Bitkisel Sütler: Özellikleri ve Faydaları

Laktoz intoleransı olanların tüketebileceği, inek sütünün yerini alabilecek geniş bitkisel süt çeşitleri mevcuttur. Peki uzmanlar neden onları önerirler? Özellikleri nelerdir? Bugün size onlar hakkında bilmeniz gereken her şeyden bahsedeceğiz. 

Yazan ve doğrulayan beslenme uzmanı Saúl Sánchez Arias.

Son Güncelleme: 25 Ağustos, 2022

Bitkisel sütler, son yıllarda giderek daha popüler ve yaygın hale gelen ürünlerdir. Pek çok kişi inek sütünün yerine onları tercih eder. Laktoz intoleransı olanlar için mükemmel bir seçenektir. Ancak besinsel açıdan kaliteli olmasını garanti etmek için etiketindeki bilgilerle ilgili belli şeyleri akılda tutmak önemlidir.

Peki, bitkisel sütlerin olası faydaları nelerdir? Ne zaman tüketilmeleri tavsiye edilir? Bunlar insanların bu içeceklerle ilgili sorduğu sorulardan sadece birkaçıdır.

Konuyu daha net bir şekilde anlamanız için size onların özelliklerinden ve kullanımlarından bahsedeceğiz.

Bitkisel sütler: İnek sütünün alternatifi

Süt, besin yoğunluğu yüksek bir maddedir. Ancak laktoz intoleransı geliştirmiş olan kişiler için iyi bir seçenek değildir. Bu rahatsızlık veren şekeri içermeyen süt çeşitleri vardır ancak organoleptik özellikleri aynı değildir. Bu nedenle oluşan tat farkı bazı insanların hoşuna gitmeyebilir.

Bu gibi durumlarda, bitkisel sütler, içerdikleri besinler açısından mükemmel bir alternatif oluştururlar. Protein ve yağ içerikleri düşüktür ancak ilave şeker içermedikleri sürece hipokalorik diyetler için uygundurlar.

Zaman zaman bu sütler B vitaminleri gibi temel besinlerle zenginleştirilirler. ‘Sub-celular’ isimli Biyokimya dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, bu vitaminler söz konusu enerjiyi metabolize etmek olduğunda önem taşırlar.

Onları doğru miktarda olacak şekilde beslenme programınıza dahil etmeniz, hücrelerin ve DNA’nın hasar görme riskini azaltır.

Bitkisel sütlerin sindirimi daha kolaydır

Bitkisel içeceklerin en dikkat çekici özelliklerinden biri sindirimlerinin kolay olmasıdır. Bu ürünlerin yağ ve protein oranının düşük olduğu göz önüne alındığında, mide sisteminden daha hızlı bir şekilde, rahatsızlık vermeden geçtikleri söylenebilir.

Bu nedenle, bitkisel sütler, karın veya bağırsak ağrısı olanların kahveye veya başka karışımlara eklemeleri için harikadırlar. Bitkisel sütler, meyve ile mükemmel derecede uyumludurlar. Bu nedenle onları smoothie hazırlarken de kullanabilirsiniz.

Ancak bağırsak geçişi veya sindirim süreciyle ilgili sorunlarla karşılaşmaya yatkınsanız, öncelikle bir uzmana danışmalısınız. Bazen bu bozukluklar bağırsak disbiyozu ile ilişkili olabilir.

Biyomedikal Bilimler Dergisi’nde (Journal of Biomedical Science) yayınlanan bir araştırmaya göre, probiyotikler ile takviye etmek sorunu düzeltmenize yardımcı olabilir.

Protein içeren bitkisel sütler

Bitkisel sütlerde bulunan proteinlerin biyolojik değeri yüksek değildir. Dahası oranları da inek sütündekinden daha düşüktür. Aynı şekilde bitkisel sütler de bu tür besinleri içerirler.

Protein gereksinimlerini karşılamaya katkı sağladıkları için vegan beslenenler için harika bir seçenektir. Ancak içerdikleri proteinlerin yüksek bir biyolojik değeri olmadığını, içerdikleri esansiyel amino asitlerin eksik olduğunu ve sindirilebilirlik açısından bakıldığında iyileştirilebilir olduklarını not etmek önemlidir.

Sonuç olarak bitkisel sütler, bir kişinin tek protein kaynağı olmamalıdır. Bunun yerine onları, bu mikro besin içeren diğer bitkisel ürünler ile bir araya getirmelisiniz. Optimum miktarda alımı garanti etmek için bir beslenme uzmanına danışmalı, onun tavsiyelerine uymalısınız.

Şeker içeren içeceklerin farkında olun

Söz konusu, bitkisel içecekler satın almak olduğunda besinsel değerleriyle ilgili bilgi veren etiketlerine özellikle dikkat etmelisiniz. Bazı çeşitler ilave şeker içerir. Bu maddeler sütün lezzetini artırır ancak aynı zamanda sütün besin kalitesini de önemli ölçüde azaltırlar.

‘Advances in Nutrition’ (Beslenmede Gelişmeler) dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, basit şekerleri aşırı miktarda tüketmek, metabolik hastalıklara yakalanma riskini artırıyor. Bu nedenle bitkisel sütlere karbonhidrat eklemek, bir kişinin sağlığını etkileyebilir ve diyabete yakalanma riskini artırabilir.

Bu ürünlerin besin etiketlerini dikkatle okumak önemlidir. Böylece ilave şeker içermeyen çeşitlerini seçebilirsiniz. Dahası, pirinç veya yulaf gibi bileşiminde daha fazla bitkisel ürün bulunduranları tüketmelisiniz.

Gündelik diyetinize bitkisel sütleri dahil edin

Uzmanlar, fiziksel bir ihtiyaç yoksa (örneğin, laktoz intoleransı veya süt proteinine karşı alerji) inek sütünün yerine bitkisel sütleri tercih etmenizi önermezler. Ancak yine de bu sütleri günlük beslenmenize ekleyebilirsiniz.

Amaç, bir karışım veya smoothie için lezzetli bir sıvı baz yaratmak olduğunda, bitkisel içecekler süt ürünlerinden daha sindirilebilirdir. Her durumda ilave şeker içermeyen çeşitleri seçmeyi unutmayın. Aksi takdirde besin değeri eksik bir ürün tüketiyor olacaksınız.

Son olarak bu bitkisel sütlerin bazılarının vitaminlerle ve minerallerle zenginleştirilmiş olduğunu unutmayın. Bu ürünler, söz konusu eksikliklerin önlenmesi olduğunda özellikle faydalıdırlar.