Aleksitimi Nedir, Belirtileri Nelerdir?

3 dakika

Herkes en derin duygularıyla bağlantı kurma becerisine sahip değildir. Bazıları bunu yaparken ciddi bir zorlanma yaşayabilir ve bu nedenle de aleksitimi denilen bir bozukluk yaşarlar. Bu yazıda aleksitiminin belirtilerinden bahsedeceğiz.

Yazan ve doğrulayan psikolog Montse Armero.

Son Güncelleme: 09 Ağustos, 2022

Aleksitimi belirtileri, bazı insanların yaşadıkları duyguları tanımlamada ve bunları sözlü olarak ifade etmede yaşadıkları zorluklara dayanmaktadır. Bu terim ilk olarak 1973’te psikiyatri profesörü Peter Sifneos tarafından icat edildi. Bu tespiti Massachusetts General Hospital’ın psikiyatri kliniğinde bazı hastaları gözlemledikten sonra yaptı.

İspanyol Nöroloji Derneği, dünya nüfusunun % 10’unun bu hastalıktan muzdarip olduğunu tahmin ediyor. Ancak, bu sendroma sahip tüm insanların aynı derecede acı çekmediğini vurgulamak önemlidir.

Bu yazı ilginizi çekebilir: Beyin Lobları Nelerdir ve Ne İşe Yararlar?

Aleksitimi türleri

Aleksitimi semptomları olan hastalar farklı nedenlerle bu belirtilere sahip olabilir. Bu nedenler, birincil veya ikincil olarak hangi tür bozukluktan muzdarip olduklarını belirleyecektir:

Birincil: Bu durumda, limbik sistem ile neokorteks veya serebral hemisferler arasındaki iletişimi etkileyen bir tür nörolojik eksiklik vardır. Bu durum kalıtsal nedenlerden veya nörolojik bir hastalığın ortaya çıkmasından kaynaklanıyor olabilir.
İkincil: İkincil aleksitimi ise bir tür duygusal bozukluğun sonucudur. Çocuklukta tekrarlanan ve sık yaşanan bir şefkat eksikliğinden kaynaklanıyor olabilir. Buna ek olarak, travmatik olaylara maruz kalmış yetişkinlerde de kendini gösterebilir.

topluluk içinde üzgün olan kadın — Duyguları ifade edememe, insanların sosyal izolasyon yaşamasına yol açar.

Aleksitimiden kimler muzdarip olabilir?

Profesör Sifneos, bu özelliği başlangıçta psikosomatik bozukluklardan muzdarip hastalarda tanımladı. Bununla birlikte yıllar içinde uyuşturucu veya ilaç bağımlılığı ve antisosyal kişilik bozuklukları gibi başka hastalıklarla da ilişkilendirilmiştir.

Aleksitimi semptomlarıyla bağlantılı fiziksel olaylara gelirsek, Parkinson hastalığı, kafa yaralanmaları, felç ve beyin tümörleri de bu rahatsızlığa neden olabilir. Öte yandan yeme bozuklukları, otizm ve travma sonrası stres bozuklukları gibi durumlar sonucu da ortaya çıkabilir.

Aleksitiminin başlıca semptomları

Pedinielli’ye (1992) göre, dört temel aleksitimik belirti vardır:

Duyguları veya hisleri sözlü olarak ifade edememe
Hayal gücünün olmaması veya sınırlı olması
Çatışmaları önlemek ve çözmek için eyleme başvurma eğilimi
Belirli endişelere yönelik yüksek düzeyde düşüncelilik hali

Pedinielli bu özellikleri sembolik işlevle ilgili sorunlara veya kişinin bilinçdışı boyutlarını ifade etmedeki yetersizliğine bağlar. Bu nedenle bu insanlar duygusal durumlarını sıklıkla somatizasyon (bedenselleştirme) yoluyla ifade ederler.

Bu yazıyı okumak isteyebilirsiniz: Daha İyi Bir Duygusal Sağlık İçin Ne Yapmalısınız

Aleksitiminin diğer belirtileri

İster somatik ister nörolojik nedenlerden dolayı olsun, aleksitimiden muzdarip insanlar onları farklı derecelerde tanımlayabilen bir dizi özellik gösterirler:

Duygusal empati eksikliği: Aleksitimi olan insanlar kendilerini başkalarının yerine koymakta son derece zorlanırlar. Kendi duygularını tanımadıkları için, başkalarının duygularını anlamaları onlar için daha da zordur.
Sınırlı sözlü iletişim: Genel olarak bu tür kişiler çok az konuşma eğilimindedir. Buna ek olarak, başkalarıyla etkileşimlerinde ciddi ve içlerine kapanık olma eğilimindedirler.
Zayıf ve sözlü olmayan iletişim: İletişim söz konusu olduğunda oldukça katıdırlar. Kendilerini ifade etmeleri çok zordur ve iletişim halindeyken çok az vücut hareketi kullanırlar.
Akılcılıkta aşırı olma: Duygusal dünyaları sınırlı olduğundan, çok rasyonel ve pragmatik olma eğilimindedirler.
İç gözlem kapasiteleri düşüktür: Duygularını tanımlayamadıkları için nasıl hissettiklerini analiz edemezler.
Duygusal bağları sürdürmede güçlük: Aleksitimi yaşayan kişiler çok düşük düzeyde sevgi gösterirler ve sevgilerini başkalarına ifade etmekte zorlanırlar. Diğer insanlarla olan ilişkileri genellikle tatmin edici değildir ve sosyal olarak izole olma eğilimindedirler.

konuşan iki erkek ve aleksitimi — Aleksitimi hastaları nadiren kendi iradeleriyle terapiye giderler. Genelde yaşadıkları iletişim zorluklarının en çok farkında olan yakınlarının ısrarı sonucu terapiye giderler.

Bu belirtileri iyileştirmenin herhangi bir yolu var mıdır?

Bu sorunu yaşayan hastalar terapilerden farklı şekillerde faydalanabilirler. Örneğin duygusal farkındalığın bilişsel gelişimine dayalı bireysel terapiler (Lane ve Schwartz, 1987) iyi sonuçlar göstermiştir.

Grup çalışmaları, majör semptomlar üzerinde çalışmak için de son derece uygundur. Aslında bireysel ve grup terapisinin iyi bir kombinasyonu, bu bozukluğu ele almanın en etkili yolu gibi görünmektedir.

Aleksitimi hakkında bazı bilgiler

Aleksitimi semptomlarını yaşayan kişilerin sanki hiç duyguları yokmuş gibi görünebilir, ancak durum böyle değildir. Korku, neşe, üzüntü ve diğer tüm temel veya ikincil duyguları aslında hissederler. Ancak bu duyguları deneyimleme biçimleri diğer birçok insandan farklıdır ve bu da başka kişilerle çatışmalar yaşamlarına yol açabilir.

Bu nedenle bu kişilerin terapiye gitmeleri şiddetle tavsiye edilir ve onlar için son derece gereklidir. Yaşadıkları duyguları bu rahatsızlığı olmayan diğer insanlarla aynı şekilde deneyimlemezler. Ancak terapötik yaklaşım onlar için büyük faydalar sağlayabilir. İyi bir terapistle yaşam kalitelerini ve başka insanlarla olan ilişkilerini önemli ölçüde iyileştirebilirler.