Genel Anestezi Türleri Nelerdir?
Genel anestezi doktorların anesteziyi tetiklemek için ameliyathanelerde kullandıkları bir farmasötik ilaç türüdür. Bu, merkezi sinir sistemi fonksiyonlarının ilerleyen ve kontrollü bir şekilde bastırılması ile karakterize olan bir ilaçtır.
Bir kişi farklı genel anestezi türlerinin etkisi altında olduğunda bilincini kaybeder. Ayrıca acı verici uyaranlara da tepki vermezler. Doktorlar, elde etmek istedikleri etkiye bağlı olarak farklı genel anestezi türleri kullanırlar. Bununla birlikte, bu anestezi türleri genellikle benzer sonuçlar elde ederler.
Örneğin:
- Ağrıya karşı duyarsızlık.
- Reflekslerin kaybı.
- Ameliyat sırasında olan her şey ile ilgili mutlak amnezi.
- İskelet kaslarının gevşemesi.
- Bilinç kaybı.
Genel olarak, bu etkilerin tamamı merkezi sinir sisteminin farklı alanlarından gelir. Bunların tamamını sadece bir ilaç ile etkilemek o ilacın çok yüksek konsantrasyonlarda kullanılmasını gerektirirdi. Bu nedenle doktorlar bu etkileri elde etmek için ilaç kombinasyonları kullanırlar. Bu, beynin hayati alanlarını geri döndürülemez bir şekilde bastırılmasını engeller.
Genel Anestezi: Özellikleri
Anestezik bilimde pek çok büyük gelişme olmuştur. Ancak, bilim insanları hala tam olarak hangi yapıların etkilendiğini ya da bu ilaçların hangi moleküller üzerinde çalıştığını bilmemektedir. Bununla birlikte, bu ilaçların sedasyon ve hipnoza neden olduklarını bilmektedirler. İlaçlar bunu çeşitli süreç ve yolları derinden değiştirerek yaparlar.
Genel olarak, bu ilaçların nasıl çalıştığına dair bazı bilimsel hipotezler şunlardır:
- Genel anestezi nöronal zarın özellikleri üzerinde belirsiz bir etkiye sahiptir.
- Meyer ve Overton lipit teorisi bu ilaçların lipit hedefler ya da yağlar üzerinde etki gösterdiğini belirtir. Bundan dolayı güçleri yağlarda çözülebilirliklerine bağlıdır.
- Bunlar, protein reseptörleri ya da iyon kanalları üzerinde etkili olan ilaçlardır.
- Gerilime bağlı kanallar ve ligand bağımlı iyon kanalları bu eylemde rol oynar.
Diğer yandan, doktorlar genel anestezi uyguladıklarında üç faktörü değerlendirmek durumundadırlar:
- Anesteziyi ne kadar çabuk aldığınız.
- Belirli bir dozun süresi.
- Anestezinin gücü, derinliği ve yoğunluğu.
İnhalasyon Anestetikler
Bu tip anestetikler solunum yolundan nefes ile alındığında genel anesteziye neden olur. Ayrıca tahriş edici ilaçlar değillerdir. Bunun yanında, genellikle anesteziyi sürdürmek için, intravenöz indükleyiciler ile birlikte kullanılırlar.
Aslında, bu ilaçların gücü anestetiğin beyinde ulaştığı kısmi basınç ya da gerilime bağlıdır. Genel olarak, kandaki kısmi basıncı kontrol ederler.
İnhalasyon genel anestetiklerine bazı örnekler şunlardır:
- Azot protoksit
- Halotan
- İzofloran
- Desfluran
- Sevofluran
Bunların hepsi, emilir ve beyne ulaşana kadar mukoza zarlarından geçerler. Sonrasında bu emilim ya da difüzyon normal olarak üç aşamada gerçekleşir:
- Akciğer soluma aşaması: Daha az çözünür olanların indüksiyon süresi daha hızlı olacaktır. Bu arada, daha fazla çözünebilir olanlar anestezinin daha yavaş gerçekleşmesine neden olur.
- Dokulara dağılım.
- Eliminasyon.
Bu yazımızı da okuyun: Çok Kullanılan ve Araba Sürmeyi Etkileyen İlaçlar
İntravenöz Anestetikler
Diğer yandan, doktorların damar yolu ile uygulayabildiği genel anestetikler de bulunmaktadır. Buradaki hedef ameliyat sırasında anesteziyi sağlamak ve sürdürmektir. Bunlar hipnotik, analjezik, anksiyolitik ve kas gevşetici özelliklere sahiptir.
İntravenöz anestezi, anestezinin hızlı bir şekilde indüklenmesini kolaylaştırır. Ancak, bu anestezi türü inhalasyon anestetikler ile yapılan genel anestezi kadar kolay bir şekilde kontrol edilemez. Sağlık çalışanları, klinik anestezi gereksinimlerini hesaplamak için minimum infüzyon hızını kullanırlar (MIR).
Genel olarak, intravenöz genel anestetiklerin bazı örnekleri şunlardır:
- Tiyopental sodyum
- Propofol
- Etomidat
- Ketamin
Genel olarak, bu ilaçların tümü bir dizi olumsuz etkiye neden olabilir. Bunlara solunum depresyonu, apne, kas sertliği, bulanık görme ve ruh hali değişimleri de dahildir.
Ayrıca bu yazımızı da okumaktan keyif alabilirsiniz: Yirmi Yaş Dişleri Çekildikten Sonra Bakım
Tıbbi Bir Prosedür Olarak Genel Anestezi
Genel olarak, genel anestezi hassas bir süreçtir. Bundan dolayı bu prosedürü sadece eğitimini almış uzmanlar gerçekleştirmelidir.
Uzmanlar kullandıkları ilaç ve verdikleri doz hakkında çok dikkatli olmak zorundadır. Çünkü, yanlış kullanım hastaya ciddi zararlar verebilir. Bu günlerde, elimizdeki genel anestezi türleri son derece çeşitlidir. Bundan dolayı doktorların sıklıkla bu ilaçlar ile birlikte gelen yan etkiler ve riskleri azaltmaları olanaklı hale gelir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Penna S. A, Gutiérrez R. R. Neurociencia y anestesia. Rev médica Clín Las Condes. 2017;28(5):650–60.
- Deile M, Damm M, Heller AR. Inhaled anesthetics. Anaesthesist. 2013 Jun;62(6):493-504.
- Gilsanz F, Guasch E, Brogly N. Mecanismos de acción de los anestésicos en el sistema nervioso central. Anales de la Real Academia de Doctores de España. 2021;6(2):261-318.
- Bharioke A, Munz M, Brignall A, Kosche G et al. General anesthesia globally synchronizes activity selectively in layer 5 cortical pyramidal neurons. Neuron. 2022 Jun 15;110(12):2024-2040.e10.
- Senhadji L, Wodey E, Claude E. Monitoring approaches in general anesthesia: a survey. Crit Rev Biomed Eng. 2002;30(1-3):85-97.
- Brown EN, Pavone KJ, Naranjo M. Multimodal General Anesthesia: Theory and Practice. Anesth Analg. 2018 Nov;127(5):1246-1258.