Vücudunuz Glikozu Nasıl Sindiriyor?

Metabolizmanız, enerji kaynağı olarak yağ ve proteini yakabilir. Ancak daha az verimlilikle. Bu nedenle hücreleriniz için tercih edilen enerji kaynağı glikozdur.

Yazan ve doğrulayan beslenme uzmanı Anna Vilarrasa.

Son Güncelleme: 25 Ağustos, 2022

Vücudunuzun normal çalışabilmesi için glikoz çok önemli olsa da, ölçülü olarak ihtiyacınız vardır. Glikoz seviyeleri çok yüksek veya kontrol dışı olduğunda ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Glikoz, 6 karbon atomu içeren bir monosakkarittir. Bu bir şeker türüdür ve dünya üzerinde en bol bulunan organik bileşiklerden biridir. Peki vücudunuz glikozu nasıl sindirir?

İnsanlar için temel işlevlerinden biri, vücuttaki tüm hücreler için bir enerji kaynağı olmasıdır. Beyin ve diğer dokular gibi organlarınızın çoğunun şekere ihtiyacı vardır. Lipitlerle birlikte glikoz, ana enerji maddelerinden biridir.

Glikoz ve şeker aynı değil

Bunlar, karıştırmamanız gereken iki bileşiktir. Şeker (sükroz), glikoz molekülleri ve fruktoz moleküllerinden oluşan başka bir kimyasal bileşiktir.

Onu parçaladıktan sonra vücudunuz glikozu özümseyecek olsa da, diyetinizde şekere ihtiyaç yoktur. Vücudun çalışması için ihtiyaç duyduğu şey glikozdur. Ve aşağıda göreceğimiz gibi başka kaynaklardan da gelebilir.

Glikozun ana kaynakları

Normalde glikozu alma şeklimiz karbonhidratlar ve şekerdir. En yaygın olanları ekmek, makarna, pirinç, sebzeler, meyveler ve süt ürünleridir.

Tüm karbonhidratlar parçalandıklarında vücudunuzdaki glikoza katkıda bulunur. Bunun tek istisnası liftir. Vücudunuz onu parçalayacak doğru enzimlere sahip olmadığından, bağırsağa ulaşana kadar sindirim kanalından sağlam bir şekilde geçer. Bağırsak bakterileriniz onu sindirmekle görevlidir.

Bununla birlikte, vücudun karbonhidrat yokluğunda başka enerji yolları da olduğunu unutmamalıyız. Yağ ve protein tüketildiğinde, diğer metabolik yollar işlev görür ve vücut bu şekilde de glikozu sindirebilir.

Vücut glikozu nasıl sindirir?

Karbonhidrat bakımından zengin besinler yediğinizde, vücudunuz onları sindirmeye başlar. Ağızdan ince bağırsağa kadar enzimler, sindirim sıvıları ve sindirim sisteminin hareketleri sayesinde vücudunuz glikoz elde etmek için kompleks karbonhidratları parçalar.

Glikoz molekülleri ince bağırsağa geçer. Ancak oradan da hücreleriniz tarafından kullanılamazlar.

İnce bağırsağa girdikten sonra kana geçer. Bu noktada pankreas ve insülin devreye girer. Beyin kanda glikoz varlığını algıladığında, insülin salgılaması için endokrin bezine bir sinyal gönderir. Normal durumlarda pankreas gerekli insülini her zaman otomatik olarak salgılar.

İnsülinin glikozun girebilmesi için hücrelerin kapısını açan anahtar olduğunu söyleyebiliriz. Hücrenin içine girdikten sonra, hücrelerinizin enerji kaynağı olarak kullanması için hazırdır.

Kaynağa göre emilimdeki farklılıklar

Hem şeker hem de karbonhidrat vücuda enerji sağlamasına rağmen, vücudunuzun glikozu özümseme şekli ne yediğinize bağlı olarak değişir.

Bazı yiyecekler temelde basit şeker bakımından zengindir: bal, sofra şekeri, şuruplar, alkolsüz içecekler veya meyve suları. Bu besinler hızlı sindirildiği için, glikoz da kana daha hızlı ulaşarak kan şekerinde ani artışlara neden olur. Buna karşılık, pankreas ayrıca daha fazla insülin salgılar ve bu daha sonra kanda daha bol miktarda bulunur.

Vücudun bu cevabının sonuçlarından biri, insülinin etkisinden sonra, kan şekerinde hızlı bir düşüş olmasıdır ve bu da hipoglisemiye yol açar. Bu, aç hissetmenize, baş dönmesine, çift veya bulanık görüşe sahip olmanıza ve baş ağrısına neden olabilir.

Öte yandan, karmaşık karbonhidratlar (tam tahıllar ve lif açısından zengin yiyecekler) açısından zengin yiyecekler yediğinizde, vücudunuz glikozu farklı şekilde özümser: bu daha yavaş ve daha ilerici bir süreçtir. Sonuç olarak insülin de daha sabit düzeyde ortaya çıkar. Kan şekeri daha uzun süre sabit kalır ve kan şekerinde ani yükselmelerden ve enerji eksikliğinden kaçınırsınız.

Basit şekerlerin sağlıkla ilgili sonuçları

Basit şekerler açısından zengin yiyecekler yemenin insülin ve kan şekerinde ani artışlara neden olduğunu daha önce görmüştük. Sürekli olarak bu, obezite, kardiyovasküler hastalıklar, yüksek tansiyon ve metabolik sendrom gibi hastalıklardan muzdarip olma riskini artırır.

Ek olarak, pankreasınızın normal şekilde çalışmaması veya hücrelerinizin insülin direnci oluşturması riski vardır. Bu olursa, kan şekeriniz sürekli olarak yükselir – buna diyabet diyoruz.

Vücudun iyi glikoza ihtiyacı var

Gördüğümüz gibi, hızlı bir sindirim, enerjinizin gün boyunca yükselip düşmesine neden olabilir. Ve uzun vadede bu, insülin direnci veya tip 2 diyabet ile ilgili sorunlara yol açabilir.

Bundan kaçınmanın en iyi yolu, kompleks karbonhidratlar açısından zengin taze yiyecekler yemektir: meyve ve sebzeler, tam tahıllar, kök sebzeler ve süt ürünleri.