Zona Hastalığı Belirtileri ve Teşhisi
Zona hastalığı (diğer adıyla herpes zoster), VZV yani varicella-zoster virüsünün sebep olduğu bir enfeksiyondur. Bu hastalık çoğunlukla cilt altındaki sinirleri etkiler.
Zona hastalığının belirtileri arasında iltihaplanma ve isilik gibi kabarcıkları sayabiliriz. Bu kabarcıklar etkilenen sinir boyunca görüldüğünden oldukça belirgindir.
Sinir yolu boyunca üzerinde kabarcıklar oluşan cilt, tahriş olmuş gibi görünüyor. Bu nedenle, hastalığın adı genellikle “zona” olarak kullanılmaktadır. Kabarcıklar, deriyi yakarcasına ağrılıdır ve bu sebeple dünyanın bazı yerinde zona hastalığı “Aziz Anthony’nin Ateşi” olarak adlandırılır.
Hastalık çoğu durumda, orta yaşın üstünü hedef alır. Ancak, hafif vakalar olmak üzere pek çok genç de zona hastalığına yakalanmıştır. Yaş ilerledikçe hastalık daha büyük komplikasyonlara sebep olmaktadır.
Zona Hastalığının Sebepleri
Varicella (su çiçeği) geçiren herkes zona hastalığına yakalanmaz. Virüs genellikle; yaş, bazı hastalıklar ya da kortikoid, romatizma ilaçları gibi ilaç kullanımına bağlı olarak bağışıklık sisteminde kalıcı ya da geçici değişiklikler görülen kişilerde yeniden harekete geçer.
Zona hastalığı bulaşıcı değildir. Ancak, zona geçiren bir kişi hiç su çiçeği geçirmemiş birine varicella virüsünü bulaştırabilir. Virüs, kabarcıklara doğrudan temas yoluyla bulaşabilir.
50 yaşın üzerindeki yetişkinlerin bu hastalığa yakalanma olasılığı daha yüksektir. HIV’den dolayı bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler de risk grubundadır. Aynı şekilde, 1. yaşlarından önce su çiçeği geçirenler de zona hastalığına yakalanabilir.
Bu yazımız da okuyun: Toksinlerden Arının ve Bağışıklık Sisteminizi Bu 8 Yiyecekle Güçlendirin
Zona Hastalığının Belirtileri
Ağrı, zona hastalığının başlıca belirtilerinden biridir ve kabarcıklar oluşmadan bile ağrı olabilir. Çünkü virüs, derinin altındaki sinirleri etkiler. Kabarcıklar çoğu durumda ilk ağrı hissinden sonra 1 ila 14 gün arasında ortaya çıkar ve ağrı hafif ya da şiddetli olabilir.
İlk zona belirtileri şunlardır:
- Kaşıntı
- Gıdıklanma hissi
- Karıncalanma
- Fokal ağrı
Ayrıca, zona hastalığının ilk aşamasında aşağıdaki belirtiler de ortaya çıkabilir:
- Ateş
- Baş ağrısı veya genel rahatsızlık
- Gastrointestinal rahatsızlık
Şüphesiz, zona hastalığının başlıca belirtisi kabarcıkların oluşmasıdır. Kabarcıklar başlangıçta küçüktür, ancak büyüyebilir ve diğer kabarcıklarla birleşebilirler. Normalde bu yaraların büyüme süresi 3 ila 5 gün arasında değişir. Daha sonra, hastalığın son aşaması olan kabartılar oluşur.
Virüsün baş bölgesinde görülmesi durumunda kişinin görüşü veya işitmesi etkilenebilir. Mandibular (alt çene) siniri etkiliyorsa, lezyonlar ağız boşluğunda, dil üzerinde veya boğazda oluşabilir. Nadir durumlarda, kişi tat alma duyusunu kaybedebilir.
Teşhis ve Komplikasyonlar
Zona hastalığı, hastanın klinik geçmişi dikkate alınarak muayene sonucu teşhis edilir.
Doğru teşhisin gerçekten zona olduğu konusunda herhangi bir belirsizlik varsa, laboratuvar testi için lezyonlardan deri hücresi örneği alınabilir ve bu sayede daha iyi incelenmesi sağlanır. Kesin bir tanı koymak için kan testi de uygulanan bir yöntemdir.
Lomber ponksiyon, ancak sinir sistemi tehlikeye girdiğinde hastalığın teşhisi için uygulanabilir. Ek olarak, atipik durumlarda, kabarcıklardaki sıvının alınıp test edilmesi ile gerçekleşen Tzanck smear uygulanması gerekebilir.
Bu hastalığın en sık görülen komplokasyonu “postherpetik nevralji” dir. Hastaların% 50’sinde görülür ve çoğu hastanın yanan, elektriksel ve dayanılmaz olarak tanımladığı ağrıya sebep olur. En şiddetli vakalarda, ağrı bir kişiyi tamamen etkisizleştirebilir. En kötü yanı, bu ağrının haftalar, aylar, yıllar ve hatta bir ömür boyunca sürebilmesidir.
Herpes zoster göz çevresinde oluştuğunda görme problemleri gibi diğer komplikasyonlara sebep olabilir. Çoğu durumda, etkiler ciddi olabilir. Selülit veya impetigo gibi deride fazladan enfeksiyonlar oluşabilir. Bazı durumlarda, bu tür herpes menenjite sebep olabilir.
İlginizi çekebilir ...
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Schmader, K. (2016). Herpes Zoster. Clinics in Geriatric Medicine. https://doi.org/10.1016/j.cger.2016.02.011
- Nagel, M. A., Cohrs, R. J., & Gilden, D. (2013). Varicella zoster virus infections. In Viral Infections of the Human Nervous System. https://doi.org/10.1007/978-3-0348-0425-7_5
- Dworkin, R. H., Johnson, R. W., Breuer, J., Gnann, J. W., Levin, M. J., Backonja, M., … Whitley, R. J. (2007). Recommendations for the Management of Herpes Zoster. Clinical Infectious Diseases. https://doi.org/10.1086/510206
