Glutensiz Diyet ve Sağlık Üzerindeki Etkileri
Glutensiz diyet sağlık açısından belli bazı kazanımlar sağlar, fakat bu her zaman geçerli değildir. Bu, glutensiz diyetlerin gerçekten sağlığa olumlu etkilerinin olduğunun ya da geçici bir hevesten öte geçmediğinin tartışılmasının başlamasına sebep olmuştur.
Çölyak hastalığından muzdarip olmayan insanlarda glutensiz diyet
Günümüzde glutensiz diyet, kilo vermeye neden olduğuna inanıldığı için popüler olmuştur. Bu doğru değildir ve gluten gerekli bir protein olmamasına rağmen, çölyak hastalığından muzdarip değilseniz diyetinizden gluteni kesmeniz tavsiye edilmemektedir.
Her şeyden önce bazı insanların gluten intoleransı veya duyarlılığı gösterdiği doğrudur. Tabi ki bu hastalığı bir uzman teşhis etmelidir. Eğer konulan teşhis sonucu gluten intoleransı gösterdiğiniz belli olduysa, diyetinizden gluteni çıkarmanız oldukça önemlidir.
Ayrıca inflamatuvar bağırsak hastalıkları veya otoimmün hastalıklar yaşayan kimselerin de glutensiz diyet uygulamaları önemlidir. Hormonal ya da nörolojik hastalıkları olan kişilerde de glutensiz diyet daha sağlıklıdır.
Ancak şunu not etmek gerekir ki; sadece gluten intoleransı veya yukarıda belirttiğimiz gibi sağlık sorunları yaşayan kişiler glutensiz diyet uygulamalıdırlar. Bu gıdayı sebepsiz yere diyetinizden çıkarmanız tavsiye edilmez ve bu fikir yaygın bir inançla efsanelere dayalı bilgileri yansıtır.
Sonuç olarak, hem bitkisel, hem de hayvansal yiyeceklerin, tam tahıllı ve süt ürünlerini de içeren gıdaların dahil olduğu dengeli bir diyet en önemlisidir.
Herhangi bir rahatsızlık sebebiyle uyguluyor olsanız da olmasanız da, glutensiz diyetin size herhangi bir şekilde faydasının olacağına inanmayın.
Bu yazıya bir göz atın: Gluten İntoleransı Yaşadığınızın 10 Belirtisi
Çölyak hastalığı
Çölyak hastalığı bilinmeyen kaynaklı kalıcı bir intoleranstır. Bu durum sıklıkla ince bağırsak mukozasının kronik iltihaplanmasına ve bu organın villuslarında ilerleyen bir körelmeye yol açar. Bu hastalığın teşhisi konan kişilerin glutensiz bir beslenme şekli uygulamaları gerekir.
Gluten intoleransı teşhisi yeni konan kişiler genellikle bazı sindirim sorunlarıyla gelirler. Bu sorunlar gaz, şişkinlik, karın ağrısı, ishal ve kabızlıktır. Buna ek olarak da cilt problemleri, aşırı yorgunluk veya uyku düzensizlikleri açığa çıkabilir.
Çölyak hastalığının başlıca özelliklerinden biri de bu kişilerin kilo almasının zor olmasıdır. Bunun nedeni de ince bağırsak villuslarının buğday ürünlerini sindirmede yetersiz olmasıdır. Mantıksal olarak bunun anlamı da bu yiyeceklerden gelecek kalorinin vücut tarafından emiliminin olmamasıdır.
Ancak, gereksiz bir şekilde diyetinizden gluteni kesmeniz kilonuz üzerinde kontrolü kaybetmenize sebep olur. Yani bu yiyecekleri tükettiğiniz zamanlara kıyasla daha fazla kilo alırsınız.
Bu yazıya da bir göz atın: Üç Farklı Glutensiz Ekmek Tarifi
Çölyak Dışı Gluten Duyarlılığı
Bu rahatsızlık nüfusun %1 ile %6 arasında bir oranını etkiler. Bu rahatsızlığı tedavi etmek için doktorların tavsiyesine göre, gluten duyarlılığı olan kişilerin beslenmelerinde gluteni kesmeleri gerekmektedir.
İrritabl bağırsak sendromu (IBS) genellikle çölyak dışı gluten duyarlılığı ile bağlantılıdır. Toplamda nüfusun yaklaşık %15’ini etkiler. Bu rahatsızlık da karın ağrısı, ishal ve gaz birikmesiyle kendini gösterir. Glutensiz diyet bu gibi rahatsızlıkların azalmasına sebep olur.
Öte yandan, bazı kişilerin bazı buğday proteinlerine karşı alerjisi vardır. Fakat bu durum çocuklar ve yetişkinler arasında değişebilir. Bu bağlamda, çocuklar genellikle çocukluk döneminde sıklıkla kaybolan daha klasik bir alerjiden etkilenir.
Her şeyden öte, bu çeşit alerjilerin kaşıntıdan, bağırsakla ilgili rahatsızlıklara kadar çok çeşitli semptomları mevcuttur. Bu hastalıkları tedavi etmek zor olduğu için, tek tedavi yöntemi buğday ve ürünlerini yememek ve böylece glutensiz diyet uygulamaktır.
Her durumda, glutensiz diyet sadece çölyak hastalığı, gluten duyarlılığı ve alerjisi olan kişiler için yararlı bir diyet olduğu bilinmelidir. Bunun dışında gluteni diyetinizden mahrum etmemelisiniz.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Niewinski, M. M. (2008). Advances in Celiac Disease and Gluten-Free Diet. Journal of the American Dietetic Association.
- Saturni, L., Ferretti, G., & Bacchetti, T. (2010). The gluten-free diet: Safety and nutritional quality. Nutrients.
- Caio, G., Volta, U., Tovoli, F., & De Giorgio, R. (2014). Effect of gluten free diet on immune response to gliadin in patients with non-celiac gluten sensitivity. BMC Gastroenterology.
