Stres Beyaz Saç Oluşumuna Yol Açıyor

Harvard Üniversitesinde bir grup nörolog tarafından yapılan bir çalışmaya göre stres, sempatik sinir sisteminin fonksiyonu nedeniyle saçların beyazlamasına yol açıyor. Bu yazıda size bu çalışmadan bahsedeceğiz. 

Uzun bir süre boyunca insanlar stresin beyaz saç oluşumuna yol açtığını varsaymışlardı. Ancak bu bilimsel temeli olmadan popülerleşmiş bir inanç değil. Harvard’dan bir grup araştırmacı bunun bir efsane değil gerçek olduğunu kanıtladı.

Tarihte stresin beyaz saç oluşumuna yol açtığından bahseden pek çok efsane vardır. Bunlardan en ünlüsü, Fransız Devrimi sırasında giyotinle öldürülen Fransa Kraliçesi Marie Antoinette ile ilgili olandır. Kraliçenin saçlarının sadece bir gecede ağardığı söylenir.

Bir başka ünlü efsane de Thomas Moore’dur, Onun da sadece bir gece içinde görünümünde önemli bir değişiklik olduğundan bahsedilir. Aslında birçok kişi, kişisel hayatında kriz yaşayan bir kişinin bu dönemden sonra daha yaşlı görünmeye başladığına tanıklık etmiştir.

Bugün, artık bu efsanenin gerçek olduğunu biliyoruz: Stres beyaz saç oluşumuna yol açıyor.

Stres beyaz saç oluşumuna yol açıyor

ABD’de Harvard Üniversitesinden Dr. Ya-Chieh Hsu yönetimindeki bir grup bilim adamı, Nature’da araştırmalarını yayınladılar. Bu araştırmayla, çeşitli testler ve çalışmalardan sonra stresin gerçekten de beyaz saç oluşumuna yol açtığı sonucuna vardılar.

İşin en ilginç yanı da şu; nörologlardan oluşan ekip stresin sadece saçı ağartma üzerinde doğrudan etkisi olduğunu kanıtlamakla kalmadı. Aynı zamanda bu etkiye neden olan mekanizmaları da belirlediler. İşte bu büyük bir buluş.

Stres, dünya çapında önemli bir sorundur. Son yıllarda bu fenomen hakkında pek çok çalışma yapılmıştır. Stresin pek çok dert ve hastalıkla bağlantılı olduğu düşünülmüştür. Fiziksel görünüm üzerindeki etkisi de aşikar gibi görünüyordu ancak bu çalışma tüm noktaları birbirine bağlayarak beklenenin de ötesine geçti.

Anlamlı bir deney

Bu sonuçlara varmak için Harvard’daki bilim adamları öncelikle fareler üzerinde deneyler yaptılar. Stresin beyaz saçlar üzerindeki olası etkilerine baktılar. Ayrıca anksiyete durumları nedeniyle oluşan çeşitli fizyolojik değişiklikleri de gözlemlediler.

Araştırmacılar farelerde stres yaratarak işe başladılar. Bu amaçla onlara resiniferatoksin adı isimli bir bileşen enjekte ettiler. Bu madde, stres hormonu olarak bilinen kortizol üretimini uyarıyor.

Uzmanlar, stresin hayvanların vücudunda immünolojik bir saldırıya neden olduğu ve bunun pigment üreten hücreleri etkilediği hipoteziyle işe başladılar. İşlerin bu şekilde ilerlediğini zannediyorlardı. Ancak büyük bir sürprizle karşılaştılar: Bazı farelerin bağışıklık hücreleri yoktu ancak yine de tüyleri ağarmaya devam etti.

Bu durumu gören bilim adamları kortizol üretememeleri için bazı farelerin böbrek üstü bezlerini yok etmeye karar verdiler. Bu fareler de stresli durumlara maruz bırakıldı ve beklenmedik bir şey oldu: Onların da tüyleri ağarmaya devam etti.

Bu etki neden oluşur?

Nörolog ekibi olasılıkların üstünü çizmeye başladı ve sonunda sempatik sinir sistemine odaklandı. Burası vücudunuzun “fight or flight” (savaş ya da kaç) tepkisini düzenlemekten sorumlu olan bölgedir. Bu sistemi oluşturan sinirler dallanır budaklanır ve derideki her saç kökünde bulunur.

Uzun araştırmalardan sonra bilim adamları stresli durumlarla karşı karşıya kalındığında bu sinirlerin norepinefrin denilen kimyasal bir madde salgıladıklarını buldular. Daha sonra bu madde, tüy pigmentlerini yeniden üreten ve bu sinirlerin yakınında bulunan kök hücreleri tarafından emiliyor.

Norepinefrin bu hücrelerin aşırı aktif hale geçmesine neden oluyor. Bundan sonra aynı hücre gerekenden fazla pigment üretiyor ve rezervlerini yıpratıyor. Böyle bir durum olduğunda bu hücreler yenilenemiyor. Bu nedenle pigment rezervlerini harcıyorlar ve tüyler pigment olmadan çıkmaya başlıyor: Yani bembeyaz.

Beklentiniz ne olmalı?

Bilim adamları bu durumun geri dönüşü olmayan bir durum olduğunu gösterdiler. Yani bir kez bu kök hücreleri kaybettiğinizde bunun telafisi yok: Etkisi kalıcı.

Araştırma stresin beyaz saç oluşumuna neden olduğunu ve bunun tam olarak nasıl gerçekleştiğini ortaya çıkardı ancak hala neden gerçekleştiğinden emin değiller.

Yine de bu büyük bir buluş çünkü bilim adamlarının, stresin, vücuttaki farklı dokular üzerinde etkisi hakkında yeni araştırma projeleri önermelerine neden oldu. Bu araştırma, stresi ve onun etkilerini daha eksiksiz bir şekilde anlamak için yolu açmaya yardımcı oluyor.

Tüm bunlar stresin etkilerini tersine çevirmemize olanak tanıyan yöntemler geliştirebileceğimiz bir geleceğe doğru atılmış bir adım. Şimdilik çalışmanın direktörü, daha az stresle hayatı sakin bir şekilde yaşamayı tavsiye etti. Çok fazla endişelenmenin sadece olumsuz etkilere neden olduğu açık.