Antimikrobiyal: Özellikleri, Türleri ve Kullanım Alanları
Antimikrobiyaller, farklı mikroorganizmaların büyümesini durdurma yetisine sahip olan ilaçlardır. Tipik olarak, mikroorganizmanın türüne bağlı olarak belli bir antimikrobiyal etkili olacaktır. Bu açıdan bakteri, mantar veya parazitlerle savaşan farklı etkili antimikrobiyaller vardır.
Bu yazıda, farklı antimikrobiyal türlerine, kullanımlarına ve temel özelliklerine bir göz atacağız.
Antimikrobiyal türleri
Kapsamlı olarak bakmak gerekirse, bu ilaçlar iki şeye göre sınıflandırılabilir:
- Birincisi aksiyon mekanizmaları.
- İkincisi ise mikroorganizma tipi.
Aksiyon mekanizmalarına göre antimikrobiyallerin sınıflandırılması
Öncelikle bu sınıflandırmaya göre aşağıdaki antimikrobiyalleri ayırt edebiliriz:
- Sterilize ediciler.
- Dezenfektanlar.
- Antiseptikler ve kemoterapötikler.
Gelin bu üçüne bir bakalım.
Sterilize ediciler
Sterilize ediciler herhangi bir türdeki mikroorganizmayı öldürme yetisine sahiptirler. En iyi bilinen iki sterilize edici glutaraldehit ve etilen oksittir.
Ayrıca ısı, filtrasyon ve iyonlaştırıcı radyasyon gibi fiziksel yöntemler de bu amaçla kullanılır.
Dezenfektanlar
Doktorlar dezenfektanları durağan mikroorganizmaları öldürmek için kullanırlar. Bunun nedeni genellikle canlı dokularda toksik etkilere yol açmalarıdır. Kapsamlı olarak bakmak gerekirse, en fazla kullanılan dezenfektanlardan bazıları Betadine gibi alkol ve iyodin bileşenleridir.
Dezenfeksiyonla sterilizasyonu birbirinden ayırmak önemlidir. Sterilize edicilerin aksine dezenfektanlar mikroorganizmaları tamamen öldürme yetisine sahip değildirler.
Antiseptikler ve kemoterapötikler
Bunların ikisinin de benzer kullanımları vardır. Ancak ikisi arasındaki bir fark, mikroorganizmaların büyümesini önlemek için antiseptiklerin doğrudan hasar görmüş dokuya uygulanmalarıdır. Öte yandan kemoterapötikler damar içinden uygulanır.
Antimikrobiyallerin mikroorganizma türüne göre sınıflandırılmaları
Aşağıda antimikrobiyalleri, savaştıkları mikroorganizmalara göre sınıflandıracağız.
Antibiyotik
Antibiyotik terimi, belli türdeki hassas organizmaların büyümesini engelleyen veya onları öldüren kimyasal anlamına gelir.
Adından da anlaşılacağı üzere, doktorlar antibiyotikleri bakteriyel enfeksiyonları iyileştirmek için kullanırlar. Medikal profesyoneller bu ilaçları hem hayvanların hem de insanların sağlığı için kullanırlar.
Ayrıca bunu antiparazitlerle ve diğer antimikrobiyallerle birlikte yaparlar. Kapsamlı olarak bakılacak olursa, antibiyotiklerle tedavinin amacı mikroorganizmaları öldürmektir.
Son olarak antibiyotikleri kullanarak kendi kendini tedavi etmeye çalışmanın ciddi bir halk sağlığı sorunu olduğunu belirtelim. Bunun sebebi, bu durum nedeniyle bakterilerin farklı antibiyotiklere karşı savunma mekanizması geliştirebilmeleridir. Bu nedenle daha önce etkili olan tedaviler işe yaramamaya ve antibiyotikler etkisiz olmaya başlar.
Antifungaller
Bunlara aynı zamanda antimikotikler de denir. Kapsamlı olarak bakılacak olursa, belli mantarları öldüren veya onların gelişimini durduran maddelerdir.
Antibiyotikler gibi pek çok kişi bu ilaçlarla kendi kendine tedavi uygulamaya kalkışır ve bu ilaçları istismar eder. Maalesef bu, mikroorganizmaların yaygın olarak kullanılan ilaçlara karşı direnç kazanmalarına yol açar.
İşte en iyi bilinen antifungallardan bazıları:
- İtrakonazol
- Posakonazol
- Flukonazol
- Vorikonazol
- Kaspofungin
Antiparazitikler
Bunlar hem hayvanların hem de insanların sağlığı için kullanılan antimikrobiyallerdir. Bakterilerin ve parazitlerin neden olduğu enfeksiyonlarla savaşırlar. Ayrıca bazı kanser türlerinin tedavisinde de kullanılırlar.
Overall, the best-known antiparasitics are anthelmintics and antiprotozoals, such as:
Kapsamlı olarak bakılacak olursa en iyi bilinen antiparazitikler, antihelmintikler ve antiprotozoallardır. Örneğin:
- Albendazol
- Mebendazol
- Trimetoprim
- Paromomisin
- Metronidazol
- İvermektin
Bugün bilim adamları, daha az yan etkileri olan diğer antiparazitikleri keşfetmeyi deniyorlar. Ayrıca satıştaki ilaçlara karşı parazit direnci gelişimiyle de savaşmaya çalışıyorlar.
Bunu da okuyun: Zencefil İle Ev Yapımı Antiviral
Antiviraller
Medikal profesyoneller bu ilaçları viral enfeksiyonları tedavi etmek için kullanırlar. Maalesef hastalığı tedavi etme yetileri yoktur. Ancak semptomları yatıştırabilirler.
Bu nedenle semptomların şiddetini ve olası zorluk veren komplikasyonları azaltabilirler. Kapsamlı olarak bakılacak olursa, her bir virüs tipi için antiviraller vardır. Ancak bu ilaçları doktorların hastalarına yazmaları gerekir.
Sonuç
Kapsamlı olarak bakılacak olursa antimikrobiyal maddeler, çeşitli mikroorganizmaların büyümesini engelleme veya onları öldürme yetisine sahiptirler. Doktorlar belli bir enfeksiyona ve duruma göre birinden birine başvururlar.
Mikrobiyal ilaçlar (antibakteriyeller, antifungallar,antiparazitikler ve antiviraller) reçetesiz satılmaz. Bu nedenle, bu tür ilaçlarla kendi kendinizi tedavi etmeye kalkışmanızın mikroorganizmaların direnç geliştirmelerini destekleyeceğini bilmek önemlidir. Bu da tedaviyi herkes açısından daha az etkili bir hale getirebilir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Melo. (2012). Guia de Antimicrobianos. Hospital Das Clinicas Da Universidade Federal de Goias HC-UFG. https://doi.org/10.1109/CGO.2007.32
- Arias, M. V. B., & De Maio Carrilho, C. M. D. (2012). Resistência antimicrobiana nos animais e no ser humano. Há motivo para preocupação? Semina:Ciencias Agrarias. https://doi.org/10.5433/1679-0359.2012v33n2p775
- Melo, V. V., Duarte, I. D. P., & Soares, A. Q. (2012). Guia Antimicrobianos. Coordenaçao de Farmacia – Hospital das Clinicas da Universidade Federal de Goiás (HC – UFG).