Yanıktan Sonra Ne Yapılmalı?
Yanıktan sonra ne yapacağınızı biliyor musunuz?
Evde yanık durumları çok yaygındır. Yanığın derecesi hafif ila şiddetli arasında değişebilir ve hatta ölümcül bile olabilir. İşte bu yüzden, farklı yanık türlerinin nasıl tedavi edileceği ve bu tür bir yaralanma meydana gelirse ne yapılacağı hakkında bazı temel bilgilere sahip olmak gerekir.
Derecesine göre 3 çeşit yanık vardır
- Birinci derece: Bunlar yüzeyseldir ve cildin dış tabakasını etkiler, çok fazla acıya neden olur.
- İkinci derece: Bunlar daha derindir, cildin birinci ve ikinci katmanlarını etkiler. Hasar gören alan parlak kırmızı görünür ve kabarcıklar oluşabilir.
- Üçüncü derece: Bu, cildin tüm katmanlarını etkileyen ve kalıcı doku hasarı ile sonuçlanan en ciddi yanık türüdür.
Ayrıca bakınız: Kaynar su yanıkları için ilk yardım
Hafif veya birinci derece yanıktan sonra tedavi
- Bölgeyi hemen 5-10 dakika soğuk suyla yıkayın.
- Oluşabilecek kabarcıkları patlatmayın. Alanı dezenfekte edin ve yanık merhemi sürün.
- Temiz ve kuru gazlı bezi hafifçe yanık üzerine yerleştirin.
İkinci derece yanıktan sonra tedavi
- Yanan yeri 10-30 dakika boyunca soğuk suyun altında tutun. Bu, yanıkların daha da kötüleşmesini ve diğer cilt katmanlarını etkilemesini önler.
- Bir parça gazlı bez veya pamuklu bandajla cildinizi gevşek bir şekilde sarın. Bu, havayı yanmış alandan uzak tutar ve iltihabı ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olur.
- Acıyı gidermek için buz veya buzlu su, soğuk banyo veya duş kullanmayın.
- Yara ağrılıysa, ağrının hafifletilmesi için ibuprofen gibi ağrı kesiciler alın.
- Enfeksiyon ortaya çıkabileceğinden, yanığa dokunmayın veya herhangi bir kabarcığı patlatmaya çalışmayın.
Üçüncü derece yanıktan sonra tedavi
Bu tür yanıklar vücudun herhangi bir bölümünü etkileyebilir.
Üçüncü derece yanık durumunda hemen tıbbi yardım almanız gerekir ve sağlık personeli aşağıdakileri yapacaktır:
- Yanmış giysiler kişinin üzerinden çıkarılır.
- Solunum, dolaşım ve nabız gibi yaşamsal belirtiler kontrol edilir.
- Nemli bir bezle veya havluyla etkilenen bölge sarılır ve steril olduğundan emin olunur.
Diğer tipteki yanıkları tedavi etmek için öneriler
Kişinin üzerinde yanan bir kıyafet varsa
Yapılması gereken ilk şey, kişiyi yere yatırmak, alevleri söndürmek için birkaç kez yuvarlamak ve üzerine bir battaniye veya palto örtmektir. Eğer kıyafetler cilde yapışmadıysa çıkartın.
Derhal tıbbi yardım alın.
Elektrik yanıkları
Yanığı 5 dakika boyunca bol miktarda ılık – soğuk değil – su ile yıkadığınızdan emin olun. Kıyafetleri önce çıkarmayın, bunu, yanıkları yıkarken yapın. Bölgenin üzerine bir şerit gazlı bez veya steril bir bandaj yerleştirin ve hemen tıbbi yardım alın.
Kimyasal yanıkları
Eğer ağzı veya gözleri etkilediyse, suyla iyice yıkayın ve derhal tıbbi yardım alın.
Bu yazımızı da okumanızı öneriyoruz: Güneş Yanığı ve Zararlarından Nasıl Korunabiliriz?
Yanıktan sonra yapılmaması gereken şeyler
- Soğuk yanığına sebep olabileceği ve mevcut hasarı artırabileceği için, buzu cilt üzerine direkt koymayın.
- Doğal iyileşme sürecine müdahale eden merhem veya yağları kullanmaktan kaçının.
- Enfeksiyona yol açabileceğinden, yanmış derideki kabarcıkları patlatmayın.
- Yanıkları pamuklu veya yapışkan bantla kaplamayın. Yara nefes almaz ve enfekte olabilir.
- Cilde yapışmış yanmış giysileri çıkarmaktan kaçının. Bölgeyi temizlemek için bir doktora görünmek şarttır.
- Ciddi yanıklara dokunmayın. En kısa zamanda bir doktora görünmek en iyisidir.
- Asla aşağıdakileri yanıklara uygulamayın: diş macunu, tereyağı, talk pudrası veya losyon. Yarayı daha da kötüleştirirler.
Tıbbi yardım gerektirmeyen yanıkları tedavi etmek için bazı hatırlanması gereken şeyler
Aloe vera
Aloe vera jeli, yara ve yanıkların iyileşme sürecini hızlandıran anti-enflamatuvar özelliklere sahiptir.
Ağrıyı rahatlatmak ve yarayı iyileştirmek için bitkinin yapraklarından çıkardığınız jeli direkt olarak uygulayabilirsiniz.
İşlem görmemiş bal
Balın, antibakteriyel, antibiyotik ve anti-enflamatuvar özellikleri vardır, bu da tedaviye ve yanıkların iyileşmesini kolaylaştırmaya yardımcı olur. Biraz bal, yaraya doğrudan uygulanabilir.
Aynısafa
Aynısafa yağı, iltihabı azaltmak, yaraları ve yanıkları iyileştirmeye yardımcı olmak için antiseptik ve ağrı giderici özelliklere sahiptir. Aynısafa özü krem, jel, losyon veya yağ olarak kullanılabilir ve bunlardan herhangi birini seçebilirsiniz.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Al-Waili, N. S., Salom, K., & Al-Ghamdi, A. A. (2011). Honey for wound healing, ulcers, and burns; data supporting its use in clinical practice. TheScientificWorldJournal. https://doi.org/10.1100/tsw.2011.78
- Burkey, B., & Besner, G. E. (2016). Burns. In Fundamentals of Pediatric Surgery, Second Edition. https://doi.org/10.1007/978-3-319-27443-0_20
- Johnson, C. (2018). Management of burns. Surgery (United Kingdom). https://doi.org/10.1016/j.mpsur.2018.05.004
- Jull, A. B., Cullum, N., Dumville, J. C., Westby, M. J., Deshpande, S., & Walker, N. (2015). Honey as a topical treatment for wounds. Cochrane Database of Systematic Reviews. https://doi.org/10.1002/14651858.CD005083.pub4
- K. Chandran, P., & Kuttan, R. (2008). Effect of Calendula officinalis Flower Extract on Acute Phase Proteins, Antioxidant Defense Mechanism and Granuloma Formation During Thermal Burns. Journal of Clinical Biochemistry and Nutrition. https://doi.org/10.3164/jcbn.2008043
- Maenthaisong, R., Chaiyakunapruk, N., Niruntraporn, S., & Kongkaew, C. (2007). The efficacy of aloe vera used for burn wound healing: A systematic review. Burns. https://doi.org/10.1016/j.burns.2006.10.384