Kortikosteroidler Ne İşe Yarar?

Birçok hormonal sürece müdahale eden kortikosteroidlerin oldukça çeşitli yan etkileri vardır. Örneğin, enfeksiyonla karşılaştıklarında immunosupresif oldukları için duyarlılıklarında artış tespit edilmiştir.
Kortikosteroidler Ne İşe Yarar?

Son Güncelleme: 19 Aralık, 2020

Kortikoid, kortikosteroidler olarak da bilinen bir ilaç türüdür. Bunu şekilde adlandırılmasının sebebi bu ilaçların beyinde sentezlenen doğal steroidlerin kimyasal yapısına sahip olmasıdır. Bu nedenle kortikoidler, hormonlar gibi çok sayıda organik sürece müdahale ederler.

Bu reaksiyonlar arasında, proteinler veya karbonhidratlar gibi besinlerin metabolik süreçleri veya iltihaplanma gibi süreçlerinden bahsedebiliriz. Yazımızın devamında da göreceğimiz gibi bu ilaçlar bağışıklık sisteminin işleyişinde ve vücudumuzun strese verdiği tepkide de rol oynarlar.

Kortikosteroidler, çok güçlü etkileri nedeniyle yalnızca doktorun iznine bağlı olarak reçete edilebilir. Bu tür ilaçların aşırı kullanımı oldukça tehlikeli olduğundan, dozajı ve doz kullanım bilgisi doktor tarafından kontrol edilmelidir.

Diğer taraftan makalemizin devamında da göreceğimiz gibi kortikosteroidler çok sayıda hastalıkla mücadele etmek için kullanılır. Örneğin romatizmal hastalıklar veya Crohn hastalığını tedavi etmede kortikosteroid kullanılır.

Kortikosteroidler ne için kullanılır?

Daha önce de bahsettiğimiz gibi kortikosteroidler birçok hastalıkla mücadele etmek amaçlı kullanılan ilaçlardır. Bu nedenle birçok ilacın formunda da bulunurlar.

İlk olarak bu ilaçlar, astım veya KOAH gibi kronik akciğer hastalıklarının tedavisinde kullanılır ve ayrıca bazı kronik bronşit tedavi yöntemlerinde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu hastalıklarla mücadele eden kişilerin kullanması amacıyla piyasaya sürülen nebulizatör yardımıyla ilaç uygulanmalarına yardımcı olan inhaler bulunmaktadır.

Oral yoldan kullanmak isteyenler için hap şeklinde de kullanma yöntemi bulunmaktadır. Romatizmal hastalıklar içinde sınıflandırılan; romatoid artrit, osteoartrit veya bel ağrısı sorunlarında kortikosteroid kullanıldığı gibi neredeyse diğer tüm genel enflamatuar hastalık türlerini tedavi etmek için de kullanılır. Ayrıca eklem ağrısı çeken hastaların kas içine de uygulanabilir.

Kortikosteroidlerin diğer bir kullanımı ise sedef hastalığını, egzamayı veya farklı dermatitleri tedavi etmede kullanılmasıdır. Bu hastalıkları tedavi etmek için direkt olarak tedavi edilecek bölgeye uygulanır.

Son olarak, sistemik lupus eritematozus (kelebek hastalığı) gibi otoimmün hastalıklarda da bu ilaçlar kullanılır.

Kortikosteroidler ve farmakolojik etkileri

Yukarıda anlatılanlardan öğrendiğimiz gibi kortikosteroidler vücuttaki sayısız süreci etkiler ve bu da vücutta sayısız tepkimenin tetiklenmesine neden olur. Yazımızın devamında, temel farmakolojik etkilerinin bazılarına değineceğiz:

  • Karbonhidratların, proteinlerin, lipitlerin, suyun ve elektrolitlerin metabolizması: kortikosteroidler kandaki glikoz ve pirüvik asit seviyelerini yükseltir. Yağın yeniden dağılmasına müdahale eder ve iştah duygusunu artırır. Aynı şekilde sodyum ve suyu vücutta tutarak potasyum ve hidrojenin atılmasını desteklerler. Osteoporoz ve miyopatileri (kas hastalıklarının) tetiklenmesine neden olurlar.
  • Kardiyovasküler sistem üzerindeki etkileri: Ödemin ortaya çıkışını kolaylaştırır.
  • İmmünsüpressif: Bağışıklık sistemini etkiler, zayıflatır. Bu da bağışıklık sistemi üzerindeki hastalıkların etkinliğini açığa çıkarır.
  • Anti-inflamatuar etki: Kızarma, yanma, ağrı ve ödem gibi şişkinlik belirtilerini azaltırlar. Ayrıca histamin salgılanmasını da engellerler.

Kortikosteroidler ve beklenmeyen reaksiyonları

Kortikosteroid haplar

Pazarlanan diğer tüm ilaçlar gibi kortikosteroidler de klinik deneylerde tespit edilen, beklenmeyen etkileri oluşturmada muaf değillerdir.

Bu ilaçların sık rastlanılan yan etkileri şunlardır:

  • Kas ağrısı, osteoporoz ve iskemik kemik nekrozu gibi kas-eklem sistemi sorunları,
  • Pankreatit ve peptik ülser,
  • Hipertansiyon,
  • Akne.

Bu reaksiyonların dışında, depresyon, psikoz veya uykusuzluk gibi psikolojik durumda değişiklikler, katarakt, glokom veya endokrin problemleri (diyabet, aşırı kilo veya büyüme hormonuyla ilişkili olması nedeniyle büyümenin gecikmesi) gibi başka etkiler de yaratabilir.

Sonuç

Kortikosteroidler vücudun steroid hormonlarını harekete geçiren bir ilaçtır. Bu ilaçları kullanan hastada sayısız etki meydana gelebilir. Çok güçlü etkilere sahip olan ilaçlar olmaları nedeniyle kullanırken çok dikkatli olmalısınız. Doktorun talimatlarına uymalı ve asla kendi kendinize karar vererek ilaç kullanmamalısınız.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • Francisco Pizarro, I. (2014). Historia de los corticoides. Revista Médica Clínica Las Condes. https://doi.org/10.1016/s0716-8640(14)70120-8
  • Azparren, A., Servicio, A., & Farmacéuticas, D. P. (2009). Corticoides tópicos. Boletín de Información Farmacoterapéutica de Navarra.
  • Grau, P. S. (2006). Corticoides tópicos. Actualización. Medicina Cutanea Ibero-Latino-Americana.

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.