İdrarda Nitrit Bulunması

İdrarda nitrit, idrar yolu enfeksiyonunun bir işaretidir. Tıp profesyonelleri her zaman bu testi istemese de, teşhislerine rehberlik etmesi için kullanabilirler. Bu yazımızda bu konu ile ilgili daha fazla şey öğreneceksiniz.
İdrarda Nitrit Bulunması

Son Güncelleme: 28 Temmuz, 2022

İdrarda nitrit, idrar yolu enfeksiyonu şüphesinde doktorların teşhisine yardımcı olan bir maddedir. Normalde insan idrarında hiç nitrit bulunmamalıdır, yani idrarda nitrit varsa bu anormal bir durumdur.

Ürin (idrar), böbreklerin gereksiz atıkları vücuttan atmak için ürettiği sıvıdır. Kanı filtrelemek de idrar çıkarma ile mümkündür.

Nitratlar da idrar yolu ile atılan maddeler arasındadır. İsim olarak nitrite çok benzeseler de, aynı şey değildir. Bazıları normaldir, bazıları değildir. İdrardaki nitratlar belli bakterilerle karşılaştıklarında nitrite dönüşürler. Bu nedenle, nitrit testi idrar yolu enfeksiyonu ile ilişkilidir.

Fakat nitritler sadece bakterilerden dolayı oluşmaz. Gıda endüstrisinde potasyum nitrit veya sodyum nitrit gibi maddeler vardır. Örneğin, etin kırmızı rengini yapay olarak artırmak için kullanılır.

Diğer taraftan, sebzeler ise genellikle nitrat içerir. Yeşil sebzeler, pancar ve turp nitrat bakımından zengindir. Bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü (WHO), günlük olarak kilogram başına 3.7 miligramı geçmemeyi önermektedir.

Vücudun kullanamadığı ve idrar yolu ile atılan nitratlar, üstte de belirttiğimiz gibi, bazen nitrite dönüşmek üzere bazı bakteriler tarafından alınır. Fakat bütün bakteriler bunu yapamaz. İdrar yolu enfeksiyonuna sebep olan en yaygın bakterilerin bunu yapma yeteneği vardır. Bunlar arasında şu bakteriler vardır:

  • Escherichia coli
  • Enterobakterler
  • Proteus mirabilis
  • Enterokoklar

İdrarda Nitrit: Doktor Nitrit Testini Ne Zaman İster?

İdrar yolu enfeksiyonlarının bazı karakteristik semptomları vardır, bu şekilde tıp profesyonelleri bu semptomlara bakarak idrar yolu enfeksiyonundan şüphelenebilir. Bu nedenle, hasta şikayetlerini söylediğinde eğer bu klasik semptomlar varsa, doktor tanısını sistite yönlendirir. Bu semptomlar şunlardır:

  • Disüri veya idrar çıkarmakta zorluk
  • Acı veren ve yanma hissi ile idrar çıkarma
  • Anormal renkli idrar
  • Poliüri veya her an idrar çıkarma ihtiyacı
  • Ateş

Bu klinik tabloyla karşılaşıldığında, doktor idrar nitrit testi isteyebilir ve muhtemelen sadece nitrit testi değil, tam bir idrar analizi isteyecektir. İdrar nitrit testini, lökosit esteraz idrar testi ile de birleştirebilir. İkisinin sonucunun da pozitif olması yüksek ihtimalle idrar yolu enfeksiyonu olduğu anlamına gelir.

Lökosit esteraz; nötrofiller, bazofiller, eozinofiller ve monositler tarafından üretilen bir enzimdir. Bunlar beyaz kan hücreleridir. Bu nedenle, testin pozitif çıkması dolaylı olarak bir enfeksiyon nedeniyle beyaz kan hücrelerinin varlığını gösterir.

idrarda nitrit
İdrarda nitrit idrar yolu enfeksiyonunun işaretçisidir.

İdrar Nitrit Testi Nasıl Yapılır?

Nitriti de içeren tam bir idrar testi istendiğinde, kişi idrar örneğini steril bir kapta verir. Biyokimyacının güvenilir sonuçları alabilmesi için bu kap kesinlikle steril olmalıdır.

Kişi ilk idrarını tuvalete yapar ve kalanını kaba doldurur. Eğer örnek birkaç saat idrar yapılmadıktan sonra alınırsa daha güvenli bir sonuç verir. Örneğin en iyisi sabah uyanır uyanmaz yaptığınız idrardır.

Ardından, biyokimyacı idrarı analiz etmek için bu kabın içine bir test şeridi sokar. Bu test şeridinde ölçülmek istenen şeye göre renk değiştiren maddeler vardır. Genellikle bu şeritler tek bir şeyi ölçmez, daha etkili olması için çeşitli reaktifler barındırmaktadır. Tek bir test şeridi nitriti, glikozu, esterazı ve proteini ölçebilir.

Markaya bağlı olsa da, genellikle idrarda nitrit olduğunda renk pembeye döner. Fakat her test şeridi üreticisi renkleri ve yorumunu etiketin üzerinde belirtir.

test şeritleri
İdrar nitrit reaktifleri nitriti tespit edildiğinde genelde pembeye döner.

Doktorlar Sonuçları Nasıl Yorumlar?

Peki idrarda nitrit testinin sonucu pozitif ise ne olur? Diyelim ki kişi idrar yaparken yanma hissi ve ateş şikayeti ile doktora gitti. Doktor bir idrar tahlili talep eder ve laboratuvar testin nitrit pozitif olduğunu belirtir. Pozitif sonuçlar idrar yolu enfeksiyonuna işaret eder. Eğer lökosit esteraz testi de pozitif çıkarsa, o zaman teşhis koyulabilir.

Daha sonra, doktor idrar kültürünü beklemeden bir antibiyotik tedavisine başlayabilir. Bununla birlikte, kültür sonuçları geldikten sonra antibiyotiği değiştirebilir. İdrar kültürü, idrar yolu enfeksiyonu tanısını doğrulayabilir ve doktorun reçete etmesi gereken antibiyotik türünü belirleyebilir.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • del Carmen Laso, María. “Interpretación del análisis de orina.” Arch. argent. pediatr 100.2 (2002): 179.
  • Graff, Laurine. Análisis de orina. Ed. Médica Panamericana, 1983.
  • Fernández, Terreros, and Tirone Andrés. “Evaluación de la importancia del análisis físico químico de orina y factores externos que podrían alterarla.” (2016).

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.