Süt İçmek: Faydaları ve Riskleri
Her zaman süt içmek gelişim açısından çok önemlidir dendiğini duymuşsunuzdur. Ayrıca kemiklerinizin ve dişlerinizin sağlıklı kalmasına da yardımcı olur. Ancak süt içmek ve süt ürünleri tüketmek aynı zamanda belli sağlık sorunlarına da yol açabilir.
Ancak bu tam anlamıyla kötü haber değildir çünkü süt içmek aynı zamanda pek çok açıdan faydalıdır. Bu konunun detaylarını yazımızın devamında açıklayacağız.
Süt içmek: Faydaları nelerdir?
Süt, binlerce yıldır pek çok uygarlıkta insanların beslenmesinin bir parçası olmuştur. Hatta insanlar süt tüketmeye 11.000 yıl önce çiftlik hayvanlarını evcilleştirdiğimizde başlamışlardır. Ancak insanların tüketmesi için hazırlanan süt genellikle ultra yüksek sıcaklık uygulamasından geçer. Bu da bileşenlerinde kısmi değişimlere yol açar.
Süt, doğanın sunduğu en temel kalsiyum kaynaklarından biridir. Bebekler için çok önemlidir. Kalsiyum, diğer şeylerin yanı sıra kemik oluşumu ve sürdürülmesi açısından büyük önem taşır.
Ayrıca bu besin maddesinde önemli mineraller de bulunur. Bu nedenle sütün var olan en eksiksiz besin maddelerinden biri olduğu söylenebilir.
Ayrıca süt, tereyağı, peynir, yoğurt, krema ve kaymak gibi pek çok süt ürününün üretiminde kullanılan ham maddedir. Dünyada en fazla tüketilen süt çeşidi inek sütü olduğundan bugün onun bileşenlerine odaklanmaya karar verdik:
Sütün bileşenleri
- Su: Sütün çoğunluğunu oluşturan bileşendir. Sütün yüzde 80-87’si sudan oluşur.
- Karbonhidratlar: Laktoz sütteki temel şekerdir. Bu bileşen süt içmeyi riskli hale getiren sebeplerden biridir.
- Proteinler: Sütteki proteinlerin yüksek biyolojik değeri olduğu düşünülür ve süt pek çok temel amino asit içerir. Sütün yüzde 3-4’ünü proteinler oluşturur.
- Yağ: Sütün yüzde 3-6’sını yağ oluşturur. Ancak bu oran, ineğin beslenmesine ve cinsine göre değişkenlik gösterir. Kapsamlı olarak bakıldığında, sütteki yağın yüzde 90’ı trigliserid şeklindedir.
- Vitaminler: Sütün içerdiği tüm vitaminler arasında A vitamini, D vitamini, riboflavin (B2), siyanokobalamin ve tiamin bahsetmeye değer olanlardır.
- Mineraller: Süt, genellikle tuz formunda olan mineraller açısından çok zengindir. Sütte, kalsiyum, potasyum, fosfor, iyodin, sodyum, klorür, magnezyum ve çinko bulunur.
Süt içmenin riskleri nelerdir?
Bu yazıda daha önce de bahsettiğimiz gibi süt içmek hesaba katılması gereken riskler de taşır. Bunlardan bazıları şöyledir:
1. Laktoz hassasiyeti
2 kişiden birinde laktoz hassasiyeti vardır. Yukarıda bahsettiğimiz gibi laktoz, sütteki temel şekerdir. Ancak pek çok kişi bu maddeye karşı hassasiyetinin olduğunun farkında değildir ve süt tüketmeye devam eder.
Bu açıdan bakıldığında, dünya nüfusunun büyük bir bölümünde laktoz intoleransı olduğu söylenebilir. Bu yüzden laktoz intoleransı bir hastalık değil normal bir durumdur. Bunun sebebi, 2 ile 4 yaşları arasında vücudumuzun, laktoz sindiriminden sorumlu olan laktaz enzimini sentezlemeyi bırakmasıdır.
İnsanlar genellikle süt içmeyi bırakmadıkları için tükettikleri laktoz sindirilmez. Bu da kolon bakterisi tarafından fermente edileceği bağırsak bölümünde kalacağı anlamına gelir. Bu durum gaza, ağrıya ve bazen de ishale neden olur.
2. Süt içtikten sonra kalsiyumun kötü emilimi
Hayvansal proteinler tüketmek kanda pH asidini oluşturur. Bir tepki olarak vücut, kemiklerdeki kalsiyumun bir kısmını, asiditeyi nötr hale getirmek için kullanır. Süt ürünleri veya kalsiyum açısından zengin besinler tüketmenin kırılma riskine karşı koruyucu bir faktör olmadığı gösterilmiştir.
Sütte temel besinler mevcuttur ancak bu besinleri alabilmek için illa süt içmeniz gerekmez. Aslında sebzeler kalsiyum açısından en zengin yiyecekler arasındadırlar.
Bunu da okuyun: Kalsiyum Eksikliğinden Kurtulmanın 7 Yolu
3. Süt içmek, alerji ve astım riskini artırır
İnek sütünde, insan sütünün üç katı kadar protein bulunur ve bazı proteinlerin sindirilmesi çok zordur.
Bu proteinler (kazein gibi) bazı insanların bağırsaklarındaki lenf damarlarına yapışır. Bu da besinlerin emilimini önler. Bu nedenle bağışıklık sistemi sorunlarına, alerjilere ve astıma yol açabilirler.
Sonuç
Sütle ilişkili herhangi bir komplikasyondan kaçınabilmek için laktoz hassasiyetinizin olup olmadığını bilmeniz önemlidir. Ancak bu besini öçülü bir şekilde tüketmek (elbette laktoz hassasiyeti riskini eledikten sonra) vücudunuz için faydalıdır.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Burt LA, Billington EO, Rose MS, Raymond DA, Hanley DA, Boyd SK. Effect of High-Dose Vitamin D Supplementation on Volumetric Bone Density and Bone Strength: A Randomized Clinical Trial. JAMA. 2019 Aug 27;322(8):736-745. doi: 10.1001/jama.2019.11889. Erratum in: JAMA. 2019 Nov 19;322(19):1925. PMID: 31454046; PMCID: PMC6714464.
- Oak SJ, Jha R. The effects of probiotics in lactose intolerance: A systematic review. Crit Rev Food Sci Nutr. 2019;59(11):1675-1683. doi: 10.1080/10408398.2018.1425977. Epub 2018 Feb 9. PMID: 29425071.
- Aparicio Vizuete A, Rodríguez-Rodríguez E, Lorenzo Mora AM, Sánchez-Rodríguez P, Ortega RM, López-Sobaler AM. Mitos y falacias en relación al consumo de productos lácteos [Myths and fallacies in relation to the consumption of dairy products]. Nutr Hosp. 2019 Aug 27;36(Spec No3):20-24. Spanish. doi: 10.20960/nh.02801. PMID: 31368336.