Donuk Omuz Riskleri ve Tedavi Yöntemleri

Donuk omuz, omuz ekleminin hareketinde şiddetli ağrıya neden olan klinik bir durumudur. Bu yazıda size nasıl oluştuğunu ve tedavi yöntemlerini anlatacağız.

Yazan ve doğrulayan Doktor Leonardo Biolatto.

Son Güncelleme: 27 Mayıs, 2022

Donuk omuz, omuz ekleminin patolojik ve travmatik bir olay yaşamasının sonucudur. Ayrıca “adeziv kapsülit” adıyla da bilinir, çünkü semptomların nihai üretim mekanizması omuz kapsülünün iltihaplanmasıdır.

Bunu anlamak için omuzun yapısal formunu incelemeliyiz. Humerus, klavikula ve kürek kemiğinin kemikler ile temas ettiği, kapsülü oluşturan ve onları çevreleyen yumuşak doku ile çevrili olduğu bir eklemdir. Bu kapsül donuk omuzda kalınlaşan kapsüldür.

Dünya nüfusunun yaklaşık %2’sinin hayatlarının bir noktasında bu sendromdan muzdarip olduğu tahmin edilmektedir. Genel olarak kırk ile altmış yaşları arasında görülür, kadınlarda erkeklere göre daha sık rastlanır.

Makalenin devamında göreceğimiz gibi, bu sendromdan muzdarip olma olasılığı diğerlerine göre daha fazla olan bir grup vardır. Bunun temel sebebi, eklem kapsülünün kalınlaşmasına yol açan hareketlilik eksikliği ile ilişkilendirilmiştir. Bu nedenle,  örneğin genelde yatalak hastalarda donuk omuz sendromuna daha sık rastlanır.

Donuk omuz semptomları ve tedavisi

Donmuş omuz yavaş yavaş gelişir. Belirtiler birden bire kendini göstermez. Toplamda dört yıla kadar uzayabilen üçlü aşamadan oluşur. Oluşum sürecini aşağıda açıklıyoruz:

• Motor blok: Patolojik vakanın ilk aşamasıdır ve omuzu hareket ettirirken ağrı oluşması en belirgin özelliğidir. Eklemin hala hareketliliği olsa da hasta bunun sınırlı olduğunun zaten farkındadır. Bu süre iki ile dokuz ay sürebilir.
• Donma: Bu ikinci aşama aynı zamanda sertlik aşaması olarak da bilinir. Günlük aktiviteler için bile omzunu hareket ettirmek çok zorlaşır. Yaklaşık altı ay sürer.
• Çözülme: Kendiliğinden veya tıbbi tedavilerin uygulanmasıyla semptomların iyileştirilmesi ile başlayan süreçtir. Tam iyileşme altı aydan iki yıla kadar sürebilir.

Tam olarak bir teşhiste bulunmak için, doktorun temelde semptomların net olduğu kapsamlı bir klinik muayene yapması gerekir. Uzmanların ağrılı üst ekstremiteyi alıp farklı yönlere hareket ettirmeye çalışması uygulanan yaygın teşhis yöntemlerinden biridir.

Doktor, hastanın omzunu zorlamadan hareket ettirerek pasif hareket açıklığını ölçer. Sırasıyla, aktif hareket aralığını değerlendirmek için hastadan kolu kendi gücüne göre hareket ettirmesini ister.

Donmuş omuzda, pasif ve aktif her iki hareket aralığı sınırlı ve ağrılıdır.

Donuk Omuz Risk Faktörleri

Donuk omuz, hareketliliğin azaldığı durumlarda meydana gelir. Örneğin uzun süre aynı pozisyonda kalarak daha fazla risk alırsınız. Sabit bir pozisyon olmadığında, sadece bazı travmatik olaylar nedeniyle üst ekstremitenin çok az hareketliliği de oluşmuş olabilir. Bu durum da sonuç yine aynı olacaktır.

Aşağıdaki durumları yaşıyorsak, hareket kısıtlılığı yaşayabiliriz:

• İleri yaşta olma: dolaşmak için üçüncü şahıslara ihtiyaç duyan çok yaşlı insan faktörü.
• Koldaki veya ön koldaki kırıklar: alçı yerleştirilmiş ise.
• Serebrovasküler kaza (CVA): İnmelerden sonraki tüm iyileşme süresi yavaştır ve sekellerin bir sonucu olarak hareket kabiliyeti düşüktür.
• Ameliyat sonrası: Uzun süreli dinlenmeyi gerektiren büyük ameliyatlar.

Ayrıca, tek sebebi hareketsizlik olmayan, bazı hastalıklar donuk omuz sendromuna yakalanmamıza etki eden bir grup risk faktörü barınmaktadır. Bu hastalıklar aşağıda sıralanmıştır:

• Diyabet: Bilimsel araştırmalar, nedeni bilinmemekle birlikte, diyabetli kişilerin %20’sinin bir noktada donmuş omuzdan muzdarip olduğunu bulmuştur.
• Tiroid bezi bozuklukları: hipotiroidizm ve hipertiroidizm.
• Parkinson hastalığı

Donuk omuz tedavisi

Donuk omuz hastalığından muzdarip kişilerin çoğu, anti-enflamatuar ilaçlar ve bazı fizik tedavi yöntemleriyle iyileşebilir. Genel olarak, bundan etkilenenlerin% 90’ını cerrahi müdahale gerektirmez.

İlaçlar arasında steroidal olmayan anti-inflamatuvar ilaçlar (NSAİİ’ler) veya kortikosteroidler reçete edilebilir. En sık kullanılan NSAİİ İbuprofen’dir. Kortikosteroidler için doğrudan ağrılı eklem içine enjekte edilebilen kortizon tercih edilir.

Fizyoterapi, tedavide önemli bir rol oynar. Donuk omuz için etkili olan belli başlı temel egzersizler ve özel eklem hareketleri vardır. Ek olarak, sert yapıları gevşetmek için genellikle eklemleri ısıtan hareketler yapılır.

İlaç tedavisi ve fizik tedavi gibi invazif olmayan seçeneklere yanıt vermeyen hastalar için son seçenek olarak cerrahi yöntem önerilir. Konunun başında da açıkladığımız gibi her durumda olmasa da bazı durumlar için operasyon gerekebilir.

Yapılacak cerrahi operasyonlar iki çeşittir:

• Manipülasyon: anestezi altında, tıp uzmanı omuzu zorlayarak harekete geçirir, bu da sert kapsülün kırılmasına ve eklemin serbest kalmasına neden olur. Amaç, kısıtlayıcı yapışıklıkları açmak ve hareketi geri kazandırmaktır
• Artroskopi: Cerrah, omuz eklemini açmadan kapsülün daraldığı bölgeleri artroskpoik olarak gevşetir. Omuz-eklem hareketi sağlanır.

Sonuç

Gördüğümüz gibi donuk omuz hastalığı sakatlayıcı ve çok acı verici olabilir. Bu nedenle, omzunuzu hareket ettirmede ve günlük yaşam aktivitelerini yaparken zorluk çekiyorsanız ve benzer semptomlarınız varsa, doğru tanıyı bulmak için bir doktora danışmak sizin için en iyisi olacaktır.