Sarkom: Türleri ve Özellikleri Nelerdir?

Sarkom yumuşak dokularda ve kemiklerde oluşan bir kanser türüdür. Tümörün geliştiği bölgeye bağlı olarak klinik göstergeleri ve farklı türleri vardır. 

Pek çok sarkom türü vardır ve bu yüzden çok farklı şekillerde kendini gösterebilen oldukça çeşitli bir patolojidir. Bazen deri altında yumrular olarak ortaya çıkar. Bazen kemik ağrısı veya karın şişkinliği olarak kendini gösterir. Hatta başka belirtilerden biri kilo kaybı bile olabilir.

Amerikan Kanser Derneği’ne göre, bu hastalık yumuşak ve kemik dokularında, yağdan (adipoz) sinire doğru kemik ve kaslardan geçerek çoğalan bir kanser varyantıdır.

Sarkomlar yaygın değildir. Hatta çeşitli çalışmalar, osteosarkomun (iskeletteki bir tümör) tüm kötü huylu kanserlerin yalnızca yüzde 0.2’sini temsil ettiğini göstermektedir. Bu da her yıl 1 milyon kişide yaklaşık üç vakanın olduğu anlamına gelir.

Kanser ve önemi hakkında

Kanser hakkında bazı temel bilgileri bilmeden sarkomlar hakkında konuşmak mümkün değildir. Bu hastalık, vücudun bazı bölgelerinde tümörlere yol açan kontrolsüz hücre çoğalması ile karakterizedir. Bunlar genellikle metastaz olarak bilinen bir süreç nedeniyle vücudun diğer bölgelerine yayılırlar.

Tıbbi Onkoloji Derneği raporları küresel kanser durumu hakkındaki verileri şöyle güncellemiştir:

• 2018 yılında dünya çapında 18 milyondan fazla kanser vakası saptandı ve bunların yüzde 11,6’sı akciğerdeki kötü huylu tümör süreçlerinden kaynaklanıyordu.
• Daha az yaygın kökeni (benzersiz türler olarak sayılmayan) olanlar kanser vakalarının yüzde 24.6’sını  oluşturmasına rağmen rahim kanseri en düşük sayıdaki tanıydı (yüzde 2.1).
• 2019 yılında toplam 277.234 kanser vakası teşhis edildi
• Tahminler, 2040 yılına kadar yaklaşık 30 milyon kişinin daha kötü huylu bir tümöre sahip olacağını gösterdiğinden küresel vaka sayısında yıllık artış vardır (2018 yılındakinden yüzde 63 daha fazla)

Gördüğünüz gibi, rakamlar gerçekten endişe verici. Bu nedenle ne kadar nadir olursa olsun, dünya çapında daha fazla insanı tedavi edebilmek için her türe aşina olmalıyız.

Sarkom türleri

Yukarıda da belirttiğimiz gibi, tüm sarkom türleri, kemik ve yumuşak dokularda oluşan kötü huylu tümörlerdir. İstatistiklere göre, pediatrik ortamlarda saptanan kanserlerin yüzde 20’sini, yetişkinlerde saptanan kanserlerin ise yüzde 1’den azını oluşturuyorlar.

Bu patolojiye yatkınlık genetik ve çevresel faktörlere ve bu ikisi arasındaki etkileşime bağlıdır. Ancak spesifik sebeplerinin neler olduğu hala belirsizdir. 2007 yılında bilim portalı ScienceDirect’te yayınlanan bir makaleye göre sarkomun farklı türleri vardır. Neler olduklarını öğrenmek için yazımızı okumaya devam edin.

Liposarkom

Bu en yaygın alt türüdür ve ABD’deki sarkom vakalarının yüzde 20’sini oluşturmaktadır. Bu kanser vücudun herhangi bir yerindeki yağ hücrelerinde görülür. Ancak çoğu durumda kollarda ve bacaklardaki veya karındaki yağ dokusunda oluşur.

Cilt altında büyüyen bir yumru, ağrı ve kollarda bacaklarda olduğunda etki altındaki uzuvda zayıflık olarak kendini gösterdiği için oldukça fark edilirdir. Ancak karın tümörlerinde, diğer belirtiler arasında kabızlık, tezahür, şişkinlik ve ağrı vardır.

Çoğu durumda izlenecek yol, tümörün çıkarılması ve radyasyon tedavisidir. Şekillerine bağlı olarak liposarkomun çok sayıda çeşidi vardır. Ancak genellikle metastaza neden olmaz ve sadece cerrahi müdahale ile çözülür.

Leiomyosarkom

sarcomahelp.org organizasyonuna göre leiomyosarkom, düz kas hücrelerinden – genellikle rahimden veya mide dokusundan – türeyen bir türdür. Bu tür vakaların yüzde 5-10’unu oluşturur. Bu da onu tüm yumuşak doku sarkomları arasında en yaygın türlerden biri yapar.

Bu patolojinin tanısı için spesifik bir özellik yoktur ancak yukarıda belirtilen kaynaklar, bu türün 50 veya 60 yaşından sonra daha yaygın olduğunu rapor etmişlerdir. Ayrıca çoğunlukla kadınları etkiler. Çeşitli çalışmalar, Gemcitabine ile tedavinin hastaların yüzde 50’den fazlasına iyi geldiğini göstermektedir.

Sinovyal sarkom

Bu kanser türü daha az görülür ve genellikle genç yetişkinlerde eklemlerin yakınında (özellikle dizlerde) ortaya çıkar. Başlıca özelliği dokununca ağrı hissettirebilen veya hassas olan yavaş büyüyen derin bir yumru olmasıdır.

Araştırmalar, bu kanser türünün kromozom varyasyonları ile ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır. Bu, büyük bir genetik bileşeni olduğu anlamına gelir. Liposarkomda olduğu gibi cerrahi müdahaleyle çıkarma en iyi seçenektir.

Diğer sarkom türleri

Yukarıda en önemli üç türden bahsettik. Ancak bahsetmeden geçmememiz gereken başka sarkom türleri de var. Bunlardan bazıları şöyle:

• Anjiyosarkom, kanın astarında veya lenfatik damarlarda oluşur.
• Kaposi sarkomu, deri altında veya daha az sıklıkta oral mukoza üzerinde pembemsi nodüller üretir. Sık sık, AIDS’li insanlar gibi zayıf bağışıklık sistemi olan kişilerde görülür.
• Rhabdomyosarkom iskelet kasının kötü huylu bir tümörüdür. Hatta çocuklukta en sık görülen sarkom türüdür. Bunun yanı sıra, her 1 milyon sağlıklı çocuktan dördünde görülür.
• Osteosarkom, adından da anlaşılacağı gibi kemik kanseridir.

Gördüğünüz gibi, insan dokuları nasıl çeşitliyse sarkomun da pek çok çeşidi vardır ve liste geniştir. Akılda tutulması gereken ana kavram, konumuna göre değişen kötü huylu bir tümörle karşı karşıya olduğumuzdur.

Farklı sarkom türleriyle ilgili unutmamanız gerekenler

Sarkomlar hem sert hem de yumuşak dokularda gelişir. Bu nedenle, tümörün büyüdüğü yere bağlı olarak spesifik semptomlarla kendini gösteren birden fazla türü vardır.

Diğer tüm kanser türlerinde olduğu gibi, bunda da erken teşhis, bir hastanın hayatta kalmasının anahtarıdır. Bu nedenle şüpheli bir yumrunuz veya açıklanamayan bir ağrınız varsa hemen doktorunuza danışın.

Okuduğunuz için teşekkürler.