Hiperinsülinemi Nedir?

Hiperinsülinemi, vücudumuzdaki kan şekeri seviyesinde değişiklik olduğunu gösteren bir kontrol mekanizmasıdır. Bu değişiklikler potansiyel olarak sağlığımız için tehlikelidir.

Yazan ve doğrulayan Doktor Leonardo Biolatto.

Son Güncelleme: 26 Ekim, 2022

İnsülin, farklı işlevlerini yerine getirebilmesi için kandaki ve dokulardaki şeker miktarını düzenleyen, vücudumuzda çok önemli bir yeri olan hormondur. Bu nedenle, kanda yüksek insüline rastladığımızda, hiperinsülinemi sorunu bizi bekliyor olabilir.

Normalde vücudumuzdaki insülin eksikliğinin ya da hipoinsülineminin etkisinin, tip 1 diyabet hastası olan kişilerde ortaya çıktığında bilinmektedir. Ancak hiperinsülineminin yeterince bilinmemesi, teşhis konmasını zorlaştırmaktadır. Bu nedenle, bu yazımızda sizlere hiperinsülineminin ne olduğunu ve oluşumuna neyin sebep olduğunu açıklayacağız.

İnsülin Nedir?

Hiperinsülineminin ne olduğunu açıklamadan önce, insülinin nasıl çalıştığı konusunu gözden geçireceğiz. İnsülin, pankreasın beta hücreleri tarafından sentezlenen ve depolanan bir hormondur.

Yemekten sonra, besinler bağırsaktan geçip kana ulaşabilen minimal maddelere bölünür. Bu maddelerden biri glikozdur; vücudumuzun enerji üretmek ve görevlerini yerine getirmek için kullandığını temel şekerdir.

Glikoz kana ulaştığında depolanan insülini serbest bırakan beta hücrelerini aktive ederek pankreastan geçer. Bu insülin kana geçer ve glikozu kullanılabilmesi için dokulara yönlendirir. Bunun anlamı insülinin, glikoz seviyelerinin doğru korunmasından sorumlu olmasıdır.

Kan şekeri veya glisemik indeks

Normalde diyabetli olmayan kişilerde kan şekeri düzeyi 70-110 mg/dl arasındadır. Kan şekeriniz çok yüksek veya çok düşükse, bu ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Bilinen anormal glikoz seviyeleri şu şekildedir:

• Hiperglisemi: anormal derecede yüksek kan şekeri değeri.
• Hipoglisemi: düşük kan şekeri değeri.

Hiperinsülinemi nedir?

Hiperinsülineminin belli bir tanımı yoktur. Genellikle kanda bulunan insülin seviyesinin normalden daha fazla bulunması olarak tanımlanır. Çok çeşitli sebepleri vardır. Bunları aşağıda açıklıyoruz:

İnsülin Direnci

İnsülin direnci, tip 2 diyabet hastalarındaki artış göz önüne alındığında son yıllarda güçlenen bir durumdur.

Yıllar boyunca iyi şeker kontrolü olmadığında insülin yükselerek bu fazla şekeri dokulara taşır ve kan seviyelerini sabit tutar. Ancak vücudumuz daha büyük miktarlarda insülin kullanmaya alışacaktır. Bu nedenle daha küçük miktarlara cevap vermeyerek kendine bir direnç oluşturacaktır.

Direnci telafi etmek için vücut, kanda dolaşan insülinden daha fazla insülin üretecektir. Sonra hiperglisemili bir hiperinsülinemimiz olacaktır.

İnsülin üreten tümörler

Hiperinsülineminin az bilinen yaygın nedenlerinden biri, insülinoma olarak da adlandırılan insülin üreten tümörlerdir. İnsülinomalar, boyutları küçük olduğu ve görüntüleme testlerinde görülmeleri zor olduğu için teşhis edilmesi zor olan tümörlerdir. İnsülinomaların yaklaşık  %10’u kötü huylu tümördür.

Kanda çok fazla insülin üreten ve insülin salgılayan pankreasın beta hücrelerinde üretilen tümörlerdir. Bu hiperinsülinemi, kanda glikoz kalmayacak şekilde tüm glikozun dokulara taşınmasına neden olur ve bu şekilde hipoglisemi oluşur.

Hipoglisemi ciddi bir durumdur. Aşağıdakiler gibi birden çok belirti gösterebilir:

• Sinirlilik hali,
• Titreme,
• Çarpıntı,
• Terlemek,
• Huzursuzluk,
• Aç,
• Soluk ten rengi vb.

Hipoglisemi çok belirgin ise, glikozun en önemli tüketicisi olan beyni etkileyebilir ve aşağıdaki değişikliklere neden olabilir:

Bu nedenle, bu semptomlardan kaçınmak için tümörün çıkarılması gerekmektedir. Ayrıca insülin, kişinin kilo almasına neden olabilen bir büyüme faktörüdür.

İnsülinomanın yeri genellikle pankreastır. Ancak bazen pankreas dokusu konjenital olarak normal anatomik yerleşim yerinin dışında bulunur. Bunlara ektopik pankreas denir. Bu durum teşhisi daha zor hale getirir. Neyse ki, insülinomalar insanlarda az rastlanılan bir durumdur.

Dışarıdan verilen insülin

Hiperinsülineminin bir başka nedeni, enjekte edilerek verilen insülin olabilir. Bu iki durumda gerçekleşebilir:

• Diyabet hastası bir kişi yanlışlıkla dokunarak kendine daha fazla insülin enjekte edebilir. Bu, daha önce açıkladığımız gibi çok ciddi olan hipoglisemiye sahip olmanıza neden olur.
• Yapay hipoglisemi: kişi şeker hastası olmadan kendi kendine insülin enjekte eder. Bu, kişinin hasta görünmek için kendi kendine ilaç verdiği veya kendini hasta etmesiyle bilinen Münchausen sendromuyla ortaya çıkar.

Her iki durumda da, yüksek insülin seviyelerinde düşük kan şekeri seviyelerine rastlayabiliriz ancak bu insülin vücut tarafından üretilen insülin değildir, dışarıdan enjekte edilmiştir.

Hiperinsülinemi hakkında önemli ipuçları

Hiperinsülineminiz varsa, en sık rastlanılan durum insülin direnci ile karşı karşıya kalmamızdır. Bu kanınızda çok fazla miktarda şeker olacağı anlamına gelir. Diyabete neden olmasıyla hiperglisemi tehlikelidir. Kardiyovasküler sisteminize zarar verir. Bunun dışında, daha önce de söylediğimiz gibi, insülin bir büyüme faktörüdür ve tümörlerin büyümesine yardımcı olur.

Bu nedenle sağlıklı bir yaşam sürmek istiyorsanız şekerinizi kontrol etmeniz gerekir. Şekeri iyi kontrol edemiyorsanız, doktorunuz bunu kontrol altına almak için bazı tedavi yöntemleri önerecektir. Eğer hipoglisemi semptomlarınız varsa, durumun ciddiyetine göre bir doktora görünmeniz gerekebilir.