Anti-Anksiyete İlacı Kullanım Kılavuzu

Benzodiyazepin, bağımlılığa neden olmasına ve hastaların bu maddeye tolerans geliştirmesine rağmen, hala anksiyete için en çok kullanılan ilaçtır.

Yazan ve doğrulayan fizyoterapist Sofía Quintana Alonso.

Son Güncelleme: 31 Mayıs, 2019

Anksiyete, insanların herhangi bir fiziksel veya psikolojik tehdide karşılık olarak sergilediği doğal bir davranıştır. Ve onu tetikleyen şeylere bağlı olarak, bu tepki aşırıya kaçtığı zaman bir sorun haline gelir. Ayrıca bu durum, anti-anksiyete ilaçlarının kullanımını gerektirebilecek patolojik bir anksiyeteye de yol açabilir.

Ek olarak, normal telaş hali ile patolojik anksiyete arasında net bir sınır yoktur. Ancak, bu sınırın belirtilerinizin günlük yaşantınıza müdahale etmeye başladığı nokta olduğunu söyleyebiliriz.

Anksiyete, dünyada gittikçe daha da yaygın hale gelen bir zihinsel bozukluktur. Örneğin, 1990 ile 2013 yılları arasında depresyon ve anksiyeteden şikayetçi olanların sayısı 416 milyondan 615 milyona çıkmıştır.

Dolayısıyla, hangi durumda hangi ilaç kullanımının daha uygun olduğunu anlamak için, anksiyete türleri arasındaki farkları anlamak önemlidir:

• Bazı anksiyete türleri panik atak, sosyal kaygı ve fobiler gibi korkuları içerir.
• Diğer anksiyete türlerinin ise açıkça ortada olan herhangi bir neden ya da kökeni yoktur ve doğada daha yaygındır.

Anksiyete tedavisi

İlk olarak, anksiyolitik anti-anksiyete ilaçları, yatıştırıcı özellikler göstermeden ya da hastayı uyutmadan anksiyete belirtilerini hafifletir ya da bastırır. Öte yandan, benzodiyazepin yüksek dozlarda yatıştırıcı etkilere sahip olmasına rağmen anksiyeteyi hastalar için daha düşük risk ile ve daha etkili bir şekilde yönettiğinden ideal anti-anksiyete ilacıdır.

Bununla birlikte, bu gruptaki anti-anksiyete ilaçlarının dezavantajı, unutkanlık, bağımlılık ve yüksek fiziksel tolerans gibi iyi bilinen olumsuz etkilere sahip olmasıdır.

Ek olarak, ilaç tedavisi psikolojik bir yardım ile birlikte uygulanmalıdır. Ayrıca, son on yılda, anti-anksiyete tedavileri, geleneksel hipnotik ya da anti-anksiyete ilaçlarına dayanmayı bırakmış ve çok çeşitli ilaç kullanımına doğru kaymıştır. Ve, bu ilaçlar diğer merkezi sinir sistemi bozuklukları için kullanılmaktadır.

Benzodiyazepinler

İlk benzodiyazepin, 1961’de sentezlenen klordiazepoksittir. Ve bu ilaç sınıfı, GABA reseptörlerine seçici olarak bağlanarak etki eder. Ek olarak, bu nörotransmitter, merkezi sinir sisteminin inhibisyonuna aracılık eder. Bu nedenle benzodiazepinler GABA tarafından aktive edilen klor kanallarının açılmasını kolaylaştırır ve onların inhibitör etkilerini artırır. Ayrıca, hafif yatıştırıcı, kas gevşetici ve antikonvülsan etkilere de sahiptir.

Ek olarak, akut anksiyeteyi tedavi etmek için benzodiyazepinlersıklıkla kullanılmaktadır. Temel olarak panik ataklara karşı etkilidir ve hatta epileptik çocuklar için lavman olarak da kullanılmaktadır. Ve etkilerinin hissedilmesi için gereken süreye göre sınıflandırılabilirler:

• Kısa süre etkili benzodiyazepinler: midazolam, triyazolam
• Ortalama süre etkili: alprazolam, bromazepam, lorazepam, lormetazepam
• Uzun süre etkili: klobazam, klorazepat, diyazepam, klordiyazepoksit

Dahası, bu ilaçların vücutta emilimi oldukça kolaydır. Bununla birlikte, anti-anksiyete ilaçları, psikotropik ilaçlar, alkol, barbitüratlar, opiatlar ve anti-alerjik ilaçlar ile etkileşime girebilir. Ve yaşlı insanlar için, ilacın vücutta birikimini önlemek için kullanılan doz dikkatlice seçilmelidir.

Yaşlı insanlar için lorazepam, okszepam ve temazepam kullanımı önerilmektedir.

Bu anti-anksiyete ilaçlarının yan etkileri şunlardır:

• Uyuşukluk
• Kafa karışıklığı
• Unutkanlık
• Koordinasyon kaybı

Ek olarak, tüm benzodiyazepinler daha yüksek toleransa (aynı etkiyi görmek için gereken dozda kademeli bir artış) ve bağımlılığa yol açabilir. Bu nedenle, tedaviyi bırakmaya çalışırken hastanın kullanıdığı benzodiyazepin dozunun yavaş yavaş azaltılması önerilir.

Ayrıca, akut bir aşırı dozda benzodiyazepin, diğer anti-anksiyete ilaçlarından çok daha az tehlikelidir. Bununla birlikte, solunumu ciddi bir şekilde yavaşlatabilir. Bu durumda, flumazenil kullanımı yaygındır. Doktorlar, alkol zehirlenmesi durumunda da aynı etkileri tersine çevirmek için bunu kullanırlar.

Buspiron

Buspiron, serotonin 5-HT1a reseptörleri sınıfından bir anti-anksiyete ilaçtır. Ayrıca, genel anksiyete bozukluğunun tedavi edilmesine yardımcı olabilir, ancak fobiler ya da sosyal kaygılara yardımcı olamaz. Ve, yatıştırıcı, antikonvülsan veya kas gevşetici etkileri yoktur. Ek olarak, bu ilaç çok az sayıda ilaç ile etkileşime girer. Başlıca yan etkileri mide bulantısı, baş dönmesi, baş ağrısı ve huzursuzluktur.

Kaygı için Anti-depresanlar

Bu anksiyete ilaçları, yaygın anksiyete bozukluğu, sosyal kaygı ve fobilere karşı etkilidir. Ayrıca, trisiklik (üç halkalı) anti-depresanlar ve monoamin oksidaz inhibitörleri (MAOI’ler) daha fazla yan etkiye sahiptir, fakat bunlar da bu tedavi için kullanılabilir.

Ek olarak, bu ilaç sınıfında, aşağıdakiler genellikle anksiyete tedavisinde kullanılır:

• Fluoksetin veya sertralin gibi seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar)
• Ve, venlafaksin veya duloksetin gibi serotonin geri alım inhibitörleri ve noradrenalinler

Anti-epileptic ilaçlar

Ek olarak, genel anksiyete bozukluğunun tedavisinde, gabapentin, pregabalin, valproat ve levetirasetam gibi anti-epileptik ilaçlar da etkilidir.

Atipik anti-psikotikler

Ve olanzapin, risperidon, ketiapin ve ziprasidon gibi bazı atipik anti-psikotikler, yaygın anksiyete bozukluğu ve travma sonrası stres bozukluğu da dahil olmak üzere belirli anksiyete çeşitlerinin tedavisinde etkilidir.

β-adrenerjik antagonistler

Son olarak, Propranolol, bazı anksiyete çeşitlerinin tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Özel olarak, terleme, titreme ve yüksek nabız gibi fiziksel belirtilerin tedavisi için faydalıdır.