Nefritik Kolik: Semptomları, Nedenleri ve Tedavisi

Nefritik kolik, bel bölgesinde art arda ve ritmik olarak ortaya çıkan ve kaybolan çok yoğun bir ağrıdır. İdrar yollarının tıkanması nedeniyle ortaya çıkar. Bu yazıda, en sık rastlanan nedenlerinden ve tedavisinden bahsedeceğiz.

Nefritik kolik, bir insanın karşılaşabileceği en yoğun ağrılardan biridir. Bu sorunu yaşamış olanlar, şu an neyden bahsettiğimizi daha iyi anlayacaklar. Bu ağrı, bel bölgesinde, böbreklerin yanında ya da idrar yollarının bulunduğu yerin biraz altında ortaya çıkar.

‘Kolik’ olarak adlandırılan herhangi bir ağrının karakteristik özelliği, spazmodik (aralıklı) doğasıdır. Ağrı, ritmik olarak ortaya çıkar ve kaybolur. Arada küçük gevşeme dönemleri ile ağrının zirveye çıktığı yoğun dönemlere yol açar.

Nefritik kolik hastalığında, ağrı, idrar sisteminden, daha detaylı ifade etmek gerekirse idrarın mesaneye ulaşmak için ilerlemesi gereken yoldaki bir tıkanıklıktan kaynaklanır. Sistemde bir tıkanıklık ortaya çıktığında, idrar yolu, kanallarını büzerek bu tıkanıklığın üstesinden gelmeye çalışır. İşte bu kasılma kolik olarak bilinir.

Nefritik kolik ağrısı bel bölgesinde oluşur. Ağrı çeken kişinin kasık bölgesine yayılarak yarı kemer şekli oluşturur. Ağrı, tıkanıklığın yerine bağlı olarak solda veya sağda ortaya çıkacaktır.

Nefritik kolik: Nedenleri nelerdir?

Ağrının nedeni idrar yollarının tıkanıyor olmasıdır. Bu tıkanıklık, böbrekte oluşan idrarın mesaneye sirkülasyon yapmasına izin vermez. Böbrek taşları, tıkanıklığın en yaygın sebebi olmasına rağmen – ki bu yüzden onlara koca bir bölüm ayırdık –  bu duruma yol açan başka nedenler de vardır.

Böbrek sisteminde, böbreklerde veya üreterlerde ya da mesanede bulunan ve yukarıya doğru büyüyen kanserli tümörler tıkanıklığın kötü huylu nedenlerindendir. Ayrıca bu durumun sebebi, örneğin bağırsak kanserlerinde olduğu gibi, idrar yollarını sıkıştıran, bitişik bir organdaki kötü huylu bir tümör de olabilir.

Aort anevrizması ise iyi huylu nedenlerdendir: Aort atardamarının karından geçişinde genişlemesi, üreteri sıkarak ona baskı yapabilir. Ayrıca karnın arka kısmındaki lifli doku oluşumu olan retroperitoneal fibrozis ile de tıkanıklığa neden olur.

Böbrek taşları

Daha önce de belirttiğimiz gibi, nefritik koliğin en sık rastlanan nedeni böbrek taşlarıdır. Bunlar, böbreklerde veya üreterde bulunan farklı boyutlardaki taşlardır. Vücuttan ayrılmaya çalıştıklarında, tıkanıklığa ve buna bağlı olarak ağrıya neden olurlar.

Vakaların neredeyse %80’inde, taşlar, kalsiyumdur. Bu nedenle, insan vücudundaki belli bazı durumlar, onlar nedeniyle acı çekme olasılığının artmasıyla ilişkilidir. Yani hipoparatiroidizm, sedentarizm, uzun süreli yorgunluk veya tablet formunda aşırı kalsiyum tüketimi olduğunda bu taşların oluşma ihtimali daha fazladır.

Tekrar tekrar idrar enfeksiyonlarıyla karşılaşan kişilerde böbrek taşı oluşma olasılığı daha yüksektir. Erkeklere kıyasla kadınlarda daha sık görülür. İdrar kateteri taşıyan hastalar, enfeksiyonlara daha çok maruz kalırlar. Bu nedenle onlarda böbrek taşı oluşması ihtimali daha yüksektir.

Böbrek taşlarının %10’undan azı ürik asittir. Gut hastalığı olan hastalarda sık görülür. Bazen protein açısından aşırı zengin diyetler – spor salonu ve vücut geliştirme diyetleri – kandaki ürik asiti artırır ve sonuçta böbrek taşı oluşumuna neden olur.

Son olarak, böbrek taşlarının %1’inden azı sistinüri adı verilen genetik bir hastalıkla bağlantılıdır. Nadirdir ve kalıtımsal olarak ebeveynlerden çocuklara aktarılır.

Nefritik kolik semptomları

Nefritik koliğin en belirgin belirtisi daha önce tarif ettiğimiz ağrıdır. Aniden ortaya çıkar ve son derece yoğundur. Sırtın alt kısmında başlar ve yarım kemer şeklinde kasıklara doğru yayılır. Bu ağrıya genellikle şunlar eşlik eder:

• Ateş: Her zaman olmaz. Ağrının kendisinden veya duruma eşlik eden bir idrar yolu enfeksiyonundan kaynaklanabilir.
• Dizüri: Bu, tıkanıkla ilişkili olarak, idrarı boşaltmakta zorluk çekilmesi anlamına gelir.
• Polakiüri: İdrara çıkma sıklığının artmasıdır. Hasta daha sık idrara çıkar ancak her seferinde küçük miktarlarda işer.
• Hematüri: Bazı durumlarda, böbrek taşları üretraya zarar verip idrarda bir miktar kan oluşmasına neden olabilir.

Tanı ve tedavi

Semptomlar belirlendikten sonra doktorlar genellikle çok hızlı bir şekilde nefritik kolik tanısını koyarlar. Ağrı çok karakteristiktir ve aynı semptomlara sahip olan başka çok sayıda hastalık yoktur. Ancak tanıyı tamamlamak için idrar tahlili ve röntgen yapmak zorundalardır.

Vakaların büyük çoğunluğunda, kesin tanıya, tıkanıklığın varlığının ve böbrek taşı olması durumunda taşların boyutlarının tespit edildiği bir böbrek ve mesane ultrasonu ile ulaşılır. Yalnızca çok net olmayan klinik manzaralarda tomografi gerekir.

Tanı konduktan sonra, tedavi, analjeziye dayanır. Öncelik, hastanın ağrısını yatıştırmaktır. Bu amaçla, doktorlar anti-enflamatuvar ve analjezik ilaçlar yazarlar. Bu ilaçlar ağız yoluyla alınabilir veya intramüsküler (kas içi) olarak uygulanabilir. Ağrı çok yoğunsa veya hasta kusuyorsa doktorlar, entravenöz (damar içi) yolu tercih ederler.

Ağrıdan sonra tedavi

Ağrı halledildikten sonra, bir sonraki adım, tıkanıklığın çözünürlüğünü programlamaktır. Eğer ameliyat gerektiren bir patolojiyse, doktorlar bunu önceden planlayacaklardır. Ancak böbrek taşıysa, çeşitli terapatik seçenekler mevcuttur:

• Hidrasyon: Hastanın taşları küçükse, doğal olarak dışarı atılmasını beklemek daha iyidir. Hastalar, bol sıvı içerek bu sürece yardımcı olurlar.
• Şok dalga litotripsi: Bu, vücudun dışından dalgaların kullanıldığı bir prosedürdür. Dalgalar taşların parçalanıp kum haline gelmesi ve böylece idrarla atılabilmesi için kullanılır.
• Üreteroskopi: Daha büyük taşların cerrahi olarak çıkarılmasına verilen addır. Doktorlar, idrar yolundan bir cihazı endoskopik olarak yerleştirirler ve taşları çıkarırlar.