendiren konu, çoğu insanın beslenmesinde rafine şekerin bulunmasıdır.
Rafine şeker, kimyasal işlemlere tabi tutulur ve kokain kadar bağımlılık yapıcı olabilir. Bu gibi nedenlerle, şekeri bırakmak bizlere imkansız gibi görünebilir.
Çünkü besinlere katmak için rafine şeklinde satılmasının yanı sıra, şekerlemeler, ekmek, işlenmiş gıdalar, soslar ve diğer birçok seri üretilen gıdaların içinde de şeker bulunur.
Buna rağmen, doktorlar ve beslenme uzmanları, şekerin vücudumuza çok ciddi sağlık tehditleri oluşturduğunu ve daha da önemlisi bu durumdan nasıl sakınabileceğimizi, üzerine basa basa anlatmaktadırlar.
Şekeri bırakmak, sağlığınızı yaşam kalitenizi ciddi anlamda artıracak şekilde etkileyecektir. Aşağıda, bugün şekeri bırakmak için 7 önemli neden bulacaksınız.
Şekeri bırakmak daha tok hissetmenizi sağlar
Şeker, yemek yedikten sonra doyma hissini sağlayan leptin adı verilen hormonu bastırır. Bunun sonucunda yemeye devam etmekten kendinizi alıkoyamazsınız.
Şekeri bıraktıktan sonra vücut iştahı düzenlemeye başlar ve artık gıdalar daha çok tokluk hissi yaratmaya başlar. Bu da daha az kalorili yiyecek ve daha az tatlı tüketmek anlamına gelir.
Kalbinizi korursunuz
Bol şeker içeren yüksek glisemik indeksli bir beslenme ve kalp hastalıklarının oluşma riskinde artış birbiriyle bağlantılıdır. Şekeri bırakmak, kalbi korumanın ve trigliseritleri kontrol altına almanın bir yoludur.
Trigliseritler şekerden gelen ekstra kalorilerin depolandığı yağ türüdür ve iyi kolesterolün vücudumuzdaki etkilerini azaltırlar.
Bu yazımızı okumayı unutmayın: Kalp Sağlığınız İçin Sarımsak Çorbası
Karın yağları azalır
Şeker; vitamin, mineral ve lif yönünden yoksun, çok yüksek kalorili bir gıdadır. Bu yüksek kalorili, besin değeri düşük gıda, vücudumuzda kolayca yağ birikimine ve ilerleyen dönemlerde ise obeziteye dahi yol açabilmektedir.
Endokrin Topluluğu’nda (Endocrine Society) yayınlanan bir çalışmada; şeker tüketiminin, mide etrafında ve vücudun bel kısmında yağ birikimine neden olduğu ortaya konmuştur.
Karaciğerinizi korursunuz
Şekeri bırakmak, karaciğerin işlevlerinin düzenli bir şekilde devam etmesine katkıda bulunarak, bu organın aşırı derecede yorulmasının önüne geçer.
Böbrek taşı oluşumu engellenir
Diğer zararların yanında göz ardı edilen bir şey de, şekerli içecekler ve rafine şekerlerin böbrek taşı oluşumu riskini %25 oranında arttırmakta olduğudur.
Daha kötüsü ise tükettiğimiz şekerli meşrubatların bu riski %33 gibi ciddi bir oranda arttırabilir düzeyde olmasıdır. Bu riski önlemek için bu içecekleri tüketmeyi bırakıp doğal meyve suları veya su gibi daha sağlıklı içecekleri tercih etmek gerekmektedir.
Beyninizi korursunuz
Kanıtları çok kesin olmamakla beraber, bazı çalışmalar kan şekerindeki ani değişimlerin, hafızayı etkileyen beyin hasarının nedenlerinden olabileceğini keşfetmiştir.
Bu çalışmalarda sorunun kaynağının kontrolsüz kan şekeri seviyeleri olduğu tespit edildi; ancak şekerin doğrudan bir etkisi bulunamadı. Ancak çok fazla şeker tüketiminin, kan şekerinin yükselmesinin temel nedeni olduğu yaygın olarak bilinmektedir.
Beyin sağlığınızla ilgili daha fazla bilgi edinmek ister misiniz? Bu yazımızı okuyun: Beyin Sağlığı için İpuçları ve Tavsiyeler
Cildinizi genç tutarsınız
Şeker tüketmek glikasyon adı verilen bir süreci çalıştırır; bu da cildinizdeki elastin ve kolajenin hasarına neden olur. Şekeri hayatınızdan çıkarmak cildinizin genç görünümünü koruyacak ve yaşlanmanın erken belirtilerini engelleyecektir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Adamowicz, J., & Drewa, T. (2011). Is there a link between soft drinks and erectile dysfunction?. Central European journal of urology, 64(3), 140–143. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3921721/
- Ahmad, A., Isherwood, C., Umpleby, M., & Griffin, B. (2020). Effects of High and Low Sugar Diets on Cardiovascular Disease Risk Factors. Journal of nutritional science and vitaminology, 66(Supplement), S18–S24. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33612591/
- Ahmed, S. H., Guillem, K., & Vandaele, Y. (2013). Sugar addiction: pushing the drug-sugar analogy to the limit. Current opinion in clinical nutrition and metabolic care, 16(4), 434–439. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23719144/
- Alahmary, S. A., Alduhaylib, S. A., Alkawii, H. A., Olwani, M. M., Shablan, R. A., Ayoub, H. M., Purayidathil, T. S., Abuzaid, O. I., & Khattab, R. Y. (2019). Relationship Between Added Sugar Intake and Sleep Quality Among University Students: A Cross-sectional Study. American journal of lifestyle medicine, 16(1), 122–129. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35185434/
- Avena, N. M., Rada, P., & Hoebel, B. G. (2008). Evidence for sugar addiction: behavioral and neurochemical effects of intermittent, excessive sugar intake. Neuroscience and biobehavioral reviews, 32(1), 20–39. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17617461/
- Can the right diet get rid of acne?. (s.f.). American Academy of Dermatology Association. Consultado el 29 de marzo de 2023. https://www.aad.org/public/diseases/acne/causes/diet
- Cao, C., Xiao, Z., Wu, Y., & Ge, C. (2020). Diet and skin aging—From the perspective of food nutrition. Nutrients, 12(3), 870. https://www.mdpi.com/2072-6643/12/3/870
- Chen, L., Xie, Y. M., Pei, J. H., Kuang, J., Chen, H. M., Chen, Z., Li, Z. W., Fu, X. Y., Wang, L., Lai, S. Q., Zhang, S. T., Chen, Z. J., & Lin, J. X. (2018). Sugar-sweetened beverage intake and serum testosterone levels in adult males 20-39 years old in the United States. Reproductive biology and endocrinology : RB&E, 16(1), 61. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6015465/
-
Chong, C. P., Shahar, S., Haron, H., & Din, N. C. (2019). Habitual sugar intake and cognitive impairment among multi-ethnic Malaysian older adults. Clinical interventions in aging, 14, 1331–1342. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31413554/
-
Czlapka-Matyasik, M., Lonnie, M., Wadolowska, L., & Frelich, A. (2018). “Cutting Down on Sugar” by Non-Dieting Young Women: An Impact on Diet Quality on Weekdays and the Weekend. Nutrients, 10(10), 1463. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6213198/
- Danby F. W. (2010). Nutrition and aging skin: sugar and glycation. Clinics in dermatology, 28(4), 409–411. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20620757/
-
Elyasi, F., Kashi, Z., Tasfieh, B., Bahar, A., & Khademloo, M. (2015). Sexual dysfunction in women with type 2 diabetes mellitus. Iranian journal of medical sciences, 40(3), 206–213. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4430881/
- Ferraro, P. M., Taylor, E. N., Gambaro, G., & Curhan, G. C. (2013). Soda and other beverages and the risk of kidney stones. Clinical journal of the American Society of Nephrology : CJASN, 8(8), 1389–1395. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3731916/
- Ferraro, P. M., Bargagli, M., Trinchieri, A., & Gambaro, G. (2020). Risk of Kidney Stones: Influence of Dietary Factors, Dietary Patterns, and Vegetarian-Vegan Diets. Nutrients, 12(3), 779. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7146511/
-
Gordon, E. L., Ariel-Donges, A. H., Bauman, V., & Merlo, L. J. (2018). What Is the Evidence for “Food Addiction?” A Systematic Review. Nutrients, 10(4), 477. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5946262/
- Jensen, T., Abdelmalek, M. F., Sullivan, S., Nadeau, K. J., Green, M., Roncal, C., Nakagawa, T., Kuwabara, M., Sato, Y., Kang, D. H., Tolan, D. R., Sanchez-Lozada, L. G., Rosen, H. R., Lanaspa, M. A., Diehl, A. M., & Johnson, R. J. (2018). Fructose and sugar: A major mediator of non-alcoholic fatty liver disease. Journal of hepatology, 68(5), 1063–1075. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5893377/
- Johnson, R. J., Perez-Pozo, S. E., Lillo, J. L., Grases, F., Schold, J. D., Kuwabara, M., Sato, Y., Hernando, A. A., Garcia, G., Jensen, T., Rivard, C., Sanchez-Lozada, L. G., Roncal, C., & Lanaspa, M. A. (2018). Fructose increases risk for kidney stones: potential role in metabolic syndrome and heat stress. BMC nephrology, 19(1), 315. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30409184/
- Ley, S. H., Hamdy, O., Mohan, V., & Hu, F. B. (2014). Prevention and management of type 2 diabetes: dietary components and nutritional strategies. Lancet (London, England), 383(9933), 1999–2007. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4751088/
- Ma, X., Nan, F., Liang, H., Shu, P., Fan, X., Song, X., Hou, Y., & Zhang, D. (2022). Excessive intake of sugar: An accomplice of inflammation. Frontiers in immunology, 13, 988481. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9471313/
- Macdonald I. A. (2016). A review of recent evidence relating to sugars, insulin resistance and diabetes. European journal of nutrition, 55(Suppl 2), 17–23. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5174139/
-
Maiorino, M. I., Bellastella, G., & Esposito, K. (2014). Diabetes and sexual dysfunction: current perspectives. Diabetes, metabolic syndrome and obesity : targets and therapy, 7, 95–105. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24623985/
- Moreira, A. R. O., Batista, R. F. L., Ladeira, L. L. C., Thomaz, E. B. A. F., Alves, C. M. C., Saraiva, M. C., Silva, A. A. M., Brondani, M. A., & Ribeiro, C. C. C. (2021). Higher sugar intake is associated with periodontal disease in adolescents. Clinical oral investigations, 25(3), 983–991. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32519237/
- Moynihan P. (2016). Sugars and Dental Caries: Evidence for Setting a Recommended Threshold for Intake. Advances in nutrition (Bethesda, Md.), 7(1), 149–156. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26773022/
- Rippe, J. M., & Angelopoulos, T. J. (2016). Relationship between Added Sugars Consumption and Chronic Disease Risk Factors: Current Understanding. Nutrients, 8(11), 697. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27827899/
- Sugar and the Brain. (2016). Harvard Medical School. https://hms.harvard.edu/news-events/publications-archive/brain/sugar-brain.
- Sugar: the facts. (2023, 14 de julio). National Health Service. https://www.nhs.uk/live-well/eat-well/food-types/how-does-sugar-in-our-diet-affect-our-health/
- Shapiro, A., Tümer, N., Gao, Y., Cheng, K. Y., & Scarpace, P. J. (2011). Prevention and reversal of diet-induced leptin resistance with a sugar-free diet despite high fat content. British Journal of Nutrition, 106(3), 390-397. https://www.cambridge.org/core/journals/british-journal-of-nutrition/article/prevention-and-reversal-of-dietinduced-leptin-resistance-with-a-sugarfree-diet-despite-high-fat-content/B5151988E8E23EB1F7CC75565B2BE069
-
Westwater, M. L., Fletcher, P. C., & Ziauddeen, H. (2016). Sugar addiction: the state of the science. European journal of nutrition, 55(2), 55-69. https://link.springer.com/article/10.1007/s00394-016-1229-6
- Winterdahl, M., Noer, O., Orlowski, D., Schacht, A. C., Jakobsen, S., Alstrup, A. K., … & Landau, A. M. (2019). Sucrose intake lowers μ-opioid and dopamine D2/3 receptor availability in porcine brain. Scientific reports, 9(1), 16918. https://www.nature.com/articles/s41598-019-53430-9
- Wiss, D. A., Avena, N., & Rada, P. (2018). Sugar addiction: from evolution to revolution. Frontiers in psychiatry, 545. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyt.2018.00545/full
- Witek, K., Wydra, K., & Filip, M. (2022). A High-Sugar Diet Consumption, Metabolism and Health Impacts with a Focus on the Development of Substance Use Disorder: A Narrative Review. Nutrients, 14(14), 2940. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35889898/