Arkadaşlarınızda Depresyon - Nasıl Tespit Edilir
Arkadaşlarınızda depresyon tespit edebildiğiniz bir şey mi? Dünya Sağlık Örgütünün verilerine göre depresyon dünya genelinde yaygın olan bir durumdur. Hatta, 300 milyondan fazla insanı etkilemektedir ve 2020 itibariyle gelişmiş ülkelerde görülen hastalıkların önde gelen sebebi olacaktır.
Dünyadaki yaygınlık seviyesi göz önüne alındığında depresyonun bizlere bu kadar yakın olması garip değildir. Depresyon genç yetişkinler arasında ikinci en yaygın ölüm nedenidir, bundan dolayı özelliklerine aşinalık oluşturmak önemlidir. Bu sadece kendinize bakmak ile ilgili değildir, tanıdıklarınızda ve arkadaşlarınızda depresyon yaşayan olup olmadığını tespit edebilmek için de gereklidir.
Evet, duygudurum bozuklukları için etkili tedaviler bulunmaktadır, ancak gerçek, çoğu insanın bu yardımları aramaması, ya da alamamasıdır. Sebep ister stigmatizasyon, önyargı, semptomlar hakkında cehalet; ister problemi çözmeye uygun olan profesyonellerin eksikliği olsun, depresyon ya nadiren teşhis edilir, ya da hiç edilmez.
Birçok durumda depresyonda olan insanlar bir problemleri olduğunu bilmez ve bundan dolayı yaşadıkları rahatsızlıklara rağmen yardıma ihtiyaçları olduğuna inanmazlar. Dolayısıyla, toplum depresyonun ne olduğunun ve uyarıcı işaretlerinin farkında olmalıdır.
Bu depresyonda olan insanların daha hızlı anlaşılmasına ve onlara hızlıca yardım edilebilmesine yardımcı olur, bu şekilde süreç daha etkili bir biçimde işler. Yardım eli uzatmak, sabırlı olmak ve belirli davranışları kişinin “kötülüğüne” atfetmemek sadece bu problemi bizzat fark ederseniz alabileceğiniz önlemlerdir.
Depresyon – Düzensiz Bir Problem
Aile bireylerinizde, partnerinizde ya da arkadaşlarınızda depresyon var olduğunu nasıl tespit edeceğinizi size göstermeden önce, depresyonun tek değil birçok tipi olduğunu hatırlamanız gerekir. Bundan dolayı, bugünkü yazımız majör depresif bozukluk ya da majör depresif ataklar ile ilgilidir.
Bundan dolayı, premenstrüel disforik bozukluk ya da kalıcı depresif bozukluk gibi diğer duygudurum bozuklukları da olduğunu unutmayın. Bu bozuklukları başka bir yazımızda ele alacağız.
Arkadaşlarınızda Depresyon – Tespit Etmek İçin Püf Noktaları
Aşağıda, depresyondan etkilenmiş olabilecek bir kişide mevcut olabilecek bir dizi semptom ve özelliği bulabilirsiniz. Bu semptomların bazıları kişiye bağlı olmak üzere daha az ya da daha fazla, merkezi ya da ikincil olarak ortaya çıkabilir.
Aşırı Genelleştirilmiş, Belirsiz ve Dağınık Anılar
Depresyonu olan bir kişinin değişmiş bir otobiyografik hafızaya sahip olması son derece tipiktir. Bir olaya çağrıştığımızda bunu ya spesifik bir şekilde (yer ve zaman ile birlikte) ya da aşırı genelleştirilmiş bir şekilde (belirsiz ve dağınık) yaparız.
Bu OSB (otizm spektrum bozukluğu), ACT ve SSTB’de (stres sonrası travma bozukluğu) son derece yaygındır ve depresyon bozukluklarında da tipiktir. Bu tip bir hafızası olan insanlar, daha fazla genelleme yaparlar ve anılarının içeriğini çarpıtma eğilimine sahiptirler.
Bu yazımızı da okuyun: Depresyon Gelişimi: 5 Önemli Risk Faktörü
Kötü Olan Her Şey Size Olur
Depresyondaki insanlar başlarına gelen her şey için kendilerini suçlama eğilimindedirler. Buna ek olarak negatif şeylerin de sonsuza dek o şekilde kalacağını düşünürler.
Negatif olaylar içsel, sabit ve global sebeplere sahiptir. Bu, depresyonu olan kişiye göre gerçekleşen her şeyin onların hatası olduğu anlamına gelir. Buna ek olarak depresyondaki kişiler gerçekleşen kötü şeylerin kalıcı olduğuna inanmaya eğilimlidirler.
Bunun nedeni aynı zamanda iyi şeylerin de sadece başkalarına olduğunu ve onlara olursa da geçici olduğunu, uzun sürmeyeceğini düşünmeleridir. Eğer etrafınızdaki birinin bu tip nedensel atıflar yaptığını fark ederseniz depresyonun varlığından şüphelenmek doğru olacaktır. Ancak, bu durumun otizm spektrum bozukluklarında da ortaya çıkabileceğini unutmayın.
Disforik ve Nahoş Semptomlar
Arkadaşlarınızda depresyon kendisini disforik semptomlar aracılığı ile de gösterebilir ve bu en dikkat çekici şeylerden biri olabilir. Ayrıca, disfori öforinin tam tersidir ve bundan dolayı can sıkıcı ya da nahoş duygular ile sonuçlanan duygusal bir uyumsuzluğu ifade eder.
Disforik semptomlar sadece depresyonda görülmez; şizofreni, vücut dismorfik bozukluğu ve yaygın anksiyete bozukluklarında da ortaya çıkabilir. Disfori bozukluğun kendisinin bir sonucu olarak ortaya çıkabilir. Bunu üzüntü ya da ağlama gibi şeyler ile karakterize edilen türde duygular ile görebilirsiniz.
Bu insanlar oldukça üzgündür ve kötü görünürler. Buna ek olarak, depresyonu olan insanların birçoğu anhedoniden muzdariptir, bu da geçmişte zevk almış oldukları bir şey dahi olsa yaptıklarından keyif alamama durumudur.
Arkadaşınız yürümek, yemek yemek ya da bir restoranda içki içmek gibi aktivitelerden keyif almıyormuş gibi görünüyorsa depresyonda olabilir.
Disforik semptomlar bitkinlik ile ilgili de olabilir çünkü oldukça kalıcıdırlar. Bundan dolayı depresyondaki insanlar sürekli yorgun olabilirler. Buna ek olarak birçok aktivite ile ilgili keyif yerine apati yaşarlar: bunlar cinsel, sosyal ya da maceralı şeyler olabilir.
Somatik Semptomlar – Vücut Size İpuçları Verir
Psikolojik semptomlara ek olarak depresyondaki insanlar bununla ilgili fiziksel semptomlar da yaşayabilirler. Bundan dolayı bu semptomları da değerlendirmek önemlidir çünkü organik bir nedene sahip olabilirler.
Tanımlanabilir fiziksel kökenler var olmamasına rağmen bu bozukluğa sahip olan insanlar yaşadıkları psikolojik problemlerin bir sonucu olarak fiziksel durumlar da yaşarlar. Bundan dolayı, eğer arkadaşlarınız aşağıdakilere benzer semptomlardan muzdarip olmaya başlarsa dikkatli olmalısınız:
- Baş ağrısı
- Uyku güçlükleri
- Kabızlık
- Hazımsızlık
- Kilo kaybı
- Taşikardi
Bu semptomlar bir şeylerin doğru olmadığını belirlemenin anahtarları olabilir. Ancak, bu tip rahatsızlıkların açık ve doğal olan bir kökeni olmadığından da emin olmalısınız.
Arkadaşlarınızda Depresyon – Davranışsal Aşırılıklar ve İletişim
Depresyonu olan insanlar bazen gelişigüzel ya da aşırı bir şekilde “günah” işlerler. İkincisinin geçerli olması durumunda arkadaşlarınızda depresyon olduğunu eğer birçok problem ile ilgili aşırı seviyede şikayet ederlerse tespit edebilirsiniz: bunlar parasal ya da iş, arkadaşlar veya aile ile ilgili olabilir. Konunun ne olduğu fark etmeksizin sürekli şikayet ederler.
Bu durumda, bu şikayetleri ya da rahatsızlıkları bir dikkat çekme arayışına ya da ortalığı karıştırma isteğine bağlayamadığınız takdirde arkadaşınızın depresyonda olduğundan şüphelenebilirsiniz.
Depresyondaki bir kişide genellikle uyuşmazlıklar olacaktır. Bu, kişinin durumunun farkında olmamasından ve kötü, zayıf ve pasif olduğunu düşünmesinden kaynaklanmaktadır. Kişi sadece dırdır ve şikayet etmeyi sevdiğini düşünür. Ancak bu tamamen yanlıştır ve çok tehlikeli ve stigmatize edici olabilir. Yani, bu davranışın motivasyonu şunlardır:
- Koruma ve risk faktörleri
- İrrasyonel düşünceler
- Negatif Yükleme Tarzı
- Duygusal doygunluk
- Korkunç miktarda üzüntü ve yalnızlık hissi.
Davranışsal aşırılıkları arasında ağlama ve kararsızlık ile birlikte suçluluk ve başkalarına haksızlık etme tipindeki duygular da vardır.
Bu yazımız da ilginizi çekebilir: Depresyonu Azaltan ve Ruh Halinizi İyileştiren 10 Yiyecek
Arkadaşlarınızda Depresyon – Davranış Bozuklukları
Bir arkadaş ya da akraba olarak, size yakın olan insanların günlük aktivitelerini gerçekleştirmekte zorluk çekip çekmediğini gözlemlemelisiniz. Çünkü bu depresyonun varlığını tespit etmek için iyi bir anahtardır.
Davranışsal bozuklukları tespit etmek genellikle aşırılıkları tespit etmekten daha zordur çünkü belli bir kalıp yoktur. Ancak eğer depresyonda olduğundan şüphelendiğiniz kişinin önceki kişilik tipini biliyorsanız neyin eksik olduğunun farkına varabilirsiniz.
Depresyondaki insanlar genellikle minimum seviyede sosyal katılım gösterirler ve ayrıca günlük rutinlerini devam ettiremezler. Mesleklerini ve ev işlerini yapmak ve diğer herhangi bir günlük aktiviteyi gerçekleştirmek onlar için çok zordur. Bundan dolayı genel bir intizamsızlık ve temizlik eksikliği de gözlemlenebilir.
Benzer bir şekilde psikomotor aktivitelerde de bir yavaşlama görülür. Bu insanların konuşması yavaş, daha az ve monotondur. Son olarak, depresyonun sebep olduğu bir davranışsal bozukluk olarak, bir neşe yokluğu söz konusudur.
Bütün bu semptomlar sizi bir arkadaşınızın depresyon yaşıyor olması ihtimaline karşın uyarabilir. Bu, bir noktada apati yaşayan tüm bu insanların depresyonda olduğu anlamına gelmez. Ayrıca yukarıda bahsettiğimiz tüm semptomlar depresyonu olan insanların tamamında da görülmez.
Ancak, eğer size yakın olan bir insanın hayatında bir şeylerin yanlış gittiğinden şüpheleniyorsanız davranışlarına bir göz atın ve bunun depresyon olma ihtimalini bir değerlendirin.
Elbette, sadece bir profesyonel bu duruma teşhis koyabilir ancak sizin gözlemleriniz de kişiyi terapiye gitme konusunda motive etmek açısından yararlı olabilir ve bu şekilde problem daha da kötüleşmeden tedaviye başlayabilirler.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Goldberg D. The detection and treatment of depression in the physically ill. World Psychiatry. 2010;9(1):16–20.
- Gilbody SM, Whitty PM, Grimshaw JM, Thomas RE. Improving the detection and management of depression in primary care. Qual Saf Health Care. 2003;12(2):149–155. doi:10.1136/qhc.12.2.149
- Kessler D, Bennewith O, Lewis G, Sharp D. Detection of depression and anxiety in primary care: follow up study. BMJ. 2002;325(7371):1016–1017. doi:10.1136/bmj.325.7371.1016
- Ng CW, How CH, Ng YP. Major depression in primary care: making the diagnosis. Singapore Med J. 2016;57(11):591–597. doi:10.11622/smedj.2016174
- Recognizing and Treating the Physical Symptoms of Depression in Primary Care. Prim Care Companion J Clin Psychiatry. 2004;6(4):168–177.
