Kalıtsal Fruktoz İntoleransı ve Fruktoz Emilim Bozukluğu İçin Diyet
Fruktoz intoleransı olan pek çok kişi yemeleri ve yememeleri gereken yiyecekler konusunda kararsızdır. Bu sorunu çözmek için öncelikle intoleransa neden olan bileşeni, onu hangi yiyeceklerin içerdiğini ve kişinin hangi özel durumdan muzdarip olduğunu bilmek önemlidir.
Bununla birlikte, fruktoz intoleransı olan insanlar için birçok diyet vardır. Bu nedenle, bahsettiğimiz noktalar konusunda dikkatli olduklarında, doğru bir diyet uygulamada sorun yaşamayacaklardır.
Fruktoz nedir?
Fruktoz, meyvelerde doğal olarak bulunan bir şekerdir. Normalde sakaroz olarak alınır. Bu madde, hepimizin bildiği ve sevdiği sofra şekerinden farklı değildir. Sakaroz tüketildiğinde, bağırsaklarda bileşenlerine bölünerek glikoz ve fruktoz salgılar.
Sorbitolün başka bir fruktoz kaynağı olduğunu bilmek de önemlidir. Bu madde, vücut tarafından metabolize edildiğinde fruktoz üretebilen bir tatlandırıcıdır.
Ayrıca fruktoz, normal koşullar altında bağırsak hücreleriniz tarafından emilmeli ve vücudunuzda metabolize edilmelidir, böylece özelliklerinden yararlanabilirsiniz. Vücudu bu şekeri hem emmekte hem de metabolize etmekte sorun yaşayan kişi, fruktoz intoleransından muzdariptir.
Fruktoz intoleransı olan kişiler için doğru beslenmeyi bilmek adına, kalıtsal fruktoz intoleransı ile fruktoz emilim bozukluğunu ayırt etmek önemlidir.
Bu yazımızı da okumak isteyebilirsiniz: Laktoz İntoleransı Sahibi Olduğunuza Dair İşaretler
Kalıtsal fruktoz intoleransı
Bu hastalığın nedeni, fruktoz metabolizasyonunu etkileyen genetik bir mutasyondur. Her 20.000 kişiden 1inde görülür. Bu mutasyon, bu bireylerin vücudun biyokimyasal reaksiyonlarında yer alan ve fruktoz-bifosfat aldolaz B veya aldolaz B olarak bilinen enzimden yoksun kalmasına neden olur.
Bir kişi fruktozu metabolize etmekten sorumlu olan bu enzime sahip olmadığında, bu şeker fruktoz dönüşümünün toksik olan bir ara ürünü şeklinde birikir.
Fruktoz emilim bozukluğu
Bu, fruktoz emilimini bozan bir sindirim bozukluğudur. Nüfusun yaklaşık %30’unu etkiler. Bu rahatsızlığa sahip hastaların bağırsaklarındaki hücreler fruktozu ememezler. Böylece gastrointestinal (sindirim sistemi tabanlı organ bozukluğu) semptomlar ortaya çıkar.
Uygulamanız gereken diyet, içerisinde bulunduğunuz duruma özel olmalıdır.
Kalıtsal fruktoz intoleransı olan insanlar için diyet
Bu tip fruktoz intoleransı olan kişiler katı bir diyet uygulamalıdır. Bahsi geçen şeker türünden 1-2 gramdan fazla tüketemezler.
Bu nedenle, fruktoz içermediğinden emin olmak için hastanın tüm yiyecek etiketlerini okuması önemlidir. Ne yazık ki, bu rahatsızlıktan muzdarip kişiler, işlenmiş ürünlerin çoğunu tüketemez.
Kalıtsal fruktoz intoleransı olan kişilerin tüketebileceği ve tüketemeyeceği yiyecekler hakkında fikir edinmek için aşağıdaki listeyi okuyun:
İzin verilen yiyecekler
- Tatlandırıcılar. Glikoz şurubu, sakarin, siklamat.
- Meyveler (sadece ara sıra). Avokado, zeytin.
- Sebzeler. Pazı, brokoli, ıspanak, patates, mantar, hindiba.
- Sınırlı tüketilebilen sebzeler. Kereviz, su teresi, lahana, salatalık, marul, karnabahar.
- Et ve balık. Yalnızca taze olarak.
- Tahıllar ve tahıl yan ürünleri. Buğday unu, yulaf, mısır, çavdar, beyaz ekmek, pirinç.
Bu rahatsızlığa sahip kişiler, fruktoz, sakaroz veya sorbitol içeren işlenmiş et veya balıkları tüketemezler. Ayrıca, diğer yiyeceklerin yanı sıra soya içecekleri, yoğunlaştırılmış süt, meyveli yoğurt veya domates tüketemezler.
Bu yazımızı da okumalısınız: Şeker Alımını Azaltmak için Neler Yapabilirsiniz?
Fruktoz emilim bozukluğu olan kişiler için diyet
Fruktoz emilim bozukluğu olan hastalar fruktoz kısıtlaması olan diyetleri takip etmelidirler. Bu kısıtlama, tam veya kısmi emilim bozukluğundan muzdarip olup olmadıklarına ve rahatsızlıklarının derecesine bağlı olarak değişecektir.
Hasta tam emilim sorunu yaşıyorsa, diyetleri kalıtsal fruktoz intoleransı olan kişilerin takip ettiği diyete benzer olmalıdır. Başka bir deyişle, fruktoz veya sakaroz içeren yiyecekleri yemekten kaçınmaları gerekir.
Öte yandan en yaygın patoloji olan kısmi emilim bozukluğu yaşayan kişiler şeker oranı düşük gıdalar tüketilebilir. Fruktoz içeriği yüksek olan yiyecekleri bile kontrollü bir şekilde tüketebilirler.
Fruktoz içeriği yüksek olan bazı yiyecekler:
- Kuru kayısı, hurma ve kiraz.
- Kuru erik ve atemoya meyvesi (şeker elması).
- Elma, armut ve üzüm.
Öte yandan fruktoz oranı düşük yiyeceklerden bazıları şunlardır:
- Papaya, avokado, Hindistan cevizi ve yer fıstığı.
- Fındık ve kestane.
- Enginar, patlıcan, pazı ve mantarlar.
- Süt, peynir ve yumurta.
- Taze et ve balık.
Tüm bu önerilere rağmen, bu koşullardan herhangi birinden muzdaripseniz, kişisel ihtiyaçlarınıza göre kişiselleştirilmiş bir diyete karar vermenize yardımcı olabilmeleri için bir uzman tavsiyesi almanız önemlidir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Buzas GM., Fructose and fructose intolerance. Orv Hetil, 2016. 157 (43): 1708-1716.
- Hannou SA., Haslam DE., McKeown N., Herman MA., Fructose metabolism and metabolic disease. J Clin Invest, 2018. 128 (2): 545-555.
- Baker P., Ayres L., Gaughan S., Weisfeld Adams J., et al., Hereditary fructose intolerance, 2015.
