Sternotomi: Komplikasyonlar ve İyileşme Süreci

Sternotomi ameliyatının ana komplikasyonları mümkün olan enfeksiyonlardır. Eğer ciddilerse ve ilerlerlerse yaşamınızı tehdit edebilirler.

Günümüzde çoğu kalp ameliyatı medyan sternotomi yoluyla gerçekleştirilmektedir. Bu insizyon (kesik) yolu ilk önce 1857’de önerildikten sonra 1957’de popüler hale gelmiştir.

Genelde, sternotomi komplikasyonları nadirdir. Ancak, gerçekleştiklerinde, çoğunlukla son derece ciddilerdir. Bu insizyon tipinde en sık görülen komplikasyonlar enfeksiyonlar ve mediyastinittir.

Sternotomi komplikasyonları ile ilgili yapılmış en kapsamlı çalışma İsveç’teki Karolinska Enstitüsü, Kanada’daki Toronto Üniversitesi ve Amerika Birleşik Devletleri, Saint Louis Missouri’de olan Washington Üniversitesinde paralel bir şekilde yapılmıştır. Araştırmacılar risk faktörlerinin çoğunu belirlemeyi başarmışlardır, ki biz de bu yazımızda bundan bahsedeceğiz.

Sternotomi Nedir?

Sternotomi, cerrahların sternum boyunca yaptığı cerrahi bir insizyondur. Bu insizyon 50’lerden beri kardiyotorasik cerrahi için kullanılmaktadır. Bu dönemde, sternotomi, bilateral anterolateral torakotominin (o zamanki alışılmış prosedür) yerini almıştır.

Genel olarak, sternotominin popüler hale gelmesinin nedeni önceki prosedürlerden daha az acılı olmasıdır. Ancak, kısa sürede açık hale gelmiş olan bir şey vardır, sternotomiler enfeksiyon veya yara dehissansı (yaranın kendi kendine açılması) gibi komplikasyonlara yol açabilirler.

Sternotomi Komplikasyonları

Genel olarak, sternotomi çoğunlukla güvenli olan bir prosedürdür. Ancak, bazen komplikasyonlara yol açabilir.

En sık görülen komplikasyonlardan biri enfeksiyonlardır, ancak hastaların sadece yaklaşık %3’ünü etkilerler.

Bu durumda, enfeksiyon yüzeysel de, ciddi de olabilir. Ancak, iki durumda da sonuçlar tehlikeli olabilir. Genel olarak hastanın hastanede gece boyunca tutulmasına yol açarlar ve hayatı tehdit edici olabilirler. Sternotomi sebepli bir enfeksiyona yakalanan hastaların %4’ü ile %47 arasındaki miktarı ölür.

Tipik olarak, enfeksiyona sebep olan şey ya sternal kemik iliği yangısı, ya da mediyastinittir. Ortalamada, bu komplikasyonlar ameliyattan 7 – 12 gün sonra ortaya çıkar. Ancak, çoğu hastada bu komplikasyonlar ameliyattan sonraki ilk haftada görülür.

Mediyastinit, ya da mediyastindeki (göğüs ortasındaki dokular) akut veya kronik enflamasyon, en ciddi olan komplikasyondur. Mediyasitinit bir enfeksiyon dolayısıyla oluşur ve son derece ciddi, hatta bazen ölümcüldür. Genelde cerrahi müdahale gerektirir.

Risk Faktörleri

Sternotomiye bağlantılı olarak ortaya çıkabilecek enfeksiyonlar üç faktör grubuna bağlıdır.

1. İlk grup, ameliyattan önce de var olan, hastaya özgü unsurları içerir.
2. İkinci grup cerrahi işlemin gelişimi ile ilgilidir.
3. Üçüncü ve son grup ise ameliyat sonrası faktörlerle ilgilidir.

Hadi bunlara bir göz atalım:

• Ameliyat öncesi faktörler: Bu durumda risk faktörleri erkek, yaşlı veya obez olmayı; diyabet, kronik obstrüktif akciğer hastalığı veya böbrek yetmezliği hastası olmayı, ve sigara kullanmayı içerir.
• Ameliyatla ilgili faktörler: Bunların arasında diğer şeylerin yanında müdahalenin aciliyeti, süresi ve türü, aşırı elektrokoter uygulanması ve kardiyojenik şok bulunur.
• Ameliyat sonrası faktörler: Bu faktörler uzun süreli mekanik ventilasyonu, kanamayı ve inotropların kullanımını içerir.

İyileşme Süreci

Risk faktörleri önceden fark edildiği sürece iyileşme süreci tipik olarak başarılı geçer. Bu, komplikasyon riskini azaltabilir ve gerçekleşirlerse bile başa çıkmayı kolaylaştırır. Obezite, diyabet ve yaşlılık özellikle dikkat edilmesi gereken risk faktörleridir.

Çoğunlukla, enfeksiyonların tedavisi drenaj, irigasyon, negatif basınçlı yara tedavisi, cerrahi debridman (yaradaki bütün yabancı cisimleri çıkarma), yaralı bölgeyi bandajlamak ve sistemik antibiyotik almayı içerir.

Sternotomi sonrası bakım yarayı hafif bir sabunla temizlemeyi ve sonrasında dikkatli bir biçimde kurulamayı içerir. Dikişler birkaç hafta sonra kendi kendilerine çözüneceklerdir. Yara kapatıcı, kendinden yapışkanlı ve iyileşmeyi hızlandıran bantlar ya kendi kendilerine çıkarlar, ya da bir haftadan sonra hasta çıkarır.

Hastanın aralıklı ve epizodik acı yaşaması normaldir. Eğer bu gerçekleşirse hasta ağrı kesici almalıdır. Ayrıca, insizyonun biraz şişmesi de normaldir. Birkaç ay sonra her şey normale dönecektir.