Beyin Sağlığı İçin Dikkat Etmemiz Gereken 7 İpucu
Beyniniz nöronlar ve gliyal hücrelerden çok daha fazlasıyla beslenen mükemmel bir makinedir. Peki beyin sağlığı için nelere dikkat etmemiz gerektiğini biliyor musunuz? Öğrenmek için okumaya devam edin!
Beyniniz, sizi siz yapan şeylerin büyük bir bölümünü oluşturan deneyimlerinizi ve anılarınızı saklayan çok değerli bir hazine sandığıdır. Hergün karşılaştığı yeni şeylerle egzersiz yapan ve sağlık motorlarını yağlayan büyüleyici bir kasadır.
Beyin sağlığı için hergün uygulayabileceğiniz birkaç ipucunu ve beyin dokunuzun iyi durumda kalmasını sağlayarak belli hastalıkları engelleyecek ya da erteleyecek beslenme ve günlük yaşam alışkanlıklarını bilmeniz gerekiyor.
Bazen yaşam tarzınız önlenebilir pek çok hastalığa yakalanmanıza neden olur. Stres, hipertansiyon, kolesterol, obezite gibi sıkıntılar genelde sadece nörovasküler problemler yüzünden oluşmaz.
Bazen stres ve endişe dolu bir günün sonunda yaşadığımız basit bir baş ağrısının bile geniş bir hastalık yelpazesine dönüşebileceğini aklımızdan çıkarmamalıyız.
Bir şeyin “dilinizin ucunda olduğu”; ama hatırlayamadığınız basit unutkanlık durumu gibi sorunların önemli olmadığını ve bilişsel rezervlerinizi ya da zihinsel stratejilerinizi geliştirerek bu tür durumların üstesinden gelebileceğinizi ve günlük yaşantınızı kolaylaştırabileceğinizi hatırlatmak isteriz.
Beyin sağlığı için ipuçları
1. Bilişsel Rezervlerinize Özen Gösterin
Yaşamış olduğunuz, deneyimlediğiniz ve hatta size zarar vermiş olan her şey “bellek deponuzun” parçalarıdır. Bu depo anılarınızla inşa edilmiştir ve anılarınızı kullanarak büyür. Anılarınızı ve duygularınızı aradığınızda gittiğiniz yer burasıdır.
Hergün daha önce yaşadıklarınızın ışığında burada öğrenirsiniz ve karar verirsiniz. Buraya genelde bilişsel rezerv denir. Rezerviniz ne kadar büyükse, erken yaşlanmaya karşı olan korumanız da o kadar büyüktür.
Çünkü sinir hücrelerinizi güçlendiren serebral bağlantılarınız bu rezervdir. Ne kadar çok bağlantınız varsa, sizi olası hastalıklara karşı koruyacak o kadar çok yeni doku oluşur. Bu nedenle, hergün yeni bir şeyler deneyip öğrenmeniz çok önemlidir.
2. Yediklerinize Özen Gösterin
Beyin çok enerji gerektiren bir organdır. Hatta, aldığınız kalorinin %20 ila 30’unu tek başına tüketir. Ancak, yağlı gıdaları ve daha da önemlisi işlenmiş besinleri çok fazla tüketmekten kaçınmalısınız
Çünkü bu yiyecekler uzun vadede beyninizi sağlıklı tutmanızı zorlaştırır. Beslenme uzmanları, aşağıdaki yiyeceklerde bulabileceğiniz kimyasal maddeleri öneriyorlar:
- Triptofan: Öğrenme için gereken temel maddedir. Balık, yumurta, yemişler, muz, ananas ve avokado gibi yiyeceklerde bulunur.
- Kolin: Soya ve yumurta bu maddeyi çokça barındırır. Sinir uyarılarının kaslara iletilmesi için gereklidir.
- L-glütamin: Beyindeki gama-aminobutirik asit (GABA) yapımında kullanılır. Daha iyi bir ruh halinde olmanızı ve kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlar. Susam ve ay çekirdeğinde bulunur.
- Flavanoidler: Sinir sinapslarının temel yapı taşıdır. Sinir hücrelerinin yaşlanmasını azaltır ve hafızayı geliştirir. Fasülye, çikolata ve kırmızı şarapta bulunur.
- Alfa lipoik asit: Bu da sinir hücreleri için gereklidir; stresle savaşır ve serbest radikalleri etkisiz hale getirir. Ispanak, marul, lahana, brokoli gibi yeşil sebzelerde bulunur.
- E Vitamini: Vazgeçilmezdir. Sinir hücresi aktivitelerine yardım eder ve hücre zarlarının yanmasına engel olur. Köri, kuşkonmaz, avokado, ceviz, fıstık, zeytin ve zeytinyağında bulunur.
3. Fiziksel Aktivite
Fiziksel aktivite hem vücut hem beyin sağlığı için çok önerilir. Fiziksel aktivitenin Alzheimer ya da Parkinson hastalıklarını engellediği veya geciktirdiğini söyleyen araştırmalar bulunmaktadır.
Günde bir saat yürümek, bisikleye binmek, yüzmek ya da herhangi bir aktiviteyi hergün yapmak sinir hücresi bağlarını güçlendirmek ve daha sağlıklı bir beyne sahip olmak için yeterli olacaktır.
4. Duygularınızı Daha İyi Kontrol Edin
Beyin sağlığınızın en kötü düşmanlarından birinin ne olduğunu bilmek ister misiniz? Stres. Gerçekten. Yaşam tarzınız, günlük sorumluluklarınız, baskı, endişe gibi şeyler sizi toksinlerle doldurarak beyninizin düzgün çalışmasına engel olur.
Dokularınızda oksijen birikir ve uzun vadede beyniniz erken yaşlanır. Sorunlarla sakince ilgilenmeniz, olumlu düşüncelere öncelik vermeniz ve kendinize, beden ve ruh sağlığınıza daha çok değer verdiğiniz, daha huzurlu bir bakış açısı geliştirmeniz bu yüzden çok önemlidir.
5. Sosyalleşme
Size deneyim, iletişim, destek, cesaret, heyecan, projeler ve hayaller sağlayan dostlar ve akrabalarla iyi bir sosyal yaşantınız olması hayata olan ilginizi artırır. Beyniniz deneyim kasanızı daha da büyütüp onu genç ve zinde tutan bilişsel rezervlerinizi güçlendiren bu gibi sosyal besinlerle “beslenir”.
Mutlaka göz atın: Yeterince Uyumamanın Beyin Üzerindeki Etkileri
6. En Az 7-8 Saat Uyuyun
Uyumak bedeniniz ve zihniniz için çok gereklidir. Aslında, zihniniz anılarınızı ve deneyimlerinizi düzenlemek, saklamak, kataloglamak ve yerleştirmek gibi işlevleri sürdürebilmek için uykuya özellikle ihtyaç duyar. Beyin geceleri çok aktiftir; ancak bu işlevleri sadece siz yeterince uyuyorsanız gerçekleştirebilir.
7. Bilişsel Uyarılar
Fiziksel egzersizin yanı sıra, beynin kendi aktivitelerine ve çarklarını yağlayacak kendi günlük sınavlarına ihtiyacı vardır. Bunlar, beyni genç tutacak ve günlük ihtiyaçları için düzgün işlemesine yardım edecek küçük sorunlardır.
Bir arkadaş ya da akrabanızla satranç oynamaya ne dersiniz? Bir kitap okumaya? Ya da mesela bir günlük tutup o gün yaşadıklarınız ve deneyimledikleriniz üzerinde düşünmek nasıl bir fikir? Bunlar beyninizi besleyen küçük problemler ve aktivitelerdir. Beyninizi testlerden geçirmeyi asla bırakmayın.